Güneş D. SOYLU

Temel gıda ürünlerinde Türkiye’nin en yüksek dış ticaret istatistiklerine sa­hip olan Mardin, turizmde sahip olduğu kültür ve inanç merkez­leriyle büyümeye ve kalkınmaya hızla devam ediyor. Kentin loko­motif sektörlerini tarıma daya­lı sanayi üreticileri oluştururken Türkiye hububat üretiminin yüz­de 20’sini tek başına Mardin üst­leniyor.

2024 yılını 1 milyar doları aşkın ihracatla tamamlayan kent, 2025 yılının ilk 4 ayında 310 mil­yon dolar dış satıma ulaştı. Mar­din Ticaret ve Sanayi Odası Yö­netim Kurulu Başkanı Hatip Çe­lik, kentin pek çok alanda ciddi bir başarı ivmesi gerçekleştirdiğini söyledi. Şehrin tarımda, sanatta, sosyal ve kültürel alanda dünyada bilinirliği artıran kentler arasın­da yer aldığına dikkat çeken Ha­tip Çelik, “Kentimizin İpek Yolu üzerindeki konumu ve hem Irak hem de Suriye’deki lojistik avan­tajları sayesinde sanayi yatırımla­rı aralıksız devam ediyor.

Tüm bu potansiyelin farkında olarak giri­şimlerimize devam ediyoruz. Özel sektörümüzün daha da güçlenme­si için kamu, üniversite, sanayi iş­birliğini artıracak projelere dönü­yor, düzenlediğimiz etkinliklerle yeşil dönüşüm, teknoloji, dijital­leşme ve dış ticaret etkinlikleriy­le firmalarımızı doğru kanallara yönlendiriyoruz” dedi.

“Mardin sürdürülebilir lojistik hizmetler bekliyor”

Kentteki iş dünyası temsilcileri­nin en önemli taleplerinden birisi­nin demiryolu hizmetlerine erişim ve Mardin Lojistik Merkezi oldu­ğunu ifade eden Hatip Çelik, “Ken­timiz Orta Doğu pazarına ihracat­ta önemli bir lokasyonda yer alıyor. Bunun için Mardin Lojistik Mer­kezi’nin yapımını hızlandıracak yeni girişimler bekliyoruz.

Güney­doğu’ya en yakın lojistik merke­zi ne yazık ki Kahramanmaraş’ın Türkoğlu ilçesinde yer alıyor. An­kara’nın Kazan ilçesinde kurulan Lojistik Köyü inceledik. Bu proje­nin benzerinin Mardin’de kurula­cak olması bizi heyecanlandırıyor. Bütçesi 1 milyar TL olacak Mardin Lojistik merkezi yaklaşık 2 bin de­kar alan üzerinde yükselecek. Pro­jede şuan fizibilite çalışmaları de­vam ediyor. Yaptığımız inceleme­lerde Mardin Lojistik Merkezi’nin 1’nci derecede yaklaşık 2.000 de­kar tarım arazisi üzerinde konum­landırıldığını tespit ettik. Oda olarak buna karşı çıktık bakanlı­ğımıza gerekli girişimleri yaptık.

Bu sayede tarım arazilerimizi be­tonlaşmadan kurtardık. Yakın za­manda fizibilite çalışmalarının ta­mamlanmasını ve uygulamaya ge­çilmesini bekliyoruz. Bu yatırımla birlikte Mersin ile Gaziantep ara­sında inşa edilen hızlı tren hattının Mardin’e kadar uzatılması için de lobi faaliyetlerimizi aralıksız sür­dürüyoruz” diye konuştu.

GAP Projesi’nde dağıtım kanallarının inşaatı yavaş ilerliyor

Güney Doğu’nun kalkınması için 1997’de başlayan GAP Proje­si’nin Mardin etabının tamamlan­ma oranının yüzde 30’a ulaştığını kaydeden Hatip Çelik, projeyi hız­landıracak çalışmalar bekledik­lerini ifade etti. Mardin sulaması ana hattının inşası bittiğini ancak dağıtım kanalları inşaatının yavaş ilerlediğini ifade eden Hatip Çe­lik, şöyle devam etti: “Şu anda GAP Projesi’nin Mardin etabında he­deflenen 112 bin hektarlık alanın sadece yaklaşık 30 bin hektarı su­lanabiliyor. Ana hatlardan tarla­lara ulaşan hatların inşası ise de­vam ediyor.

Mardin – Ceylanpınar Ovası Sulama Projesi’nde yakla­şık 15 bin hektar alanı sulayacak kanalların yapımı tamamlandı. Ancak teknik sorunlar nedeniy­le hatta su verilemiyor. Bu proje­de 5 bin 708 hektarlık alan ile 15 bin hektarlık alan üzerinde su da­ğıtım kanalı inşaatı da devam edi­yor. Çiftçilerimizin cazibeli sula­ma hizmetlerine erişimi için 56 bin hektar alanı suyla buluştura­cak Mardin Depolaması Pompaj Sulama Projesi’nin de bir an önce uygulamaya alınması gerekiyor.”

“Şehir içi ulaşım konforu artırılmalı”

Kentin lokomotif sektörlerin­den birisinin de turizm sektörü olduğuna dikkat çeken Hatip Çe­lik, şöyle konuştu: “Turizm sek­törümüz her yıl düzenli büyüye­rek kentimizin ticaret hayatına önemli bir katkı sağlıyor. Şuanda kentimizdeki kayıtlı 73 tesisteki 3137 odada 6.290 yatak kapasite­siyle misafirlerimizi ağırlıyoruz. 2024 yılında yatırım belgeli tesis sayımız ise 8’e ulaşırken buradan ek 1036 yatak kapasitesi kazandık. 2024 yılında tekil konaklamada 1 milyon aşkın kişiyi kentimizde geceletilmesini sağladık.

Turizm sektörümüzün daha hızlı büyüye­bilmesi için sektör temsilcileri­mizle sürekli iletişim halindeyiz. Sektörümüzün yerel ve merkezi yönetimlerden en büyük beklen­tileri şehir içi trafik sorununu çö­zecek yatırımların bir an önce baş­lamasıdır. Şuanda tüm Mardin’in trafik yükünü tek bir cadde üstle­niyor. Artuklu’ya bir an önce yeni çevreyolları kazandırmalı ve şehir içi trafiği rahatlatmalıyız” şeklin­de konuştu.

Tarihi mekanlar için Mardin Kültürel Miras Fonu kurulmalı

Mardin ve çevresinde toplam­da 266 adet sit alanı bulunduğu­nu ifade eden Hatip Çelik, bu ya­pıların korunması ve geleceğe ak­tarılması için Mardin Kültürel Miras Fonu’nun bir an önce kurul­ması gerektiğini söyledi.

Artuk­lu – Akkoyunlu Eserleri, TurAbi­din Manastırı ve Kiliseleri, Zeynel Abidin ve Mor Yakup’un Unesco Dünya Miras Listesi katılımı için hazırlık yapıldığını sözlerine ek­leyen Başkan Çelik, “Bunun yanı sıra kentimizin Avrupa Megalitik Kültür Rotası, Avrupa Şarap Ro­tası, Avrupa Zeytin Rotası’na ka­tılımı için girişimlerimiz devam ediyor. Burada alan yönetim pla­nın hazırlanması ve gerekli res­torasyonların yapılması için çalı­şıyoruz. Ancak yıkılma riski olan tarihi yapılarımız için 300 mil­yon TL’lik bir fon oluşturulması­nı öneriyoruz. Özellikle Maristan Külliyesi’nin bir an önce restoras­yonunu başlatılmasında fayda var.

Öte yandan Mardin Müzesi’nin tekrar Süryani Katolik Cemaati­ne devredilmesi gündeme alındı. Bu kapsamda Mardin kentsel sit alanı içinde arkeolojik kazılardan çıkarılan eserlerin sergilenebile­ceği yeterli kapasitede ve modern bir Arkeoloji Müzesi’nin kurulma­sı gerekiyor. Dara, Boncuklu Tar­la, Mardin Kalesi ve Gırnavaz’ın kazılarının sürdürülmesi için ku­rumlar vergisinden istisna yapıl­masını öneriyoruz” dedi.

 “Nusaybin ve Şenyurt sınır kapıları bir an önce açılmalı”

Güney Doğu Anadolu’da bölge ticaretinin Suriye iç savaşının öncesindeki günlerine dönebilmesi için iki ülke arasındaki lojistik bağları güçlendirecek mekanizmalara ihtiyaç olduğunu ifade eden Hatip Çelik, en acil taleplerinin 1980’den beri kapalı bulunan Şenyurt (Dırbesiye) gümrük kapısı ile Nusaybin Sınır Kapısının (Kamışlı) biran önce açılması olduğunu kaydetti.

Nusaybin Sınır Kapısı’nın 2012 yılından beri kapalı halde beklediğini dile getiren Başkan Çelik, “Nusaybin gümrük kapısından Suriye’ye girdikten sonra, Suriye-Irak arasındaki El Rabia (Yarbiye) kapısına sadece 76 kilometrelik bir mesafe bulunuyor. Bu durum özellikle zaman ve maliyet açısından ihracatçılarımıza büyük bir kolaylık sağlıyor. Ayrıca TOBB öncülüğünde 2011 yılında Nusaybin’in ve bölgenin ekonomisinin güçlenmesi için Türkiye’nin ilk ortak kullanımlı kardeş sınır kapısının Nusaybin Sınır Kapısı olarak belirlendiğini hatırlatıyoruz.

Eğer sınır kapımız yeniden açılırsa Kardeş Sınır Kapısı modeli ile geçişler tek mühürle yapılacak ve Türkiye, Orta Doğu’daki pazarlara daha kolay açılacak. Şuanda Suriye ile ticaret yapmak isteyen iş insanlarımız, 1000 km’den fazla yol kat etmek ve ciddi lojistik maliyetler üstlenmek zorunda kalıyor. Bu kapının açılması yalnızca ekonomik anlamda değil, aynı zamanda karşıdaki kardeşlerimizle dostluk ve ticaret ilişkilerinin yeniden kurulması açısından da büyük önem arz ediyor” diye konuştu.

Midyat OSB’de arsa tahsisine başlanacak

 Kentteki sanayi yatırımlarının büyük bir hızla devam ettiğini vurgulayan Hatip Çelik, “Türkiye un ihracatının önemli bir kısmını tek başına Mardin gerçekleştiriyor. Temel ihtiyaç ürünlerinde önemli tedarikçi il konumundayız. Sadece un üreten 50 fabrikamız var. Bu alandaki ihracat rakamlarını daha da ileri seviyelere taşıyabiliriz. Bunun için yeni fabrika yatırımları için sanayi parseli oluşturma çalışmalarımız devam ediyor.

Mardin 1. OSB’mizde tüm parseller doldu. Kurulum çalışmaları ile fabrika inşatlarının eş zamanlı olarak devam ettiği kentimizin 2’nci OSB’si olan Yeşilli OSB’de de arsa tahsisleri doldu. Burada yatırımcılarımızdan gelen yüksek arazi talebi nedeniyle Yeşilli OSB’yi 3 bin 500 dekar daha büyüttük. Genişleme alanındaki parseller için de parsel satış işlemleri başladı. Kentimizin 3’ncü OSB’si olan 840 dönüm üzerine 50 parsel olarak kurulan Midyat OSB’de ise altyapı çalışmaları hızlandırıldı. Burada parsel tahsislerinin kısa süre içinde başlamasını öngörüyoruz. Nusaybin’inde bir endüstriyel üretim üssüne dönüştürülebilmesi için Midyat OSB’ye benzer

1000 dönüm arazi üzerinde 60 parsellik bir alanda Nusaybin OSB’nin planlanarak kurulması gerekiyor. Bunun yanında Midyat Tekstil İhtisas OSB, Derik Tekstil ve Gıda İhtisas OSB yeni küçük sanayi siteleri ve Mardin Küçükbaş Hayvancılık İhtisas OSB’nin kurulması için de girişimlerimizi sürdürüyoruz” diye konuştu.

 “Kapalı devre sulama sistemi teşvik edilmeli”

Sulama projelerinin getirdiği yüksek enerji maliyetlerinin doğrudan çiftçileri ve tüketicileri olumsuz etkilediğini kaydeden Hatip Çelik, gıda enflasyonunun artmaması için cazibeli sulama projelerinde pek çok bölgede olduğu gibi yenilenebilir enerji yatırımlarının desteklenmesini ve kapalı devre sulama sistemine geçilmesi gerektiğini belirtti. Başkan Çelik, “Enerjiye erişimde bölgedeki haksız rekabetin önlenmesi için bölgemizdeki pompaj sistemlerinde tüketilen enerji miktarı kadar yenilenebilir enerji sistemlerinin altyapısı oluşturulmalı.

Ancak bunun sağlanması için sulama kooperatifleri ile çiftçilerimizin sürdürülebilir finans kaynaklarına erişimi sağlanmalı. Sulamada yaşanan en önemli sorunlardan birisi de sulama suyu potansiyelinin hızla düşüş göstermesidir. Su yetersizliğinden dolayı şuanda bazı hatlara su verilemiyor. Su kaynaklarımızın sürdürülebilir bir şekilde kullanılması için bölgemizde kapalı devre sulama hatlarının inşaatına da bir an önce başlanması gerekiyor” dedi.