Hiç farkında değilmişiz: PlayStation tuşlarının anlamı ortaya çıktı

PlayStation’ın ilk neslinden bu yana değişmeden gelen kontrol tuşları, yalnızca oyun komutlarını değil, Japonya'nın sembol dilini de taşıyor. Tasarımcı Teiyu Goto’nun imzasını taşıyan bu simgeler, tesadüfen değil; bilinçli olarak ve Japon kültüründeki karşılıkları düşünülerek seçilmiş.

Goto, dönemin diğer oyun konsollarının harfli tuş sistemine karşılık daha evrensel, sembolik ve kültürel anlamı olan bir dil yaratmak istemiş. Bu yaklaşım, PlayStation’ı yalnızca teknolojik değil, kültürel bir simgeye de dönüştürmüş.

ÜÇGEN: BAKIŞ AÇISI VE YÖN

Yeşil renkle temsil edilen üçgen tuş, “bakış açısını” simgeliyor. Japonca’da “sankaku” kelimesi hem yönü hem de zihinsel perspektifi çağrıştırıyor. Bu nedenle oyunlarda kamera açısı değiştirme, harita açma gibi eylemlerde bu tuş sıkça kullanılıyor.

DAİRE: EVET VE TAMAMLAMA

Japon kültüründe “maru” (daire) sembolü evet, kabul ve doğruluk anlamı taşır. Öğrenciler doğru cevapların yanına daire çizer. Bu yüzden Japonya'daki PlayStation oyunlarında “onay” işlevi genellikle daire tuşuna atanmıştır. Ancak Batı pazarında çarpı (X) daha çok bu rolü üstlenir.

ÇARPI: HAYIR VE RED

“Batsu” yani çarpı, Japon kültüründe yanlış, hata ve iptal anlamına gelir. Menülerden çıkış yapmak ya da bir işlemi iptal etmek için kullanılır. Batı’da ise “X” sembolü hazineyi işaretleme ya da seçim yapma anlamında kullanıldığı için onay tuşu olarak yaygınlaşmıştır.

KARE: BİLGİYE ERİŞİM

Pembe kare simgesi, bir kâğıt ya da dokümanı simgeler. Japonca “shikaku” olarak bilinen bu şekil, oyun içinde harita, envanter ya da bilgi ekranı açmak gibi işlevleri üstlenir. Adeta bir deftere ya da not kağıdına ulaşmak gibidir.

EVRENSELLEŞEN BİR TASARIM

Teiyu Goto, PlayStation’ın tuşlarını geliştirirken yalnızca oyun deneyimini değil, semboller aracılığıyla sezgisel bir dil de yaratmak istemişti. Bugün milyonlarca oyuncu, farkında olmasa da bu kültürel kodları her gün kullanıyor.