Çin geliyor showroom’lar dijitalleşiyor

KORAY ÖZTOPÇU
korayoztopcu@yahoo.com.tr

Otomotiv dünyası, Hen­ry Ford'un bir asır önce üretimi endüstrileştir­mesinden bu yana en önemli de­ğişimi yaşıyor. 2030 yılına kadar da dünyada elektrikli araç sayısı­nın 80,7 milyona ulaşması öngö­rülüyor. Otomotiv sektöründeki dönüşüm, teknolojinin etkisiy­le geleceğimizi tamamen erişile­bilir mobiliteye taşıyor. Bu yeni otomotiv devriminde sadece ge­lişmeleri izleyenler değil; yenilik­leri şekillendiren ve tasarlayan şirketler ve ülkeler öne çıkacak. Bağlantılı ve elektrikli araçların dünya çapındaki gelişimi, kablo­suz iletişim yatırımlarının ve im­kânlarının da artmasıyla toplam pazarın 2030’da 198,3 milyar do­lara ulaşacağı tahmin ediliyor.

Artan petrol fiyatları ve elektrikli araçlar

Elektrikli araçlara olan ilginin artmasında etkili olan birçok fak­tör var. Bunlar arasında İran-İsra­il arasında yakın zamanda ortaya çıkan savaşı ve Rusya ile Ukrayna arasında uzun zamandır devam eden çatışmayı da gösterebiliriz. Bu gelişmeler dönüşümü hızlan­dırırken, kontrol edilemeyen fak­törler de otomotiv ekosisteminde değişimlere yol açacak.

Ortadoğu’da patlak veren son savaşla birlikte yakıt fiyatlarında­ki artış daha da hız kazandı.

Temeli Ukrayna’da sürege­len savaşla atılan bu gelişmeler, e-mobiliteye geçiş sürecini önem­li ölçüde hızlandırıyor.

Savaşlar farklı coğrafyalarda devam ederken, teknolojik geliş­melerin etkisiyle elektrikli araç­ların toplam sahip olma maliye­ti düşüyor; ayrıca elektrik mali­yetlerinin fosil yakıtlar kadar hızlı artmaması da bu araçlara olan il­giyi artırıyor. Savaşın seyri, ener­ji maliyetleri ve ekonomik etkiler etrafındaki belirsizlikler artar­ken, tüketicilerin bir araç satın al­ma ya da değiştirme kararını er­teleyeceği düşünülse de elektrikli araç alımına yönelik yaklaşımları daha olumlu.

Yükselen petrol fiyatları, elekt­rikli araç teknolojisinin farklı pa­zarlarda daha yaygın kabul gör­mesine yardımcı olacak. Gelecek­te tüketicilerin büyük çoğunluğu fosil yakıtlardan elektrikli araçla­ra dönecek ve araçların büyük bö­lümü elektrikli olacak.

Son otomotiv endüstrisi trendlerine genel bakış

Güncel otomotiv trendleri, üre­ticileri geçmişin üretim odak­lı yaklaşımından uzaklaştıra­rak, otomobilleri tekerlekli bir akıllı telefon ya da bilgisayar gibi farklı bir hizmet modeliyle sun­maya yönlendiriyor. Artık odak, ölçeklenebilir üretimden çok, dijital servisler ve kullanıcı dene­yimi üzerinde yoğunlaşıyor. Ya­pay zekâ, nesnelerin interneti ve 5G, ürün inovasyonu ve üretim ve­rimliliği desteğinin de katkısıyla müşteri deneyiminde de değişik­liğe yol açıyor.

Finansal mobilite sektörü de dönüştürücü değişimleri tetik­lerken, dijital çağın sunduğu fır­satlar, sektörde yenilikçi uygula­maların ve iş modellerinin önü­nü açıyor.

Geleneksel bayi değil kullanıcı deneyimi

Elektrifikasyon, otonom ve bağlantılı araçlar, sürdürülebi­lirlik, mobilite servis hizmeti, ge­lişmiş sürüş güvenlik özellikleri­nin uygulanması gibi uzun vadeli trendlerin, yakın gelecekte oto­motiv endüstrisini şekillendir­meye devam edeceği düşünülü­yor. Ayrıca bir araba satın almak artık geleneksel bayi deneyimin­den farklı olarak, otomotiv fir­malarının kendilerini bir yaşam tarzı ve teknoloji markası olarak konumlandırmasıyla kullanıcı deneyimine odaklanan bir süreç haline geliyor. İlerleyen süreçte, arabaların yüksek çözünürlük­lü ekranlarla ve son teknoloji ses sistemleriyle dolu ve yüksek tek­nolojili bir yaşam alanına dönü­şeceğini göreceğiz. Özetle 2030 yılına kadar, elektrikli araçlar ve yazılım entegrasyonu, otomotiv endüstrisi üzerinde önemli bir etkiye sahip olacak.

Elektrikli arabalarda şarj sorun olmayacak

Son yıllarda, dünya çapında elektrikli arabalara geçiş, otomo­bil endüstrisindeki en belirgin trendlerden biri olurken, çevre­sel faktörler sıfır emisyonlu araç teknolojisinin büyümesine yol aç­tı. Önümüzdeki dönemde de daha temiz ve daha çevre dostu elekt­rikli araçların ve hibrit elektrikli araçların popülaritesinin daha da artmasını bekleyebiliriz.

Elektrikli araçlar için gereken batarya teknolojisi ve şarj altya­pısı da gelişmeye devam ediyor. Lityum iyon bataryalar gelişme­ye devam ederken, daha yüksek enerji yoğunluğu, güvenlik ve ka­rarlılık sunan, aynı zamanda ma­liyet açısından daha avantajlı ka­tı hal bataryalar da gelecekte yay­gınlaşacak. Şarj ve yakıta erişim, bir asır önce de endişe konusuydu. Günümüzde, ilk elektrikli araba­lar piyasaya sürülmeden bir asır­dan fazla bir süre önce, Amerikan sokaklarında elektrik ile çalışan arabalar o kadar popülerdi ki, bir süre New York taksilerinin yakla­şık üçte biri elektrikliydi.

Yazılım şirketleri ve yazılımla büyüyen elektrikli araçlar

Yazılımla şekillenen elektrikli araçlar; artık araç frenleme, sü­rüş, direksiyon, araç içi bilgi-eğ­lence sağlama vb. gerçekleştir­mek için yazılımı her geçen gün daha da fazla kullanıyorlar ve kul­lanmaya da devam edecek. Yazı­lım ilerleyen dönemde, otomobil­lerde donanım kadar önemli bir unsur olacak.

Bir teknoloji firmasının oto­mobil üretmesinin, bir otomobil üreticisinin teknoloji şirketi ol­masından daha kolay olacağı ar­tık daha da belirgin hale geldi. Bu ekosistemde, örneğin sadece mo­bilite servisleri yazılım pazarı ge­lirinin 2024'te 5,1 milyar ABD do­ları olması ve 2033 yılına kadar 15,8 milyar ABD dolarına ulaşma­sı bekleniyor. Otomotiv yazılım pazarının ise 2030'a kadar 19 mil­yar ABD doları seviyesinden 32,3 milyar ABD doları değerine çık­ması bekleniyor.

Mobilitenin finansmanı daha da öne çıkacak

Her şeyden önce, çevrimiçi ban­kacılığın aksine, bir arabayı finan­se etmek katılım yolculuğunun bir noktasında fiziksel bir etkileşim gerektiriyor. Genellikle, araç sa­tın alımlarında finansmanın rolü­nün dünya genelinde yüzde 80’in üzerinde olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki dönemde ise daha da önem kazanacak olan konu, fi­nansman işlemlerinin bayide veya showroom’da değil, dijitalleşerek evin rahatlığında ya da hareket ha­lindeyken kolayca gerçekleştirile­bilmesi olacak gibi görünüyor.

Küresel endüstri tarifelerle yeniden şekillendirecek

Bir tarafta teknolojiyle hızla ge­lişen Shenzhen’de, en son model elektrikli araçlar sadece iki yıl ön­cesine göre neredeyse yarı fiya­tına satılırken; diğer tarafta Av­rupa’da AB’li otomotiv üreticile­ri, tamamen elektrikli bir gelecek için iddialı planlarından sessizce geri adım atıyor. Bu iki kıtada yer alan üretim merkezlerinin hikâ­yesi, Batılı hükümetlerin Çin’in elektrikli araçlarını durdurmak için ticaret silahlarını -ABD'de yüzde 100'e ve Avrupa'da yüzde 35'e varan tarifeler- kullanmasıy­la küresel otomotiv endüstrisini yeniden şekillendiriyor.

Ülkelerin stratejik adımları

Otomobil üreticileri artık üre­timi coğrafi olarak daha fazla çe­şitlendirme fikrini benimsiyor. Bu sayede, üretimlerini daha faz­la ülkeye yaymaya odaklanarak, herhangi bir ülkenin ticaret ku­rallarına da daha az bağımlı hale gelmeyi hedefliyor. “Sattığın yer­de üret” ilkesi, yani araçların satıl­dıkları pazarlarda üretilmesi eği­limi henüz hızlanmasa da “değer yaratmanın giderek daha büyük bir bölümünün araçların pazar­landığı bölgelere kaydırıldığını” yavaş yavaş görmeye başlıyoruz.

Sektör için uzun vadeli planlama zamanı

Hızla değişen ticaret ve ekono­mi politikaları karşısında otomo­tiv sektörünün yeni stratejiler ge­liştirmesi gerekirken, üretici ve tedarikçiler, sürekli belirsizlik ortamında uzun vadeli planlama yapma ve karmaşık tedarik zincir­lerini koordine etme zorluğuyla karşı karşıya kalırken, oluşan bu yeni ekosistem ve otomotiv sektö­ründeki belirsizlik, diğer zorluk­larla da boğuşan otomobil üreti­cileri için önemli bir sorun olarak ortaya çıkıyor. Otomobil üretici­leri, zaten yüksek üretim maliyet­leri ve özellikle elektrikli mobilite alanında cazip modellerin eksik­liği nedeniyle Çinli rakipler karşı­sında rekabet gücünü kaybediyor.

Avrupa hedeflerine ulaşabilecek mi?

Gözlemler, Avrupa'da otomotiv endüstrisinin 2030 ve 2035 yılla­rı için koyduğu elektrikli araç he­deflerine ulaşma yolunda geride kaldığı yönünde. Bu nedenle, Av­rupa’nın Çin ile rekabette plug-in hibrit satışlarını artırmayı tercih etmesi olası görünüyor. Elektri­fikasyon sürecinin zorluklarına rağmen, 2030 yılına kadar pazar­daki tüm araç modellerinin yüz­de 50’sinden fazlasının elektrikli olacağı öngörülüyor. Bu dönüşüm için geleneksel otomobil üretici­lerinin, yazılım mimarisi satın al­mak, teknoloji merkezlerini bü­yütmek ya da teknoloji firmalarıy­la ortaklık kurarak kendi kendini finanse eden girişimler oluştur­mak gibi adımlar atmaları gereke­cek. Çin’in elektrikli araç hâkimi­yeti ise yazılım ve elektrifikasyon alanlarındaki üstünlüğüyle daha da artabilir gibi gözüküyor.

Tüketicinin odağında Çinli markalar var

Tüketiciler otomotiv markala­rının geleceğini son dönemde cid­di anlamda etkileyecek alışkanlar ortaya koyarken, Y kuşağı (yüzde 65) ve Z kuşağı (yüzde 61), X ku­şağı (yüzde 51) ve Baby Boomers (yüzde 38) ile karşılaştırıldığın­da Çinli otomobil markalarına en açık gruplar olarak öne çıkıyor. Küresel ölçekte, bazı yerleşik oto­mobil markalarının rekabet nede­niyle ortadan kalkacağına dair bir beklenti oluşmuş durumda.

Fiyat endişesi sürerken, tüke­ticiler artık değer odaklı kararlar veriyor. Bütçe bilincine sahip alı­cılar, toplam sahip olma maliyeti, araç içi özellikler ve kullanıcı dos­tu dijital çözümlere ve faydalara odaklanıyor. Bu nedenle elektrik­li araçlara olan ilgi, özellikle genç nesiller arasında güçlü kalmaya devam ediyor. Ancak elektrikli araçların geleceğiyle ilgili men­zil kaygısı ve endişeleri gidermek için sürdürülebilirlik çabalarının ve altyapı iyileştirmelerinin daha çok vurgulanması gerekiyor. Mar­kalar bu şekilde gelişen ve değişen pazara uyum sağlayabilir.

Yerel üreticiler, yerleşik mar­kalar ve Çinli üreticiler, tüketici­lerin dikkatini çekmek için yarı­şırken, marka mirasını öne çıkar­manın yanı sıra yeni oyuncuların cazibesine de yanıt vermek zo­runda kalacak. Bundan sonra en­dişeleri gidermek için kalite ve güvenilirliği daha fazla vurgula­yacağımız bir döneme mi giriyo­ruz? Bunu hep birlikte göreceğiz.