Antep fıstığında ‘yok yılı’ fiyatları ikiye katladı

Mehmet H. GÜLEL

Baklavalık Antep fıstığın­da hasat sezonu başladı. Çiftçiler ürünlerini fabrikala­ra teslim etmeye başlarken, bu yıl “yok yılı” etkisiyle fiyatlar geçen yıla göre iki katına çık­tı. Geçen yıl kilogramı 100-110 lira arasında alıcı bulan yaş boz Antep fıstığı, bu yıl 220 li­radan satın alınmaya başlan­dı. DÜNYA’ya konuşan sektör temsilcileri, fiyat artışının te­mel nedeninin yağış eksikli­ği nedeniyle yaşanan rekolte düşüşü olduğunu belirtiyor. Uzmanlar, üretimdeki bu da­ralmanın piyasada arz sıkıntı­sına yol açtığını ve fiyatları yu­karı çektiğini ifade ediyor.

Rekolte geçen yılın yüzde 25’i kadar

Antep fıstığında baklavalık ürün hasadının bu hafta iti­barıyla hız kazanacağını kay­deden Nizip Ticaret Borsa­sı Meclis Başkanı Ahmet Po­lat, şu anda günlük gelen ürün miktarının 10 ile 15 ton ara­sında olduğunu belirtti. Ge­çen yıl kilogramı 110 liradan alınan yaş boz Antep fıstığının bu yıl 220 liradan alıcı buldu­ğunu söyleyen Polat, fiyatlar­daki artışın, ürünün piyasaya arz hızına bağlı olarak değişe­bileceğine dikkat çekti.

“Ara­zilerden aldığımız bilgilere göre hasat süreci kısa sürecek gibi görünüyor” diyen Polat, bu yıl rekoltenin ciddi oranda düştüğüne vurgu yaptı. Geçen yıl için 500 bin tonun üzerinde rekolte tahminleri yapıldığı­nı, TÜİK’in ise 383 bin ton ola­rak açıkladığını hatırlatan Po­lat, bu yıl üreti­min neredeyse geçen yılın beş­te biri kadar ol­duğunu ifade etti. Polat, “Ba­zı bölgelerde verim yüzde 30 civarında, bazı yerlerde ise hiç ürün yok. Genel olarak ortalama verimin yüz­de 25 seviye­sinde olduğunu gözlemliyoruz. Özellikle Barak Ovası’nda bu yıl üretim oldukça zayıf” dedi.

Yeni mahsulün fiyatı 2 bin liraya dayandı

Geçen yıl bu dönemde bak­lavalık Antep fıstığının kilog­ram fiyatının yaklaşık bin lira civarında olduğunu hatırlatan Polat, bu yıl fiyatların bin 950 ile 2 bin lira seviyelerine yük­seldiğini bildirdi. Alım fiya­tındaki yüzde 100’lük artışın, doğal olarak nihai ürün fiyat­larına da yansıdığını aktaran Polat, “Baklavalık fıstığın fiya­tı bir dönem bin 700 liraya ka­dar çıktı ve bu seviyelerde bir süre kaldı. Ancak iç tüketimde beklenen talep gerçekleşme­yince fiyatlar gevşeyerek bin 550 liraya kadar geriledi. Son günlerde ise yeni mahsulün yüksek fiyattan işlem görme­siyle fiyatlar yeniden yükseli­şe geçti. Son iki haftada yaşa­nan fiyat artışı ile 10 gün ön­ce bin 550 liradan işlem gören eski ürün, şu anda bin 750 li­raya satılıyor. Yeni mahsulün kilogram fiyatı ise 2 bin lira se­viyesine ulaştı” diye konuştu.

Eski ürünün fiyatı yükseldi

Yaş boz Antep fıstığının yük­sek fiyatlardan alıcı bulması, diğer fıstık ürünlerine de yan­sıdığını dile getiren Polat, yaş boz fiyatlarındaki yükselişin kırmızı kabuklu ve kavrulmuş fıstık fiyatlarını da yukarı çek­tiğini belirtti. Son 20-25 gün­dür piyasada ciddi bir fiyat ha­reketliliği yaşandığına dikkat çeken Polat, “Yeni fıstık mah­sulünün piyasaya girmesiyle sadece taze ürünün değil, eski ürünün fiyatı da yükseldi. Ge­çen yıl rekoltenin yüksek ol­ması nedeniyle fiyatlar geri­lemişti. Bu yıl ise tam tersi bir tabloyla karşı karşıyayız. Üre­ticilerin elinde ürün varsa, bu sezon onlar için iyi bir dönem olacak” şeklinde konuştu.

Alım fiyatlarının 200 liranın altına düşmesi beklenmiyor

 Bu yıl yaş boz fıstık fiyatının 200 liranın altına düşmesinin beklenmediğini aktaran fıstık komisyoncusu Habeş Doğan, bugün piyasadan alınan fıstığın kavlak (iç fıstık) maliyetinin 800 lirayı bulduğunu, bu yüksek maliyetin düşük gramajdan kaynaklandığını ifade etti.

Şu anda fıstığın gramajının 80-90 gram seviyelerinde olduğunu ve büyük bölümünün sudan oluştuğunu belirten Doğan, “Yaklaşık bir hafta sonra iç gramaj 140-150 grama çıktığında maliyetler düşecek ve kavlak fiyatı 650 liraya kadar gerileyebilir” dedi. Kırmızı kabuklu fıstıkta ise geçen yıl arzının fazla olması nedeniyle fiyatların sabit kaldığını ileten Doğan, “Bu yıl hem rekolte düşüklüğü hem de kırmızı fıstığa olan talebin artmasıyla fiyatların yükselmesini öngörüyoruz. Şu anda kırmızı kabuklu Antep fıstığının kilogramı ortalama 400 liradan alıcı buluyor.

Bu yıl rekoltenin geçen yılın beşte biri kadar olacağı belirtiliyor. Ağaçlarda gelecek yılın mahsulü olan karagöz de gözükmüyor. Bu da gelecek sezon için düşük rekolte beklentisini artırıyor ve fiyatlara yansıyabilir. Öte yandan, geçen yılın ‘var yılı’ olmasından dolayı çiftçi ve tüccarın elinde kalan ürün miktarı, yaklaşık yüzde 60 seviyesinde bulunuyor. Bu stok miktarı fiyat artışlarını frenleyecektir. Elinde ürün olanlar, ihtiyacı olduğunda satış yapacak. Yatırım aracı haline gelen Antep fıstığında bu yıl fiyatların yüksek olması nedeniyle yatırım için alımlar sınırlı kalacaktır” diye konuştu.