Merkez Bankası’ndan iflas riskini örtme çabası

Merkez Bankası'nın hazırladığı çalışmada, Türkiye’de reel sektör firmalarının temerrüt riskleri 2018-2019 ve 2023-2025 yıllarındaki parasal sıkılaşma dönemleri bakımından karşılaştırmalı olarak analiz edildi. Analizde 2018-2019 döneminde verimli firmaların temerrüde düşmesi dikkat çekerken, 2023-2025 döneminde riskin daha çok verimsiz firmalarda yoğunlaştığı görülüyor. 

Merkez Bankası kaynaklı analizde, 2018-2019 döneminde sağlıklı firmaların temerrüde düşme oranının yüzde 7.2 seviyesinde olduğu, 2023-2025 döneminde ise yüzde 3.6’ya gerilediği görüldü. 

İYİMSER ANALİZ 

Merkez Bankası yetkilileri, analizde temerrüt oranlarındaki artışa rağmen bunun finansal ve makroekonomik istikrar açısından şu aşamada ciddi bir risk oluşturmadığını belirtti. Kredi ödemelerinin yasal takibe düşmesi, iflas, tasfiye ya da konkordato kararları temerrüt olarak tanımlanıyor. Merkez Bankası’nın temerrüt riskine yönelik iyimser analizinde, 2020 sonrası düşük faiz döneminin yarattığı yapısal tahribat göz ardı ediliyor. O dönemde uygulanan genişleyici para politikaları, verimliliği düşük ve finansal açıdan kırılgan firmaların piyasada varlığını sürdürmesine olanak tanıdı. Rapor, temerrüt oranlarının sistemik bir risk oluşturmadığını belirtse de, ekonomi çevrelerinde uzun süredir dile getirilen “zombi firmalar” olgusu raporda yer bulmuyor. 

Kırılganlık sanılandan yüksek 

Merkez Bankası’nın blogunda dün, Finansal İstikrar Raporu’ndaki bulgulara benzer bir analiz yayımlandı. ‘Parasal Sıkılaşma, Temerrüt Riski ve Firmaların Konut Satışı’ başlıklı analize göre reel sektör parasal sıkılaştırma dönemine düşük borçluluk ve yüksek kârlılık oranları ile girdiği için temerrüt göstergelerinde ciddi bir artış yaşanmadı. Ekonomist İris Cibre, Merkez Bankası’nın analizinde önemli eksikler olduğunu belirtti. Cibre’ye göre, şirketlerin 155 milyar dolarlık döviz açık pozisyonu göz ardı ediliyor. Ayrıca firmalar, takibe düşmemek için çek kırdırıyor, borçlanıyor ve kredilerini yapılandırarak ayakta kalmaya çalışıyor. Bu tablo, reel sektörde kırılganlığın sanılandan yüksek olabileceğine işaret ediyor.