Uzmanlar, son yıllarda artan ani sıcaklık değişimleri, yoğun yağış, dolu ve don olaylarına karşı yürütülen iklim değişikliğiyle mücadele çalışmalarında kent peyzajının da önemli bir rol oynadığını belirtiyor.

Kırklareli Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fürüzan Çelik, dünya nüfusunun yarısından fazlasının, Türkiye’de ise yüzde 90’dan fazlasının kentlerde yaşadığını söyledi.

“Kent peyzajı iklim değişikliğiyle çift yönlü ilişki içinde”

Kırsaldan kentlere göçün artmasıyla kentlerin hızla büyüdüğünü ve doğal örtünün insan etkisiyle yoğun biçimde tahrip edildiğini belirten Çelik, yeşil alanların plansız kentleşme nedeniyle azaldığını ve geçirimsiz yüzeylerin arttığını dile getirdi.

Kent peyzajının iklim değişikliğiyle çift yönlü bir ilişki içinde olduğunu vurgulayan Çelik, “Bir yandan kent peyzajı iklim değişikliğini hızlandırabilir, diğer yandan etkilerini azaltacak şekilde de tasarlanabilir. Yoğun beton ve asfalt yüzeylerin ısıyı tutması nedeniyle kentlerde, çevresine göre 2 ila 7 derece daha yüksek sıcaklıklar oluşmaktadır. Bu, ‘kentsel ısı adası’ etkisi olarak adlandırılır.” dedi.

“4,3 derece sıcaklık farkı tespit ettik”

Peyzaj Mimarlığı Bölümünce yapılan çalışmalarda yüzey sıcaklığı analizleri gerçekleştirdiklerini belirten Çelik, 2023 yılına ait analizlerde, yeşil alan içeren bir park ile yoğun kent dokusundaki bir alan arasında 4,3 derece sıcaklık farkı tespit ettiklerini ifade etti.

Doğal karbon yutakları olan orman, tarım ve mera alanlarının kentleşme baskısıyla daraldığını vurgulayan Çelik, atmosferdeki karbon oranının da bu nedenle arttığını belirtti.

Yeşil ve mavi altyapı uygulamalarının önemine dikkati çeken Çelik, şunları kaydetti:

“Yeşil altyapı yani parklar, yeşil çatılar ve ağaçlandırma, karbon tutarak sıcaklığı düşürür, yaşam kalitesini artırır. Mavi altyapı dediğimiz dere ıslahı, yağmur bahçeleri ve göletler ise hem biyoçeşitliliği destekler hem de sel risklerini azaltır. Doğa temelli çözümler ve kurakçıl peyzaj uygulamaları iklim değişikliğine uyum kapasitesini güçlendirecektir. Kent peyzajı, hem iklim değişikliğine neden olan süreçlerin bir parçası hem de çözümün merkezidir.”

Çelik, iklim değişikliğine uyum sürecinde bütüncül bir açık yeşil alan planlamasının ve doğa temelli çözüm yaklaşımlarının entegrasyonunun büyük önem taşıdığını sözlerine ekledi.