‘50 Top Pizza’, dünya çapındaki en iyi pizzacıları sıralayan ve tanı­tan bir rehber. İtalya kendi mutfa­ğını yurt dışında yaşatan mekan­larla tedarik ürünlerinin ötesinde güçlü bir bağ kuruyor. Malumunuz pizzadan bahsediyorsak; kullanı­lan peynirler, zeytinyağı, maya, un ve domates sos İtalyan olmak du­rumunda, yoksa başka bir şey olu­yor, İtalyan pizzası olmuyor. İşte bu yüzden tüm dünyada pizza pa­zarı büyürken, İtalya gıda ihracatı da katlanarak büyüyor. Bu iyi ta­rım ve hayvancılık, yerinde istih­dam, bolluk, bereket ve mutluluk demek. Üstüne eklenen bir de milli gurur. Düşünsenize dünyanın ne­resine giderseniz gidin herkes si­zin mutfağınızı tanıyor, seviyor, kurtarıcı olarak görüyor.

Biz de güzelim dönerimizi yurt dışında gördüğümüzde seviniriz, sonrası biraz hayal kırıklığıdır. Pa­ris Saint Michel’deki dönercilerde Türkler çalışır, Gyro diye satarlar. Hatta Türk patronlar bile dönerci açmaktan hoşlanmaz ve mavi be­yaz Yunan Gyro dükkanları açar.

Almanya ise döneri bizden çok sevdi, 90’ların başından itibaren daha iyi et kalitesine paralel, yakı­şan soslar, garnitürler ekleyerek ve makul bir fiyatta satarak tüm fast food’ları geride bırakan ciro­lara ulaştı. Almanya’daki dönerin bize ekonomik bir faydası olmadı. Üstüne üstlük geçen sene Alman­ya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier İstanbul ziyaretinde 60 kiloluk döner keserek gastro­diplomatik bir krize sebep oldu. Steinmeier Türkiye’de kökleri olan 2,7 milyon insanının başarı­larını vurgulamayı amaçladığını söylese de, sosyal medya bunu bir meydan okuma, ‘döneri sizden al­dık’ havası olarak algıladı.

Restoranın kritik misyonu

Danilo Şef’in de yer aldığı 50 en iyi pizza listesindeki markala­rın pizza şefleri çoğunlukla Napo­li kökenliymiş. Napoli’den giden her usta pizzanın malzemesini de yanında götürüyor. Bugün her markette gördüğümüz mozzarel­la peynirini ilk nerede gördünüz? Plastik kavanozda suyun için­de satılan beyaz yumru ile nere­de tanıştınız? Önce bir restoranda deneyimlediniz, sevdiniz ve evi­nize aldınız. İşte burada restora­nın kritik bir rolü, misyonu var. Bu yüzden yurt dışında açılan, Türk mutfağını yansıtan restoranları­mızı çok önemsiyorum. Hem kül­türel bir sorumluluk taşıyor hem de ürünlerimizin deneyimleterek talep oluşmasını sağlıyor. Bu yüz­den desteklenmesi gerekiyor. Geç­mişte Turqualty programı çerçe­vesinde az da olsa fırsat verilmiş­ken, uzunca bir süredir destek programı askıda.

Pizzanın Anadolu’daki üvey kardeşi pide ise mirastan pay ala­mıyor. Dünyanın en sevilen yiye­ceği olan pizzaya rakip olamıyor. Bir olsa, bütün peynirlerimiz, pas­tırma ve sucuğumuz bayram ya­pacak. Düşünsenize calzone’ye ra­kip pastırmalı Kastamonu pidesi ya da Konya’nın yağ somunu, küflü peynirli, off off…

Leros Adası, sanatla yeniden yorumlanıyor

Burcu Fikretoğlu ve Gizem Naz Kudunoğlu liderliğindeki Peras­ma, Leros adasına, katmanlı tari­hine ve çağdaş zorluklarına odak­lanarak proje, sanatçıları, araş­tırmacıları ve yerel halkı zaman, hafıza ve kimlik üzerine düşün­mek üzere bir araya getiriyor.

2023’te başlatılan Leros Projesi deney, diyalog ve kolektif keşif için bir platform görevi görüyor. Leros Projesi, yalnızca bir sanat etkin­liği değil; yerel toplulukla oluştu­rulan güçlü işbirlikleriyle aynı za­manda bir sosyal etkileşim alanı. Sergi ada geneline yayılmış mima­ri özelliği olan yapılarda mekanla bütünleşen bir anlatımla gerçek­leşiyor. Kadıoğlu Konağı, Roma Si­neması, Yankı Duvarları, Lakki İl­kokulu sergi alanlarından.

Mussolini’nin mimarları tara­fından bir ütopya olarak tasarla­nan Leros: Mussolini 1923’te bu­rayı Doğu Akdeniz’in limanı ola­rak kurgular. Binlerce İtalyan’ın, askeri personel ve ailelerinin de dahil olduğu yerleşim yeri için li­manda bir model kasaba inşa et­mek üzere iki mimarı Rodolfo Pet­racco ve Armando Bernabiti’yi Leros’a gönderir. Liman betonla doldurulur, bataklıklar kurutulur.

20. yüzyılın başlarında İtalya’da gelişen bir mimari hareket olan Rasyonalizm etkisi ile basit ve iş­levsel binalar yapılır, yapılarda modernizmin etkisine paralel An­tik Yunan ve Roma tapınaklarının klasik geometrisinin izleri görü­lür. Yunan Adaları içinde eşsiz bir mimari ile farklılaşır.

Leros’ta gastronomik deneyim

Leros’ta mutfak sahnesi hızla gelişiyor ve Türkiye’den ve dünya­dan daha fazla gurme turisti ken­dine çekiyor. Ancak ada, ürünle­rinin özgünlüğünü ve değerleri­ni koruma konusunda da oldukça kararlı. Köklerine sadık kalıyor ve adanın tarihini, kültürünü ve ru­hunu yansıtan gerçek ve çoğu za­man ilgi çekici bir mutfak deneyi­mi sunuyor.

Leros’a Bodrum Yalıkavak’tan İDO feribotları ile ulaşmak müm­kün. Sergi 28 Haziran-14 Eylül arasında gezilebilir.