Nurdoğan A. ERGÜN

Ticaret Bakanı Ömer Bo­lat, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Dış Tica­ret Kompleksi’nde TİM Başkanı Mustafa Gültepe ile düzenlediği toplantıda, haziran ayı dış tica­ret rakamlarını açıkladı.

Buna göre, Türkiye’nin hazi­ran ayı ihracatı yüzde 8 artış­la 20.5 milyar dolar olarak ger­çekleşti. Bu rakam, 2022 ve 2023 yıllarından sonra en yük­sek üçüncü haziran ihracatı ol­du. Türkiye, 2022’de 23.4 milyar dolar, 2023’te 20.8 milyar dolar, 2024 Haziran ayında ise 19 mil­yar dolarlık ihracat gerçekleş­tirmişti. 2025’in Ocak-Haziran döneminde ise ihracattaki artış yüzde 4.1 ile 131.4 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.

3 ayda paritenin katkısı 1,6 milyar dolar

Haziran ayında paritenin ih­racata katkısı 622 milyon dolar olurken, son 3 ayda parite kat­kısı 1.6 milyar dolara ulaştı. Yi­ne bu dönemde takvim etkisin­den kaynaklı artış 900 milyon dolar oldu. Yıllık bazda ise ihra­cat 267 milyar dolara çıktı. Ha­ziran ayında mal ithalatı ise ma­yıs ayına göre düştü ancak geçen yılın haziran ayına göre yüzde 15.3 oranında artarak 28.7 mil­yar dolar olarak gerçekleşti. 2024 Haziran ayında mal itha­latı 24.9 milyar dolar, 2025 Ma­yıs ayında ise 31.5 milyar dolar olmuştu. Haziran ayında dış ti­caret açığı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 38.8 oranında arta­rak 8.2 milyar dolar olarak ka­yıtlara yansıdı.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ithalattaki artışta 12 gün süren İsrail-İran savaşının etkisi ol­duğunu söyledi. Bakan Bolat, bölgedeki gerginlik nedeniyle ‘fiyatlar artar’ endişesinin itha­latçıyı alıma yönlendirdiğini be­lirtti.

Otomotiv liderlik koltuğunu korudu

Haziran ayı ihracatına sek­törler özelinde bakıldığında ise, 3.4 milyar dolarla yine otomo­tiv sektörü liderliği bırakma­dı. Otomotivi, 2.6 milyar dolar­la kimyevi maddeler, 1.4 milyar dolarla çelik, 1.3 milyar dolar­la elektrik elektronik ve 1.2 mil­yar dolarla hazır giyim takip et­ti. Mayıs ayında 14 sektör ihra­catta eksi verirken, haziranda 18 sektör ihracatını artırdı. En çok ihracat yapılan ülkeler ise, Almanya, ABD, Birleşik Krallık, İtalya ve Fransa şeklinde sıra­landı. 57 ülkede yüzde 50’nin, 108 ülkede yüzde 10’un üzerin­de artış yaşandı. Genel tabloda ise 134 ülkeye ihracat arttı.

“Ticaret savaşları döneminde en az hasar için çalışıyoruz”

Bakan Bolat, önemli ihracat pazarlarında durağan seyrin devam ettiğine işaret ederek, “ABD’den gelen ticari kısıtla­malar öncesinde yılın ilk çeyre­ğinde ABD’de öne çekilen itha­lat talebinde artış dikkat çeki­yor. Nisan ayında ise bu güçlü artışın bir miktar gerilediği iz­leniyor.

Diğer taraftan, 13 Hazi­ran 2025’te İsrail’in İran’ın baş­kenti Tahran’ı hedef alması Or­ta Doğu’da halihazırda yüksek seyreden jeopolitik gerilimi ar­tırdı ve küresel ekonomik istik­rar üzerinde ilave baskı oluştur­du. ABD ile ticaret savaşı döne­mini ihracatımızın en az hasarla atlatması için temaslarımızı ar­tırdık.

İhracatımızda her ay 1 dolar bile üzerine koysak bizim için önemli” dedi. 2025 yılının ilk 6 ayının 5’inde yıllık bazda ihracatın arttığını anlatan Bo­lat, “Sadece şubat ayında sınır­lı bir gerileme gerçekleşti. Bu­nun da nedeni geçen yılın şubat ayının 29 gün çekmesi nede­niyle 1 gün fazla olması. Hazi­ran ayında ise ihracatımızdaki artış 1.5 milyar doları da aşarak 2024 Temmuz ayı sonrasında­ki en yüksek yıllık ihracat artışı oldu. İlk 6 ayda mal ihracatında net 5.2 milyar dolar artış sağlan­dı” diye konuştu.

İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 71.5 oldu

Bakan Bolat’ın verdiği dış ti­caret verilerine göre, haziran ayında ihracatın ithalatı karşı­lama oranı geçen yılın aynı ayı­na göre yüzde 4.8 puanlık azalış­la yüzde 71.5 olarak gerçekleş­ti. 2024 Haziran ayında yüzde 76.4 olmuştu. Haziran ayında ithalatta yaşanan artışın; 568 milyon doları 71. Fasıl Kıymetli ve yarı kıymetli taşlardan kay­naklandı.

Bu artışın 488 mil­yon doları ise işlenmemiş altın ithalatındaki artıştan oldu. Ba­kan Bolat, “Yakın coğrafyamız­daki bölgesel çatışmalarla bir­likte enerji piyasalarında dal­galanmalar yaşandı. Mayıs ayı sonunda 65 dolar/varil olan brent petrol fiyatları ay içinde 80 dolar/varilin üzerine çıkar­ken, son günlerde sağlanan ateş­kes sonrası yeniden geriledi. Bu süreçte enerji ithalatında son iki aydır izlenen düşüş haziran ayında yerini sınırlı bir artışa bı­raktı.

Enerji ithalatımız yüzde 1 oranında artışla 4.6 milyar do­lar olarak gerçekleşti. Altın ve enerji hariç ithalattaki artışta ise 925 milyon dolar artışla mo­torlu kara taşıtları, 400 milyon dolarla elektrikli makine ve ci­hazlar, 369 milyon dolarla kazan ve makine, 186 milyon dolar ar­tışla demir ve çelik, 155 milyon dolarla kakao ve 135 milyon do­larla bakır ve bakırdan eşya öne çıktı. Altın ve enerji hariç tutul­duğunda ihracatın ithalatı kar­şılama oranı yüzde 6.8 puanlık azalışla yüzde 84.1 seviyesine geriledi” açıklamasını yaptı.

İhracatta dar ürün grubuna odaklanmak riskleri artırır

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, 2025’e 280 milyar dolarlık ihracat hedefiyle başladıklarını hatırlattı. Haziran ile birlikte yılın ilk yarısını tamamladıklarını belirten Gültepe, ihracatın yüzde 51’ini bin firmanın gerçekleştirdiğine işaret etti.

“Orta ve uzun vadeli hedeflerimiz için ihracatın tabana yayılması büyük önem taşıyor” diyen Gültepe, ihracatta dar ürün grubu ya da belli bölgelere odaklanmanın riskleri artıracağını vurguladı. Türkiye’nin küresel pazarlarda rekabet gücünün zayıflamasının firmaların ihracat motivasyonunu azalttığını söyleyen Gültepe, ihracatta orta ve uzun vadeli hedefler için Türkiye’nin 2-3 yıl önceki rekabetçilik düzeyine dönmesi gerektiğini vurguladı.

Gültepe, şunları söyledi: “İhracat ailemize katılan firma sayısının giderek azalması bize ihracatın sadece büyüklüğü değil, yaygınlığı ve derinliği üzerine de düşünmemiz gerektiğini gösteriyor. Orta ve uzun vadeli hedeflerimiz için ihracatın tabana yayılması, yani tüm sektörlerimizin pozitif katkı vermesi büyük önem taşıyor. Oysa son aylarda 26 sektörün neredeyse yarısı eksi yazıyor. Anadolu’nun üretim gücü yüksek. Bu potansiyeli harekete geçirebilmemiz için yeni desteklere ihtiyacımız var. Büyük şehirlerle birlikte, Anadolu’nun da ihracata daha güçlü katılması gerekiyor.”

Savunma sanayinden 6 ayda 3,6 milyar $’lık ihracat

Savunma ve havacılık sanayi ihracatı haziran ayında yüzde 10,4 artışla 623 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yılın ilk 6 ayındaki ihracat ise yüzde 25 artarak 3 milyar 603 milyon dolar oldu. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii (SSB) Başkanı Haluk Görgün, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Son 12 aylık toplam ihracatımız ise yüzde 23,1 artışla 7 milyar 454 milyon dolar olarak kayda geçti. Bu yükseliş yalnızca bir istatistik değil, vizyonla kurgulanmış bir kalkınma mimarisinin sahadaki tezahürüdür” dedi.