VEYSEL AĞDAR

Türkiye’nin önemli yumurta üretim merkezlerinden Kayseri’de, duble yumurtada fiyatlar gerilerken piliç ve kılavuz yumurtada yükseliş yaşandı. Yaklaşık 2 ay önce fiyatları artıyor diye tartışmalara neden olan ve ihracat yasağı getirilen yumurta bu kez iki farklı fiyat hareketiyle gündemde. Büyük boy yumurta fiyatı gerilerken küçük boy yumurtada ise fiyat artışı yaşanıyor. Geçen hafta toptan piyasada tanesi 3,60 TL olan duble yumurtanın tanesi 3,35 TL’ye gerilerken, eski anaç tavukların yumurtası Duble yumurta 3,50 TL’den 3,25 TL’ye düştü. Buna karşılık, kılavuz (küçük ebat) yumurtanın fiyatı ise 55 kuruş artarak 1,65 TL’ye yükseldi. Toptancı piyasasında arz-talep dengesinin etkili olduğunu belirten Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı İbrahim Afyon, fiyat değişimlerinin nedenlerini değerlendirdi.

“Arz talep dengesizliği fiyatlarda etkili”

Duble yumurtadaki fiyat düşüşünün temel sebebinin arz fazlası olduğunu belirten Afyon, “Toplu halde üretime giren yeni sürüler önce küçük yumurta veriyor. Bu küçük yumurtalar iç piyasada çok fazla talep görmediği için maliyetinin çok altında satılıyordu. Zamanla bu hayvanlar büyüdü, büyük sınıfa geçince de bu sefer büyük yumurtada arz fazlası oluştu, kılavuz yumurtada ise tam tersi arz düşüklüğü yaşandı. Buda Duble yumurtada fiyat gerilemesine, küçük boy kılavuz yumurtada da fiyat artışına neden oldu ” dedi. İhracatın fiyatları yükselttiği yönündeki değerlendirmelere temkinli yaklaşan Afyon, “İhracatın önü açılmasaydı bu dönem fazla üretilen küçük boy yumurtalar çöpe gitmek zorunda kalacaktı. İç piyasada satılamayan küçük yumurtalar yurt dışına gönderildi ve piyasadaki sıkışıklık azaldı. Bu da kısa bir dönemde olsa kılavuz yumurtanın fiyatını yukarı çekti” diye konuştu.

“İhracat olmazsa üretim daralır”

İhracatın sürdürülebilir üretim açısından kritik önemde olduğunu vurgulayan Afyon, “Bugün üretimimiz kendimize yetiyor. Ama fazla üretip ihracata yönlendirmezsek, arz fazlasını iç piyasada zararına satmak zorunda kalırız. Zarar eden üretici hayvanlarını keser ve kısa sürede üretim daralır. Bu da ileride fiyatların hızla yükselmesine yol açar. O yüzden ihracat üretici ve tüketici için dengeleyici bir unsurdur” dedi.

“Yaz geldi, tüketim rotası değişti”

Okulların kapanması ve yaz aylarının başlamasıyla birlikte yumurta tüketiminde düşüş yaşandığını kaydeden Afyon, “İstanbul gibi büyük şehirlerden sahil bölgelerine ve köylere göç başladı. Kış boyunca yoğun tüketimin olduğu büyük şehirlerde talep azaldı. Mayıs-haziran ayları bizim ‘pazar değişim dönemi’ dediğimiz süreçtir. Ancak turizm sezonunun başlamasıyla özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerindeki oteller günlük tüketimi yeniden artıracaktır. Otellerde her misafir için günde ortalama üç yumurta hesaplanır” dedi.