Hazır giyimde istihdam kaybı nisanda yerini artışa bıraktı

YENER KARADENİZ/İSTANBUL

Türkiye’nin en fazla istihdam yaratan sektörlerinden tekstilde istihdam kaybı nisan ayında da devam ederken hazır giyimde toparlanma yaşandı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre hazır giyim sektöründe son bir yıldır neredeyse kesintisiz süren istihdam düşüşü, Nisan 2025’te durdu ve Mart ayına göre ilk kez artış yaşandı. Martta 549 bin 561 olan hazır giyim istihdamı Nisan’da 551 bin 621’e yükselerek 2 bin kişilik bir toparlanma gösterdi. Üstelik bu durum sektörde faaliyet gösteren firma sayısındaki düşüşe rağmen yaşandı. Bir diğer ifade ile artış mevcut şirketlerin yeni işe alımlarından kaynaklandı. İstihdamında artış olsa da toplam istihdam hala bir önceki yılın aynı ayına göre 50 bin 257, geçen yıl sonuna göre de 23 bin 63 kişi daha az. Tekstilde ise marttan nisana geçişte istihdam 218 kişi daha azalarak 374 bin 156’ya geriledi. Son bir yıllık veriler incelendiğinde tekstilde 17 bin 271 kişilik istihdam kaybı yaşandı.

Sektör temsilcileri, şirket kapanmaları ve istihdam kaybının başlıca nedenlerini, rakip ülkelerin yüzde 40-50 üzerinde seyreden maliyetler, ihracat pazarlarındaki ciddi sipariş kayıpları ve iç pazardaki daralma olarak açıklıyor. Enflasyon artışının altında kalan kur, yüksek işçilik maliyetleriyle üretim yapmakta zorlanan işletmeler, uluslararası pazarda fiyat tutturamıyor, siparişler rakip ülkelere kayıyor. Bunun en bariz örnekleri dünyanın en büyük hazır giyim ithalatçısı ABD ve AB pazarlarında görülüyor. İki bölgede de hazır giyim ve tekstil ithalatı yüzde 10-15 seviyelerinde artarken Türkiye her iki bölgede de Pazar payı kaybediyor. İç pazarda da alım gücünün gerilemesi satışları baskılıyor. Sektör temsilcileri, bu gidişatın devam etmesi halinde Türkiye’nin ihracat gelirinde büyük kayıplar yaşanabileceği ve tekstil ile hazır giyimin ekonomik istikrar için sağladığı istihdam omurgasının ciddi şekilde zayıflayacağı uyarısında bulunuyor.

İstihdam artışının sebebi EYT olabilir 

Hazır giyimde istihdamda yaşanan sınırlı artışı değerlendiren TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat, bunun üretim kaynaklı olmadığını, EYT nedeni ile işten ayrılanların yerine gerçekleştirilen işe alımlarla ilgili olabileceğini belirtti. Zira hem ihracat hem de iç pazardaki daralmanın devam ettiğini, kapasitelerde de herhangi bir artışın yaşanmadığını dile getiren Fayat, “Nisan ayında yaşanan istihdam artışı şaşırtıcı. Zira mevcut verilere göre işlerin artışı ile ilgili bir durum söz konusu değil” dedi. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre bu yıl hazır giyim ihracatı ilk 5 ayda yüzde 6,3 düşüşle 6,9 milyar dolar olarak gerçekleşti. 26 Haziran itibari ile kaybın sürdüğünü anlatan Fayat, “İhracatta yüzde 6,68 düşüş var. İhracatın eksilmeye devam ettiği ortamda istihdamdaki artışın işler ile ilgili olduğunu düşünmüyorum. EYT ile ilgili olabilir. Talep hala düşük. Üstelik talep, ABD ve Avrupa’da arttığı halde düşük. İlk çeyrekte ABD’nin ithalatında yüzde 16, AB’nin ithalatında ise yüzde 10 artış var ama bizde hala talepsizlik devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Yılın devamını ABD belirleyecek 

Yılın ikinci yarısında da ihracattaki düşüşün devam edeceği ancak hızının azalacağı görüşünü paylaşan Fayat, şöyle devam etti: “Avrupa’da talebin canlı kalmaya devam edeceği ve ABD’nin de Avrupa’ya yüksek bir vergi uygulamayacağı senaryoda bu yılın geneli için beklenen yüzde 7,5’lik ihracat düşüşünün yüzde 5’lere gerileyeceğini düşünüyorum. Türkiye için ayrılan bütçelerin tutulup işler de biraz canlandığı zaman Türkiye’de hala var olanların Türkiye’yi terk etmeyeceğini düşünüyorum. Çok kötümser değilim ama Avrupa’ya yüksek vergi uygulanırsa orada satın alma zorlaşacak ve ucuz ürüne yönelim olacağı için Çin dahil Uzakdoğu’nun kırıcı bir rekabet ile bölgede varlığını artıracağını düşünüyorum. Temmuz’un 10’unda ABD’nin açıklayacağı gümrük tarifesindeki olumlu ya da olumsuz duruma göre de ihracat ve istihdam kaybının yönü belli olacaktır.”

■ Firma sayısı düşmeye devam etti

Tekstil ve hazır giyim sektörlerinde işyeri sayısındaki erime de nisanda devam etti. SGK verilerine göre 2024 Nisan ayında hazır giyim sektöründe 40 bin 214 firma faaliyet gösterirken 2025 Nisan ayında bu sayı 37 bin 533’e düştü. Böylece bir yılda hazır giyim sektöründe 2 bin 681 şirket kepenk kapattı. Tekstilde de benzer bir tablo ortaya çıktı. 2024 Nisan’da 19 bin 430 olan tekstil firması sayısı 2025 Nisan’da 19 bin 151’e geriledi. İki sektör toplamında bir yılda kapanan firma sayısı yaklaşık 2 bin 960’ı buldu.