Türkiye’nin zamanında ödeme performansı yüzde 41

Küresel ölçekte şirketlerin ödeme alışkanlıkları ve performansları hakkında bulgular ortaya koymak amacıyla 500 milyondan fazla şirketin ve­rilerinin incelenmesiyle hazırla­nan ‘Global Payment Study 2025’ raporuna göre, tüm ülkelerde en yüksek ödeme performansına mikro ve küçük ölçekli şirketler sahip. Aralarında Türkiye’nin de olduğu 39 ülkeyi kapsayan rapor, 2024’te dünya genelinde şirket­lerin zamanında ödeme perfor­mans ortalamasının yüzde 52,5’a çıktığını ortaya koydu.

Sağladığı kredi bilgi ürünleri ve çözümleriyle finansal ve ticari kuruluşlar ile tüketicilerin karar alma süreçlerine hızlı ve etkin destek olmayı hedefleyen CRIF ile ticaret alacak verisi platformu Dun & Bradstreet iş birliğiyle ha­zırlanan ‘Global Payment Study 2025’ raporu yayımlandı. Rapo­ra göre, tüm ülkeler arasında en iyi ödeme performansı geçen yıl olduğu gibi bu yıl da yüzde 94,2 ile Danimarka’nın olurken, araş­tırma kapsamındaki ülkeler ara­sında en kötü performansı yüzde 12 ile Romanya gösterdi.

Türkiye’de ise sıkı para politi­kasının uygulandığı 2024 yılın­da şirketlerin zamanında ödeme performansı bir önceki yıla gö­re 1.3 puanlık artışla yüzde 41,9’a çıktı. Bu artışla Türkiye zama­nında ödeme konusunda içinde yer aldığı Güney Avrupa ülkeleri ortalamasını üzerinde bir perfor­mansa sahipken, dünya ortala­masının altında performans gös­terdi. Türkiye’deki şirketlerin 90 gün ve üzeri gecikmeleri ise yüz­de 4,4 seviyesinde gerçekleşti.

Rapora göre, artan jeopolitik risklere rağmen dünya genelin­de şirketlerin zamanında öde­me performanslarında 2024’te, 2023 yılına göre 1.8 puanlık ar­tış yaşandı ve zamanında öde­me performans ortalaması yüzde 52,5’a çıktı. 2024’te 39 ülkeden 22’sinin zamanında ödeme per­formansı yüzde 50’nin üzerine çıkarken, 17 ülkede bu oran yüz­de 50’nin altında kaldı. Mevcut jeopolitik krizlerin küresel öde­me performanslarına etkisini de dikkate alarak hazırlanan ra­porda, küresel tedarik zincirinde ödeme davranışlarını etkileyen temel unsurların; jeopolitik be­lirsizlikler, sektörel kırılganlık­lar ve şirket ölçeğine göre deği­şen ödeme eğilimleri olduğunun altı çizildi.

En iyi performansı Danimarka gösterdi

Dun & Bradstreeet Trade prog­ramı kapsamında hazırlanan ra­porda, ülkeler bazında 2024 dö­nemine ait ödeme davranışları analiz edilerek son üç yıl içindeki değişim trendleri değerlendiril­di. Rapora göre, yüzde 94,2 zama­nında ödeme oranı ile Danimar­ka, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da 39 ülke arasında en iyi ödeme per­formansına sahip ülke oldu. Söz konusu ülkeler arasında zama­nında ödeme konusunda en kötü performansı ise yüzde 12 ödeme oranıyla Romanya gösterdi.

K. Avrupa ülkeleri ortalamanın üzerinde

Rapor kapsamında Kuzey ve Güney Avrupa’da Türkiye’nin de içinde yer aldığı 26 ülkenin öde­me performansı değerlendiril­di. Rapor, Kuzey Avrupa ülkele­ri yüzde 63,5 zamanında ödeme performansıyla dünya ortalama­sının üzerinde yer alırken, Güney Avrupa ülkeleri ise yüzde 38,7 ile ortalamanın epeyce altında kal­dı. Rapora göre, Avrupa’da 2024 yılında Danimarka’yı; yüzde 87,5 zamanında ödeme performan­sıyla Polonya takip etti. Ukrayna ile Şubat 2022’de başlayan ve ha­len devam eden savaşın etkinle­rine rağmen Rusya’daki şirketler, ödeme performanslarını 2023’te olduğu gibi 2024’te de yaklaşık 2.2 puan artırdı. Rapor, Rusya’da­ki şirketlerin 2024’te yüzde 81,3 oranı ile zamanında ödemede 38 ülke arasında en iyi performans gösteren beşinci ülke olduğunu ortaya koydu. 26 Avrupa ülke­si arasında Romanya’nın ardın­dan yüzde 18,7 ile Portekiz, yüz­de 19,1 ile Bulgaristan ve yüzde 24,9 ile Yunanistan en düşük öde­me performansı gösteren ülkeler arasında yer aldı. 90 gün ve üzeri gecikmelerde en yüksek oranlar yüzde 16,4 ile Yunanistan, yüz­de 15,8 ile Romanya, yüzde 6,1 ile Fransa olarak belirlendi. Kuzey Avrupa’da 2023-2024 arasında en önemli yüzdesel artış İrlanda ve Almanya’da, en büyük yüzde­sel düşüş ile Polonya’da yaşandı. Avrupa ülkelerinde firma büyük­lüğüne göre yapılan değerlendir­mede, mikro ve küçük ölçekli fir­malar daha iyi ödeme alışkanlığı gösterirken, büyük firmalarda bu oran ciddi şekilde azaldı. Dani­marka, Polonya, Hollanda ve Ma­caristan sektör bazında neredey­se her alanda en iyi zamanında ödeme oranlarına sahip ülkeler oldu. Slovenya özellikle büyük öl­çekli firmalarda en yüksek zama­nında ödeme oranına sahip ül­ke oldu. Belçika ve Lüksemburg ise birçok sektörde yüzde 48,3’ü aşmayan düşük oranlarla dikkat çekti.

Asya’nın ödeme lideri %81,4 ile Filipinler

Asya Bölgesi’nde analizi yapı­lan sekiz ülke içinde 2024 yılının son çeyreğinde en yüksek zama­nında ödeme oranına sahip ülke yüzde 81,4 ile Filipinler oldu. Fi­lipinler’i yüzde 75,3 ile Tayvan ve yüzde 58,5 ile Hindistan takip et­ti. Bu ülkelerden Hindistan yüzde 11,1, Filipinler yüzde 4,6 oranında iyileşme gösterdi. Tayvan’da ise yüzde 1,9’luk bir düşüş yaşandı. 90 gün ve üzeri gecikmelerde en yüksek oranlar yüzde 8,4 ile Hin­distan’a ve yüzde 6,9 ile Filipin­ler’e aitken yüzde 0,2 ile en düşük ciddi gecikme oranı Tayvan’da görüldü.

Firma büyüklüğüne göre öde­me performansı incelendiğin­de, Asya Bölgesi’nde de mikro öl­çekli firmalar genel olarak en iyi ödeme performansını gösterdi. Özellikle Filipinler’de mikro fir­maların yüzde 82,2’si, Tayvan’da ise yüzde 79,2’si ödemelerini za­manında gerçekleştirdi. Tayvan aynı zamanda yüzde 71,6 ile orta ölçekli işletmelerde de güçlü bir ödeme performansı sergiledi.

Sektörel bazda değerlendirme­lerin de yer aldığı raporda; Fili­pinler’de sekiz farklı sektörde yüzde 64’ün üzerinde zamanında ödeme oranı elde edildi. Hindis­tan’da ise yüzde 21,7 ile finansal hizmetler ve yüzde 18,2 ile tarım ormancılık, avcılık ve balıkçılık sektörleri 90 gün ve üzeri gecik­melerin en sık yaşandığı alanlar oldu.

K. Amerika’nın ödeme lideri ABD

Kuzey Amerika’da değerlen­dirmeye ABD, Kanada ve Mek­sika katıldı. Analiz edilen üç ül­ke arasında ABD yüzde 58,9’luk zamanında ödeme oranı ile en iyi performansı gösteren ülke oldu. Kanada yüzde 41,6 ve Meksika yüzde 36,4 ile daha düşük seviye­lerde kaldı. Kuzey Amerika böl­gesinde 90 gün ve üzeri gecikme­lerde oranlar ABD’de yüzde 2,9, Kanada’da yüzde 2,8, Meksika’da ise yüzde 1,7 oldu. Meksika’da za­manında ödeme oranı 2023’e göre yüzde 8,5, 2022’ye göre ise yüzde 10 geriledi. Kanada’da ise zama­nında ödeme performansı yüzde 7,8 artış gösterdi. Firma büyüklü­ğüne göre değerlendirmede, diğer kıtalarda olduğu gibi en iyi öde­me performansını yine mikro ve küçük ölçekli firmalar gösterir­ken, firma büyüklüğü arttıkça za­manında ödeme oranlarında da düşüş yaşandı. En iyi zamanın­da ödeme performansları yüzde 70,9 ile ABD’de ve Kanada’da yüz­de 50,3 ile finansal hizmetler sek­töründe görüldü. Meksika’da ise yüzde 57,4 ile inşaat sektörü öne çıkan sektörler oldu.

Y. Zelanda, en yüksek ödeme oranına sahip

Okyanusya Bölgesi’nde 2024 itibarıyla Yeni Zelanda yüz­de 83,2 ile en yüksek zamanında ödeme oranına sahip ülke olur­ken, Avustralya yüzde 68,9 ile onu takip etti. Her iki ülkede de önce­ki yıla göre ödeme performans­larında artış yaşandığı gözlendi. Avustralya’da yüzde 4,2, Yeni Ze­landa’da yüzde 1,8 olarak gerçek­leşti. 90 gün ve üzeri gecikmeler­de Avustralya’da oran yüzde 2,3, Yeni Zelanda’da yüzde 0,9 olarak kaydedildi. En iyi ödeme perfor­mansı mikro ve küçük ölçekli fir­malarda gözlemlenirken, firma büyüdükçe gecikme oranlarında artış yaşandığı görüldü.

Zamanında ödeme sektörel analizinde ise Avustralya yüz­de 70,8 ile inşaat ve yüzde 70,7 ile hizmet sektörlerinde iyi bir öde­me performansıyla öne çıktı. Yeni Zelanda tarım, ormancılık, avcı­lık ve balıkçılık sektöründe yüzde 90,9’luk oranla, inşaat yüzde 86, hizmet yüzde 84,8 ve imalat yüz­de 80,7 ile sektörlerinde de güç­lü performans gösterdi. Sektörel bazda 90 gün ve üzeri gecikmeler Avustralya’da yüzde 3,2 ile pera­kende sektöründe en yüksek ge­cikme oranına sahip sektör oldu. Yeni Zelanda’da ise ulaştırma, da­ğıtım, perakende sektörleri en kö­tü performans gösteren sektör­ler olup, ödemelerin yüzde 1,5’i bu kategoride yer aldı.