Yargıya derin bir nefes aldıracak formül: İş hukukunda uzmanlaşmış tahkim merkezi kurulmalı
MEHMET ENİS TEKE / Avukat
Anayasa gerekçesinde belirtildiği üzere, devlet bireylerin temel hak ve hürriyetlerini kullanırken hak arama kolaylığı sağlamayı amaç edinmişken, günümüzde dava sürecinin herhangi bir kolaylığından bahsetmek mümkün değil. Temel’in bilinen fıkralarından biridir; Temel yolculuk yaparken ters yola girmiş, durumu fark eden otoban polisi de sürücüleri otoban rasyosundan ters yolda araç var diye uyarmaya başlamış, otoban radyosunu dinleyen Temel de kendi kendine “ne biri hepsi ters geliyor hepsi” demiş… Yargıdaki iş yükünü azaltmak bakımından bir öneri de benden gelsin…
İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2025 Ocak Ayı İstatistiği’ne göre, Türkiye’de 2 milyon 524 bin 547 sendika üyesi işçi buluyor ve bu rakam kayıtlı işçi sayısının yüzde 14,97’sine tekabül ediyor. Genel olarak sendikalı işçi sayısı oransal olarak çalışan sayısına göre az olsa da yargı yükü açısından önemli bir rakam. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre, toplu iş sözleşmesi: İş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşme olarak tanımlanmıştır. Pekala, toplu iş sözleşmelerinin, sözleşmenin uygulanması, denetimini ve uyuşmazlıkların çözümü için başvurulacak yolları düzenleyen hükümler içermesine engel bir durum var mıdır? Mesela tahkim usulü kararlaştırılabilir mi?
Mutabakat maddesi konulmalı
Kanunen herhangi bir engel bulunmayıp, yargının iş yükünün azaltılması bakımından acilen toplu iş sözleşmelerine tahkim yargılamasına dair bir mutabakat maddesi konulmalıdır. Bunun sağlaması nasıl olur, akıbeti nereye gider diye düşünülecek olursa, Sigorta Tahkim Komisyonu göz önünde bulundurulabilir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre, tahkim sözleşmesi, tarafların, sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması hususunda yaptıkları anlaşmadır. Tahkim sözleşmesi, taraflar arasındaki sözleşmenin bir şartı veya ayrı bir sözleşme şeklinde yapılabilir…
Türkiye’deki üç büyük işçi konfederasyonu ve işveren sendikaları ile işveren sendika konfederasyonu bu iş için kolları sıvayarak, iş hukuku alanında uzmanlaşmış, kurumsal yapıda bir tahkim merkezi kurulmasına öncülük etmelidir. Şüphesiz kamu da taraf olduğu toplu iş sözleşmeleriyle ilk uygulamalara imza atmalıdır. Tahkim yargılaması daha pratik ve ivedi olacağı gibi mesleki uzmanlık ve deneyim sağlamış hakemlerin varlığı ile yargısal uyuşmazlıklar açısından çözüme yol gösterici olacak, yargıya derin nefes aldıracaktır.
source