Üretici hammaddesiz kaldı, ihracat tehlikede!
Nurdoğan A. ERGÜN
Hammadde tedarik sıkıntısı, üretimi tehdit ediyor. Başta mutfak gereçleri olmak üzere birçok sektör, paslanmaz çeliğin ardından şimdi de yassı çelik (sac) bulmakta zorlanıyor.
Şubat ayından itibaren özellikle mutfak ürünleri sektöründe emayelik sac tedarikinde yaşanan sıkıntıların, üretimi durma noktasına getirdiği, hatta bazı küçük üreticilerin üretim hattını durdurduğu belirtiliyor. Acil çözüm çağrısı yapan üreticiler, hammadde bulunamaması halinde ihraç teslimatlarının yapılamayacağını ve sözleşme şartları gereği ceza ödemek durumunda kalacaklarına vurgu yapıyorlar.
Avşar Emaye Murat Tabak: Üretimi askıya almak üzereyiz
Konuya ilk dikkat çeken isimlerden Avşar Emaye’nin Genel Müdürü Murat Tabak, emayelik sac tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklar nedeniyle birçok firmanın üretimi geçici olarak durdurma noktasına geldiğini belirtti. Tabak, “Son zamanlarda sac üreticileri piyasaya düzenli olarak malzeme veremiyor. Özellikle ana hammadde olan 7512 ve 6112 sac ürünlerini aylardır düzenli şekilde tedarik edemiyoruz.
Bu nedenle birçok firma gibi biz de üretimimizi askıya almak zorunda kalabiliriz. Şubat ayında başlayan bu sıkıntı, üretimi tamamen durma noktasına getirdi” diye konuştu. Üretim sürecinin şu anda büyük zorluklarla sürdürüldüğünü ifade eden Tabak, stokların tükendiğini ve sürecin sonuna gelindiğini söyledi. “Süreci 3-4 aydır zar zor götürüyoruz” diyen Tabak, üretime daha fazla devam edemeyecekleri uyarısını yaptı.
“Tedarik zinciri koparsa sanayi toparlanamaz”
Ana üreticinin piyasaya ne zaman mal vermeye başlayacağının bilinmediğini söyleyen Tabak, sac tedarikinde yaşanan aksaklığın geniş çaplı etkileri olduğuna dikkat çekerek, durumun sadece belirli bir sektörle sınırlı olmadığını belirtti. Tabak, “Sadece mutfak eşyası üreticileri değil birçok sektör bu sıkıntıdan etkileniyor. Sac tüccarlarının mal temin edememesi, yaşanan sıkıntının sistematik olduğunu gösteriyor.
Zaten yüksek faiz, daralan talep ve kur baskısıyla mücadele eden sanayi sektörü, şimdi de tedarik zincirinin kopmasıyla karşı karşıya” dedi. Sanayiciler olarak çözüm arayışında olduklarını ifade eden Tabak, sac üreticilerine çağrıda bulunarak şunları söyledi: “Bu sadece birkaç fabrikanın veya sektörün değil, Türkiye’nin üretim gücü ve ihracat kapasitesinin meselesi. Üretim zinciri kırılır ve ihracat müşterilerimize zamanında ürün tedariki yapamazsak, toparlanması yıllar alır. Bu yüzden sac üreticimizin bize destek olmasını rica ediyoruz.”
“Alternatif arayışı kaliteyi düşürüyor”
İç pazarda sac üretimi yapan tek firmanın Erdemir olduğunu söyleyen Tabak, normal şartlarda Erdemir’in üretiminin iç talebe yettiğini belirtti. Tabak, sektör olarak Çin’deki üreticilerden de sac tedarik edebildiklerini ancak termin sürelerinin çok uzun olduğunu ve emaye kalitesinin Erdemir gibi olmadığını ifade etti. Firma olarak yıllık tüketimlerini 4 bin ton olarak açıklayan Tabak, sektör ihtiyacının ise en az 20 bin ton olduğunu kaydetti. Şu anda stokları bittiği için emayelik sac dışında başka saclar deneyerek üretim yapmaya çalıştıklarını aktaran Tabak, ancak bu durumun kaliteyi düşürdüğü ve üretim verimliliğini azalttığı yorumunu yaptı.
Üretim düşüşünün getirdiği en büyük sorunu “Sipariş teslim terminlerine uyamıyoruz” şeklinde açıklayan Tabak, “Bu da ihracat müşterimizin karşısında zorlanmamıza neden oluyor ve imajımızı zedeliyor. Çünkü müşterilerimiz genelde zincir marketler ile anlaşmalar yapıyor ve biz de buna istinaden termin veriyoruz. Ürünü gönderemediğimizden cezai işlem uygulanıyor. Ayrıca karşımızda bizden maliyetleri düşük ve çok iyi fiyata ürün verebilen Çin var. Onlarla savaşmaya çalışıyoruz, bu savaş sırasında hammadde ile uğraşıyoruz. Zaten ülkemizde dolar kuru çok düşük, ayrıca yüksek faiz oranlarıyla zar zor mücadele edip müşteri bulmaya çalışıyoruz” dedi.
Afyon Emaye Ertuğrul Tabak: Stoklar tükendi, üretim ve ihracat tehlikeye giriyor
Emayelik sac tedarikinde yaşanan sıkıntıya dikkat çeken isimlerden biri de Afyon Emaye’nin sahibi Ertuğrul Tabak. Stokların tamamen tükendiğini ve üretimin durma noktasına geldiğini söyleyen Tabak, yaşanan sürecin sanayi üretimini tehdit ettiğini ve ihracatta büyük kayıplar yaşanabileceğine işaret etti. Firma olarak yaklaşık 4 aydır yeni sac temin edemediklerini dile getiren Tabak, üretime daha önceki stoklarla devam ettiklerini ancak artık elde hiçbir malzeme kalmadığını ifade etti. Tabak, “Mart, nisan, mayısta yazıldığımız sac kontenjanlarını alamadık
Şubattan beri piyasada sac yok. Mevcut stoklarımızla üretime devam ettik ama şu anda elimizde hiçbir şey kalmadı” dedi. Firma olarak yıllık bin-bin 200 ton sac kullandıklarını açıklayan Ertuğrul Tabak, bu ihtiyacın karşılanamaması halinde hem ihracat siparişlerini kaybedeceklerini hem de üretim durduğu için işçi çıkarmak zorunda kalacaklarını belirtti. Tabak, şunları söyledi: “İhracat yapıyoruz. Avrupa’ya ürün gönderiyoruz. Ama bu sıkıntı devam ederse siparişleri zamanında teslim edemeyeceğiz. Yeni sipariş bile alamayabiliriz. Ne diyeceğiz insanlara? Sipariş verin ama üretemeyiz mi?”
“Tüccarların da elinde mal kalmadı”
Sac tedarikinin büyük ölçüde Erdemir'e bağlı olduğunu, ancak şubattan bu yana tedarikte sıkıntı oluştuğunu söyleyen Tabak, “Aracılar ve tüccarların elindeki malzeme de tükenmiş durumda. Tüccar satmıyor değil, çünkü ellerinde mal yok. Zaten bu ürünler dolar bazlı. Fiyatı artacak diye ellerinde tutmaları gibi bir durum söz konusu değil” ifadelerini kullandı. İthalat yoluyla hammadde tedarikinin de çözüm olmadığını dile getiren Tabak, geçmişte Ukrayna’nın Zaporoje bölgesinden tedarik edilen sac ürünlerinin savaş nedeniyle artık gelmediğine değindi.
Sorun başka sektörlerde de derinleşebilir
Emayelik sac tedarikinde yaşanan sıkıntının sadece mutfak eşyası üreticilerini değil, beyaz eşya, otomotiv, mobilya ve daha birçok sektörü etkileyebileceğine dikkat çekiliyor. Tedarik zincirinin bu şekilde sekteye uğramasının, Türkiye’nin üretim ve ihracat kapasitesine ciddi zararlar verebileceğine dikkat çeken sanayiciler, acil çözüm çağrısında bulunarak sac üreticilerinin iç piyasaya öncelik vermesi gerektiğini vurguluyor. Aksi takdirde, bu sıkıntının etkilerinin uzun yıllar hissedileceği belirtiliyor.
Hammadde sıkıntısının olası sonuçları
-Üretim durabilir, birçok firma üretimini askıya alabilir
-Alternatif hammadde arayışı kalite sorunu yaratabilir
-İhracat zarar görebilir, zamanında teslimat yapılmaması cezai yaptırım getirebilir
-Toparlanma süreci uzayabilir, tedarik zincirinin kırılmasıyla yeniden yapılanma yıllar alabilir
-Sadece mutfak eşyası üreticileri değil birçok sektörü olumsuz etkileyebilir
-Üretimin askıya alınması istihdam tarafında ciddi kayıplara neden olabilir
Yassı mamul ithalatı %23,5 arttı
Emayelik sac hammaddesinin iç pazarda sadece Erdemir’den tedarik edildiğini söyleyen üreticiler, ithal edilenlerde aynı kalitenin yakalanamadığını vurguluyorlar. Öte yandan bu yılın ocak-şubat döneminde Türkiye’nin yassı mamul ithalatı önceki yılın aynı dönemine kıyasla miktar bakımından yüzde 23,5 artışla 1.28 milyon tona, değer bakımından yüzde 9,4 artışla 924 milyon dolara ulaştı. Söz konusu dönemde sıcak sac ithalatı yüzde 7,1 artışla 609 bin tona, kaplanmış sac ithalatı yüzde 10,9 artışla 165 bin tona, alaşımlı sac ithalatı da yüzde 243.1 gibi yüksek oranda bir artışla 296 bin tona ulaşırken, soğuk sac ithalatı yüzde 15.3 düşüşle 108 bin tona geriledi.
source