‘Aklama’nın adı kripto varlıklar

HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA

Kara para aklama (KA) ve terörün finansmanıyla (TF) mücadele konusunda küresel standartları belirleyen Finansal Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından yönlendirilen Ulusal Risk Değerlendirme Raporu (URD) MASAK tarafından yayımlandı. Özet URD Raporu’nu EKONOMİ için analiz eden eski MASAK Başkanı Osman Dereli’nin değerlendirmesine göre kara para aklama (KA) ve terörün finansmanında (TF) en riski sektörler olarak bankacılık ve kripto hizmet sağlayıcıları öne çıkıyor. Ancak önlemlere uyum seviyesinin yüksek olması sebebiyle bankacılıktaki riski azaltıyor.

Dolandırıcılık Suçu, fiili aklama soruşturmalarında ve bu suçtan verilen mahkûmiyet kararlarında en fazla öne çıkan suç grubu. Özellikle TCK md.158’de düzenlenen “nitelikli dolandırıcılık” suçlarının aklama işlemlerine tabi tutulmaya daha elverişli olduğu görülüyor. Bunun yanı sıra teknolojik gelişmeler ile birlikte farklı dolandırıcılık türlerinin ortaya çıktığı anlaşılmakta, dolandırıcılık gelirlerinin aklanmasında da bilişim sistemleri ile banka ve kredi kurumlarının araç olarak kullanıldığı, kripto varlık işlemlerinin suiistimal edildiği dolandırıcılık vakaları dikkat çekiyor.

Daha fazla risk teşkil eden bankacılık faaliyetleri her türlü ödeme, para transferi ve muhabirlik ilişkileri, kredi kartı ve ön ödemeli kart işlemleri, TL ve döviz cinsinden nakit (vadesiz) işlemler, çek ve senet tahsili işlemleri, yüz yüze olmayan işlemler, tefecilik amacıyla kullandırılan bireysel krediler ve POS satış işlemleri olarak ön plana çıkıyor.

Yasa Dışı Bahis ve Kumar Suçları 

Bu suç grubuna ilişkin faaliyetlerin büyük bölümü internet üzerinden erişim sağlanan ve yasal olmayan bahis/kumar siteleri üzerinden gerçekleştiriliyor. Buradan elde edilen gelirlerin aklanmasında üçüncü kişilerin hesapları yanı sıra son dönemde sanal POS işlemlerinin de aklama amacıyla suistimal edilebildiği anlaşılıyor.

Uyuşturucu İmal ve Ticareti Suçları, Suç örgütleri için yüksek tutarlı yasa dışı gelire kaynak teşkil eden suçlardır. Bunun yanı sıra, bu suçtan elde edilen gelirler terör örgütlerinin de önemli finansman kaynakları arasında yer alıyor.

Sektörel Kırılganlık Analizi Sonuçlarının Yorumlanması

Bankacılık sektöründeki risk algısı sektörün doğal riskinden kaynaklanmakta olup, sektörün önleyici tedbirlere uyum düzeyinin ve farkındalığının yüksek olması bu riski azaltıyor.

Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları sektöründeki risk özellikle dolandırıcılık ve yasa dışı bahis suçlarından sağlanan kara paranın aklanmasında daha baskın olarak gözlemleniyor. Stabil kripto varlıklar Terörün Finansmanında suiistimal açısından daha uygun olarak ön plana çıkıyor.

Özellikle nakit işlemlere fazlaca konu olması, doğası itibariyle başta dolandırıcılık, uyuşturucu ticareti, göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti, hırsızlık suçları olmak üzere KA risklerinin yüksek kalması nedeniyle kuyumculuk sektörü riski orta-yüksek olarak değerlendirildi.

Yetkili Müesseseler Sektörü, yüksek hacimli işlem yapılması ve birçok ülke para birimi ile değişim yapılması öne çıkan risk unsurları olarak göze çarpıyor. Sektör aynı zamanda kayıt dışı para ve değer transferi faaliyeti kapsamında da suistimal edilebiliyor.