MEHMET ENİS TEKE / Avukat

Anayasa gerekçesinde belirtildiği üzere, devlet birey­lerin temel hak ve hürriyetlerini kullanırken hak arama kolaylı­ğı sağlamayı amaç edinmişken, günümüzde dava sürecinin her­hangi bir kolaylığından bahset­mek mümkün değil. Temel’in bi­linen fıkralarından biridir; Te­mel yolculuk yaparken ters yola girmiş, durumu fark eden otoban polisi de sürücüleri otoban ras­yosundan ters yolda araç var di­ye uyarmaya başlamış, otoban radyosunu dinleyen Temel de kendi kendine “ne biri hepsi ters geliyor hepsi” demiş… Yargıdaki iş yükünü azaltmak bakımından bir öneri de benden gelsin…

İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2025 Ocak Ayı İstatisti­ği’ne göre, Türkiye’de 2 milyon 524 bin 547 sendika üyesi işçi buluyor ve bu rakam kayıtlı iş­çi sayısının yüzde 14,97’sine te­kabül ediyor. Genel olarak sen­dikalı işçi sayısı oransal olarak çalışan sayısına göre az olsa da yargı yükü açısından önemli bir rakam. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre, toplu iş sözleşmesi: İş söz­leşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususla­rı düzenlemek üzere işçi sendi­kası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşme ola­rak tanımlanmıştır. Pekala, top­lu iş sözleşmelerinin, sözleşme­nin uygulanması, denetimini ve uyuşmazlıkların çözümü için başvurulacak yolları düzenleyen hükümler içermesine engel bir durum var mıdır? Mesela tah­kim usulü kararlaştırılabilir mi?

Mutabakat maddesi konulmalı

Kanunen herhangi bir en­gel bulunmayıp, yargının iş yü­künün azaltılması bakımından acilen toplu iş sözleşmelerine tahkim yargılamasına dair bir mutabakat maddesi konulmalı­dır. Bunun sağlaması nasıl olur, akıbeti nereye gider diye düşü­nülecek olursa, Sigorta Tahkim Komisyonu göz önünde bulun­durulabilir.

Hukuk Muhakemeleri Kanu­nu’na göre, tahkim sözleşmesi, tarafların, sözleşme veya söz­leşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuş­mazlıkların tamamı veya bir kıs­mının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması hu­susunda yaptıkları anlaşmadır. Tahkim sözleşmesi, taraflar ara­sındaki sözleşmenin bir şartı ve­ya ayrı bir sözleşme şeklinde ya­pılabilir…

Türkiye’deki üç büyük işçi konfederasyonu ve işveren sen­dikaları ile işveren sendika kon­federasyonu bu iş için kolları sı­vayarak, iş hukuku alanında uz­manlaşmış, kurumsal yapıda bir tahkim merkezi kurulmasına öncülük etmelidir. Şüphesiz ka­mu da taraf olduğu toplu iş söz­leşmeleriyle ilk uygulamalara imza atmalıdır. Tahkim yargıla­ması daha pratik ve ivedi olaca­ğı gibi mesleki uzmanlık ve de­neyim sağlamış hakemlerin var­lığı ile yargısal uyuşmazlıklar açısından çözüme yol gösterici olacak, yargıya derin nefes aldı­racaktır.