HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA

Yatırımlara faiz ve makine hibe desteği öngören yeni teşvik sisteminin uygulanmasına ilişkin esaslar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tebliği ile belirlendi. GES yatırımlarındaki teşvik unsurlarından yararlanabilmek için panellerin Türkiye’de üretilmiş olma şartının bir benzerinin RES yatırımları için de uygulanması hükme bağlandı. Yeni sistemde RES kanat ve kulelerinin yurt içinde üretilmiş olma şartı getirildi. Elektrikli araç şarj istasyonu işletmeciliği yatırımlarında da teşvikten yararlanabilmek için şarj ünitelerinin Türkiye’de üretilmiş olması şartı aranacak. Ayrıca 1 Ocak 2026’dan sonra yapılacak yatırımlarda ise kanat ve kulenin yanı sıra jeneratörlerin de Türkiye’de üretilmesi şartı aranacak. Tebliğ öncesi YEKA ihaleleri sonucu sözleşme imzalama hakkı kazanan ve ön lisans veya lisans almış olan RES yatırımlarında bu şart aranmayacak.

Teşvik başvuruları E-TUYS üzerinden yapılacak 

Teşvik başvuruları, Elektronik Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Bilgi Sistemi (E-TUYS) üzerinden yapılacak. Teşvik belgesi kapsamında, hammadde, ara malı, işletme malzemesi, yedek parça, kullanılmış yerli makine ve teçhizat, karayolu nakil vasıtaları ve binek araçlar, mevcut makinelerin tamir bakım harcamaları değerlendirmeye alınmayacak.

Elektrikli araçlar ve elektrikli cihazlar için şarj istasyonu işletilmesine yönelik yatırımlara teşvik belgesi düzenlenmesi için ise her bir ünitenin asgari 120 kW hızlı şarj kapasitesine sahip olması gerekecek. 1 Ocak 2026’dan itibaren yapılacak yatırımlarda ise teşvik belgesi kapsamında temin edilecek ünitelerin Türkiye’de üretilmesi şartı aranacak.

Amacı dışında kulllananan hibeyi geri ödeme cezası 

Teşvik belgesi kapsamında kullanılmış olarak ithal edilmesine izin verilen makine ve teçhizatın amacı dışında kullanılması halinde, sağlanan destekler ilgili mevzuat hükümleri kapsamında geri alınacak. Eğer bunlar komple tesis kapsamında getirilmişse, tesisin tamamı gümrük masrafları yatırımcı tarafından karşılanmak suretiyle tasfiye edilmek üzere gümrüklere terk edilecek.

Lisanssız faaliyet kapsamında güneş enerjisine dayalı elektrik üretim yatırımları için düzenlenmiş ve tamamlama vizesi yapılmamış teşvik belgesine konu yatırımlar, bütün halinde belge üzerinde değişiklik yapılarak başka yatırımcıya devredilmesi talepleri onaylanmayacak.

“Stratejik Hamle” desteği için en az 70 puan gerekecek 

Bir yatırımın Stratejik Hamle Programı kapsamındaki desteklerden yararlanabilmesi için, tebliğde belirtilen değerlendirme tablosunda yer alan kriterlerden en az 70 puan alması gerekecek. Bu kriterlerin teknik değerlendirme aşaması 40, ekonomik değerlendirmesi aşaması 35, mali değerlendirme aşaması ise 25 puandan oluşuyor.

■ Ekonomi paketi bu hafta komisyonda

Kayıt dışılığın önlenmesi, indirim ve istisnaların daraltılması, otomobilde ÖTV matrah oranlarının yeniden düzenlemesini öngören ekonomi paketi bu hafta Meclis Plan Bütçe Komisyonunda ele alınacak. 25 Haziran Çarşamba günü komisyon gündemine gelecek teklif Meclis kapanmadan temmuz ayı içerisinde kanunlaştırılacak. En düşük emekli aylığında yapılacak artışın da 3 Temmuz’da enflasyonun açıklanmasının ardından teklife eklenecek bir madde ile kanunlaştırılması bekleniyor.

Kanun teklifiyle yeni alınacak yatırım teşvik belgelerinde indirim hakkının kullanılabileceği süre en fazla 10 yıl ile sınırlandırılıyor. Tüm yatırımlar için kurumlar vergisi oranı yüzde 60 indirimli uygulanacak. Yatırıma katkı oranının üst sınırı yüzde 50 olacak. Proje bazlı yatırımlar bu sınırlamalara tabi olmayacak ve mevcut uygulama devam edecek.

Kanun teklifi ile araştırma, geliştirme ve teknoloji yatırımlarını desteklemek amacıyla Ar-Ge, tasarım ve destek personeline uygulanan gelir ve damga vergisi istisna ve teşvikleri brüt asgari ücretin 40 katı ile sınırlandırılıyor. Serbest bölgede üretim faaliyetinde bulunanların serbest bölge içine veya diğer serbest bölgelerde faaliyette bulunanlara satışlarından elde ettikleri kazançlar da gelir ve kurumlar vergisi istisnası kapsamına alınacak.

Teklif ile azami yüklü kütlesi 3 bin 500 kg geçmeyen arazi taşıtlarının ÖTV oranı yüzde 50’ye çıkarılıyor.