İlk kez görüntülendi! Kendini yok etti

SNR 0509-67.5 adlı yıldız kalıntısında iki halkalı kalsiyum yapısını inceleyen bilim insanları, bir tip Ia süpernova patlamasında yıldızın kendini iki aşamalı olarak yok ettiğine dair net izler buldu. Avrupa Güney Gözlemevi’ne bağlı Çok Birimli Spektroskopik Keşif Aracı ile yapılan gözlem, bu halkaları detaylı biçimde görüntülemeyi başardı.

Tip Ia süpernovalar, bir beyaz cücenin yörüngesindeki başka bir yıldızdan madde çalarak kritik kütleye ulaşması ve ardından meydana gelen büyük bir termonükleer patlama sonucu oluşuyor. Ancak araştırmacılar, tüm beyaz cücelerin bu şekilde patlamadığına dair ipuçlarına uzun süredir sahipti.

Araştırmaya liderlik eden Avustralya’daki New South Wales Canberra Üniversitesi’nden Priyam Das, beyaz cüce patlamalarının astronomide kritik bir rol oynadığını ve buna rağmen patlamayı tetikleyen mekanizmanın net biçimde anlaşılamadığını belirtti.

Araştırmada yer alan nükleer astrofizikçi Ivo Seitenzahl ise elde edilen bulguların, beyaz cücelerin ünlü Chandrasekhar kütle sınırına ulaşmadan önce de patlayabileceğine ve doğada “çifte patlama” mekanizmasının gerçekleştiğine dair net kanıt sunduğunu ifade etti.

Bilim insanları, bu çifte patlamanın yıldızın komşusundan çaldığı helyum tabakasının tutuşmasıyla başladığını ve bu tutuşmanın içeri doğru bir şok dalgası göndererek yıldızın çekirdeğinde ikinci, daha büyük bir patlamaya yol açtığını düşünüyor.

Bu keşif yalnızca dikkat çekici bir görsel sunmakla kalmıyor, aynı zamanda evrenin genişleme hızını anlamak için kullanılan tip Ia süpernovaların güvenilir ölçüm kaynakları olma niteliğine dair de önemli ipuçları sağlıyor.

Son yıllarda Hubble sabiti olarak bilinen bu genişleme hızı ölçümleri, kozmolojide büyük bir tartışmaya yol açmıştı. Çifte patlama kanıtının bu alandaki tartışmalara yeni bir bakış açısı getirmesi bekleniyor.