24 Şubat 2022’de başlayan savaşın hemen ardından, Rusya ile Ukrayna’yı aynı yıl içinde hem Antalya hem de İstanbul’da aynı masada bir araya getiren Türkiye, dün yeniden barış görüşmelerine ev sahipliği yaptı.
Rusya ve Ukrayna tarafları, dün akşam bir kez daha ‘barış müzakereleri’ için İstanbul’da bir araya gelecek. Rusya ile Ukrayna arasında Çırağan Sarayı’nda dün akşam gerçekleşen 3. tur görüşmeleri yaklaşık 1 saat sürdü.
ASKERİ VE SİVİL ESİR TAKASINDA ANLAŞMA
TASS’ın haberine göre, iki ülke askeri personel ve sivil esirlerin takasında anlaşmaya vardı.
Ukrayna heyetinde bulunan eski Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Rusya tarafına ağustosun sonunda liderlerin bir araya gelmesini teklif ettiklerini belirtti.
Ukrayna heyeti, Rusya’nın yapıcı bir yaklaşım göstermesi gerektiğini dile getirirken, esir takasının 1200’den fazla kişiyi kapsayacağını bildirdi.
RUS HEYETİNDEN AÇIKLAMA
Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy ise 250 savaş esirinin takas edileceğini ifade ederken, Ukrayna’ya 24-48 saat süreli kısa ateşkes süreleri teklifinde bulunduklarını bildirdi.
Medinskiy ayrıca, 3 bin Ukrayna askerinin cenazelerinin teslim edilmesi teklifinde bulunduklarını açıkladı.
Rus heyeti başkanı, iki ülkenin uzun süredir memorandumları teati ettiklerini ancak iki ülkenin yaklaşımları arasında önemli bir fark olduğunu bildirdi.
MÜZAKERELERİN İLK İKİ TURUNDA NELER YAŞANDI?
24 Şubat 2022’de başlayan savaşın hemen ardından, Rusya ile Ukrayna’yı aynı yıl içinde hem Antalya hem de İstanbul’da aynı masada bir araya getiren Türkiye, Mayıs 2025’te de yine İstanbul’da, Rus ve Ukraynalı heyetleri 3 yılın ardından buluşturdu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 10 Mayıs akşamı yaptığı ‘İstanbul’daki müzakere görüşmeleri yeniden başlatılsın’ önerisiyle gözler Türkiye’ye çevrildi. 16 Mayıs günü, Rusya ve Ukrayna tarafları Dolmabahçe’de bir araya geldi.
İki taraf, müzakerelerde “1000 kişiye 1000 kişilik” büyük bir esir takasının yapılması, olası ateşkese yönelik görüşlerin ayrıntılı olarak sunulması, ardından da müzakerelerin sürdürülmesi konusunda mutabık kaldı. İki ülke, İstanbul’da anlaşmaya varılan esir takasının 25 Mayıs’ta tamamlandı.
Taraflar daha sonra 2 Haziran’da yeniden İstanbul’da bir araya geldi. İkinci tur müzakerelerde esir takası ve yaklaşık 6 bin askerin cenazesinin karşılıklı iadesi konusunda anlaşma sağlanmıştı. Rus tarafı, Ukrayna’ya barışçıl çözüm vizyonunu ve ateşkes şartlarını özetleyen bir belge sunmuştu. Ukrayna belgeyi incelemiş, taraflar sonraki adımlar üzerinde anlaşmaya varmayı planlıyor.
UKRAYNA DIŞİŞLERİ’NDEN AÇIKLAMA
Ukrayna’yı temsil eden heyet üyeleri, Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da düzenlenen Türkiye-Rusya-Ukrayna Üçlü Toplantısı’nın ardından basın toplantısında konuştu.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü George Tykhyi, ülkesi için temel ilkenin ateşkes olduğunu söyleyerek, “Önce silahlar susmalı ki diplomatlar konuşabilsin. Son derece basit. Eğer tam kapsamlı bir ateşkes olursa o zaman diplomasi çok daha fazla etkili olur.” dedi.
Tykhyi, bu toplantının, bir önceki toplantıya göre daha yapıcı ve sakin bir atmosferde gerçekleştiğini belirterek, “Her iki taraf da kendi pozisyonlarını tekrarladı.” ifadesini kullandı.
Taraflar arasında paylaşılan belgelerin “memorandum” olarak adlandırılmasının yanlış olduğunu vurgulayan Tykhyi, “Rusya bu şekilde ifade ediyor ama memorandum her iki tarafın üstünde anlaştığı bir belgedir. Biz bunların taslak olduğunu düşünüyoruz.” sözlerini sarf etti.
George Tykhyi, belgelerin basınla paylaşıldığını hatırlatarak, “Kamuoyu bu anlamda kendi kararını verebilir bu belgelere ilişkin. Ukrayna’nın belgesine baktığımızda son derece mantıklı, son derece yapıcı, yapılabilir şeyler. Rusya’nın taslağına baktığımızda ise bu ültimatomlarla desteklenen ve maksimum fayda elde etmeye çalışan talepleri gösteriyor. Yani her iki belge birbirinden çok farklı diyebilirim.” değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna için temel ilkenin ateşkes olduğunu söyleyen Tykhyi, “Önce silahlar susmalı ki diplomatlar konuşabilsin. Son derece basit. Eğer tam kapsamlı bir ateşkes olursa o zaman diplomasi çok daha fazla etkili olur.” görüşünü paylaştı.
“BİZ BARIŞA ULAŞMAK İSTİYORUZ”
Tykhyi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in görüşmeyi kabul etmesi halinde hemen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşebileceğini belirterek, “Neden liderlerin toplanmasında ısrar ediyoruz? Çünkü Rusya’da bir kişi var kararları alan.” diye konuştu.
“Oturup konuşmak neden bu kadar zor? Biz bunu anlamıyoruz” diyen Tykhyi, Zelenskiy’in görüşmeye hazır olduğunu kaydetti.
George Tykhyi, Ukrayna’nın savaştan en çok acı çeken taraf olduğunu vurgulayarak, “Siviller, askeri personel hayatını kaybediyor ve biz barışa ulaşmak istiyoruz ve biz bu savaşı zaten baştan isteyen taraf değildik. Bu nedenle her tür fırsatı kullanacağız. En küçük olanı bile barışı geliştirmek için, adil bir barışa ulaşmak için bunu kullanacağız. Bu nedenle bu formata geliyoruz, en üst seviyede katılıyoruz.” dedi.
Barış müzakereleri formatıyla sadece insani anlamda sonuçlar elde ettiklerini, siyasi anlamda çok az ilerleme gördüklerini belirten Tykhyi, “Bunun sebebi de şu. Tek sebebi var. O da Rusya’nın bu anlamda siyasi konuda bir ilerleme sağlamak konusundaki isteksizliği ama insani anlamdaki gelişmeler için bile biz bunu devam ettireceğiz.” diye konuştu.
Tykhyi, ülkesinin ateşkes konusunda hiçbir koşulu olmadığına işaret ederek, “Eğer Rusya ‘biz ateşkese bugün hazırız’ derse ateşkes başlar.” ifadesini kullandı.
Ukrayna-ABD diyaloğunun devam ettiğini söyleyen Tykhyi, “Başkan Zelenskiy ve (ABD Başkanı Donald) Trump temas halinde ve burada bazı önemli gelişmeler yaşandı. Başkan Trump’tan Patriot füzeleriyle ilgili pozitif işaretler verildi. Bunun bir kısmının Ukrayna’nın daha iyi savunulması için önemli olduğunu düşünüyoruz.” düşüncesini dile getirdi.
Tykhyi, Rusya’ya baskının devam etmesi gerektiğine işaret ederek, “Moskova’ya ne kadar baskı olursa o kadar yapıcı olacaklarını düşünüyoruz.” görüşüne yer verdi.
Toplantıda Rusya tarafının “Biz ilerliyoruz. Neden ateş keselim?” dediğini aktaran Tykhyi, “Bu çok acı bir beyan ve barış gelişimlerini sekteye uğratıyor.” yorumunda bulundu.
George Tykhyi, “Biz onların savaşı kazandıklarını düşünmüyoruz” diyerek, Rusya tarafının iki buçuk yıldır hiçbir stratejik hedefine ulaşamadığını belirtti.
“CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’A MÜTEŞEKKİRİZ”
Ülkesinin büyük bir orduyla mücadele ettiğini vurgulayan Tykhyi, “Ukrayna askerlerinin kahramanlığını da bir kez daha ifade etmek lazım.” dedi.
Tykhyi, Rus basınında yer alan “Rusya tarafından önerilen 24 ya da 48 saatlik ateşkes önerilerinin” sorulması üzerine, şunları söyledi:
“Bunlar aslında içten ateşkes önerileri değil. Eğer insani anlamda aralardan bahsediyorsak cephede, şunu anlamak lazım; bu zaten zaman zaman olan bir şey. Yerel komutanlar karşılıklı anlaşıyorlar. Diyorlar ki hayatını kaybeden askerlerimizin naaşlarını alalım. Bunlar ateşkes değil, bunlar insani ara. Bizim için, Rusya tarafının bunu bir ateşkes gibi satmaya çalışması anlaşılacak bir şey değil.”
Tykhyi, ateşkesin “kara, hava ve denizde tam kapsamlı bir ateşkes ve çatışmaların tamamen durması” demek olduğunu vurguladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, görüşmeler öncesi Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak’ı kabul etmesine ilişkin konuşan Tykhyi şöyle devam etti:
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğini, bu konudaki gücünü, hepimizin paylaştığı normlara verdiği desteği çok önemsiyoruz ve kendisinin farklı barış formatlarındaki rolü de gerçekten son derece değerli. Biz, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Karadeniz Tahıl Anlaşmasını nasıl kolaylaştırdığını hatırlıyoruz. İlk yıl gerçekten çok önemli bir çalışmaydı bu. Deniz ticaretini ve tahıl akışını sağladı. Şu anda konuya ve barış sürecine ne kadar zaman ayırdığını da görüyoruz. Kendisine müteşekkiriz.”
Tykhyi, Türkiye’ye “İstanbul Barış Müzakereleri” için teşekkür ederek, “Türkiye kimsenin yapmadığı bir şey yaptı ve bunu çok takdir ediyoruz.” ifadesini kullandı.
“Şu aşamaya kadar 1200 savaş esirinin değişimi gerçekleşti ve bu platform bunu sağlıyor” diyen Tykhyi, görüşmelerde başka değişimlerle ilgili de anlaşmalar yapıldığını aktardı.
BAKAN FİDAN’DAN AÇIKLAMALAR
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Umerov ve Medinskiy ile görüşmesinin ardından açıklamalarda bulundu.
Bakan Fidan, Türkiye’nin barışa yönelik çabalara olan katkısını işaret ederken, üçüncü tur müzakerelerinde iki tarafın sundukları memorandumları teati etmesinin beklendiğini bildirdi.
Bakan Fidan “Nihai hedef barışa giden yolu inşa edecek bir ateşkestir.” ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanı, kolaylaştırıcı olarak Türkiye’nin üstüne düşen görevi layıkıyla yerine getireceğini belirtti.
Bakan Fidan, ateşkes yönünde bir adım olduğunda Türkiye’nin izleme açısından katkı sunabileceğini belirtirken, Türkiye’nin üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu ifade etti.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ana görüşmenin ardından yaptığı açıklamada ise şu ifadeleri kullandı:
“Bölgemizde kalıcı barışın tesisine yönelik çabalarımız doğrultusunda, Rusya ile Ukrayna arasındaki doğrudan görüşmelerin üçüncü turuna İstanbul’da ev sahipliği yaptık.
Taraflara, Sayın Cumhurbaşkanımıza ve ülkemize olan güvenlerinden ötürü müteşekkiriz.
Yapılan görüşmelerde, savaş esirleri ve asker naaşlarının değişimi, ayrıca sivillerin ve çocukların karşılıklı olarak ülkelerine dönmeleri konularında ilave adımlar atılmasına karar verildi.
Her iki taraftan en az 1200 kişi olmak üzere, bir grup savaş esirinin daha değişimi yönünde mutabakata varıldı. Heyetler, ateşkes konusunda teknik görüşmeleri yoğunlaştırmak ve pozisyonlarını yakınlaştırmak için atılabilecek adımları da ele aldılar.
Ayrıca siyasi, insani ve askeri konularda çalışma grupları tesis etme fikri üzerinde çalışma kararı aldılar. Bir bütün olarak bakıldığında, müzakerelerin daha yapıcı ve sonuç odaklı bir istikamette ilerlediğini memnuniyetle müşahede ettik.
Müzakereler sabırla yürütülmesi gereken bir süreçtir. Her yeni kazanım tarafları barışa bir adım daha yaklaştırmaktadır. Tarafların çözüm yolunda ortak irade inşasına bir tuğla daha eklendi. Uluslararası toplumun, ülkemizin kolaylaştırıcılığında İstanbul’da gerçekleştirilen görüşmelere olan ilgi ve desteği, aynı zamanda küresel düzeyde barışa duyulan özlemin bir yansımasıdır.
Savaşın ilk gününden bu yana çözüm için çabalayan ülkemiz, Rusya ve Ukrayna arasında kalıcı barışın tesisi için çalışmaya devam edecektir.”
News
