Dondurma üretimi eski günlere özel markalı ürünlerle dönüyor

Mehmet H. GÜLEL
mehmet.gulel@dunya.com

Tasta Atlas okurlarının Dünyanın En İyi So­ğuk Tatlısı olarak Ma­raş dondurmasını seçmesi, gözleri dondurma sektörüne çevirdi. Türkiye’de pandemi­nin etkisiyle dondurma üre­timi ve tüketimi ciddi oranda düştü. 2021 yılında 335 mil­yon litre olan üretim, 2022’de 144 milyon litreye, ardından 2023 yılında 141 milyon litre­ye kadar geriledi. 2024 yılın­da ise üretimdeki artış ile 204 milyon litreye yükseldi. An­cak sektörde pandemi son­rası önemli değişiklikler ya­şanıyor. Özellikle yerli üreti­ciler, marka yatırımlarından ziyade, özel markalı ürünlere yöneldi. Yine pandemi sonra­sı 1,4 litrelere kadar düşen ki­şi başı tüketim, 2024 yılı iti­bariyle 2,4 litreye kadar çık­tı. Diğer yandan, bu yılın ilk 6 ayında süt ve süt ürünleri bazında dondurma en çok ih­racatı yapılan ürün olarak yer aldı. İlk 6 ayda dondurma ih­racatı yüzde 12 artış ile 40.1 milyon dolara yükseldi.

Sektör özel markalı ürünlere yöneldi

Türkiye’de endüstriyel dondurma sektörünün te­mellerinin 1970’li yıllara da­yandığını ve asıl sıçramanın 1984’te yerli bir yatırımcı­nın öncülüğüyle başladığını kaydeden Kechy Gurme Don­durma Genel Müdürü Tür­ker Koç, 1990’lardan itiba­ren global markaların pazara girmesiyle birlikte sektörün çok hızlı büyüdüğünü söyle­di. 2000’li yıllardan 2021’de­ki pandemiye kadar, yoğun rekabetin yaşandığı, yenilik­lerin peş peşe geldiği bir dö­nemin yaşandığına dikkat çe­ken Koç, “Çok ciddi kaynak kullanımı ve yatırım gerek­tiren dondurma sektörün­de pandemi ile birlikte; pa­zar payında söz sahibi mar­kalarda önemli değişiklikler yaşandığını gözlemliyoruz. Özellikle yerli üreticilerin marka yatırımlarından zi­yade, zincir marketlere özel markalı üretim yaparak iler­lemeyi tercih ettikleri bir dö­nem yaşıyoruz. Bu durum, pazarda ciddi bir özel markalı ürün çeşitliliği ve ürün mik­tarında artışı da beraberinde getirdi. Artık hemen hemen her ulusal zincir marketin kendisine ait bir dondurma markası bulunuyor” dedi.

Tüm bu süreçte günümüz­de sektörde dört ana oyuncu grubunun oluştuğuna vurgu yapan Koç, bunların endüst­riyel ana markalar, özel mar­kalı ürünler, premium ürün­ler ve artizan dondurma üre­ticiler olduğunu bildirdi. Koç, ayrıca tüketiciler tarafından kategorideki ürünler genel olarak dondurma olarak bi­linse de, satışa sunulan ürün­lerin özelliklerine göre don­durma, sütlü buz ve meyveli buz olarak üçe ayrıldığını ak­tardı.

2022’de üretim 140 milyona kadar geriledi

Türkiye’de dondurma üre­timinin 2005 yılından iti­baren 2021 yılına kadar dü­zenli olarak büyüdüğünü ve 100 milyon litrelerden 300 milyon litreleri geçen bir bü­yüklüğe geldiğine değinen Koç, ancak yaşanan pande­mi döneminde sektörde tü­ketime bağlı olarak ciddi bir üretim düşüşü yaşandığını belirtti. 2022-2023 yılların­da 140 milyon litrelere geri­leyen üretimin, 2024’te 200 tonun üzerine yükselmesi­ne rağmen halen eski yılların gerisinde bulunduğunu ile­ten Koç, “Ancak sektörde özel markalı ürün üretimlerinin etkisi ile hızla tekrar 350 ile 400 milyon litre seviyelerine gelineceği öngörülüyor. Sek­törde rekabetin daha da yo­ğunlaşacağını ve fark yarat­manın daha kritik hale gele­ceğini düşünüyorum” diye konuştu.

Sağlıklı ürün arayışı talebi artırıyor

TÜİK verilerine göre 2024’te kişi başı tüketimin yaklaşık 2,4 litre olarak hesaplandığı bilgi­sini veren Koç, diğer yandan, en iyi dönem­lerinde Türkiye de ki­şi başı tüketimin (2010- 2021 yılları arasında) 3 ile 4 litre arasında seyretti­ğini kaydetti. Avrupa or­talamasının 10 litre ol­duğunu, Amerika da ise kişi başı 20 lit­re dondurma tüke­tildiğine dikkat çeken Koç, “Bu da bize Avrupa ve dünya ile kıyasla­dığımızda ülkemizde çok ciddi bir dondur­ma pazarı potansiyeli ol­duğunu gösteriyor. Tabii bu noktada, ülkelerin kül­türel farklılıklarından ve tü­ketim alışkanlıkları önemli yer alıyor. Dondurma Avru­pa ve dünya genelinde bir tat­lı olarak algılanıp tüketilir­ken, ülkemizde ise bir serin­leme ürünü olarak görülüyor. Ancak, günümüzde değişen yaşam tarzları, sağlıklı ürün arayışı ve yeni kuşakların global tat alışkanlıklarına ya­kınlığı sayesinde dondurma­nın, tatlı kategorisinde daha güçlü bir konum elde etmeye başladığını gözlemliyoruz” ifadelerini kullandı.

Kechy markasını yurt dışına taşımayı hedefliyor

Dondurma tüketimini artıran faktörlere değinen Koç, endüstriyel üretimin yaygınlaşması, ürün çeşitliliğinin artması, soğuk zincir altyapısının gelişmesi, dondurmanın yılın her döneminde ulaşılabilir hale gelmesinin yanı sıra perakende kanallarının ev tüketimine yönelik çözümler sunması tüketimin artmasını tetiklediğini söyledi. Günümüzde ev içi ve ev dışı tüketiminin neredeyse yarı yarıya eşitlenmiş durumda olduğunu bildiren Koç, “Bu da gösteriyor ki, artık tüketici dondurmayı sadece sokakta ya da yazın değil, yıl boyunca, evinde de keyifle tüketiyor. Kechy olarak markamızı premium dondurma kategorisinde konumlandırıyoruz. Önümüzdeki süreçte insan kaynağından, üretim tesisimize, dağıtım ağımızdan, ambalajlarımıza kadar tüm alanlarda gelişimimizi ve yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Tüketici artık ne yediğine dikkat eden, lezzetin yanında, içerik ve kalite ile güven arayan bir bilinçle hareket ediyor. Ürünlerimizde yüzde 100 keçi sütü kullanıyor, sütlerimizi AB onaylı çiftliklerden temin ediyoruz. Yapay katkı maddelerinden uzak duruyoruz. Kechy olarak Türkiye’de yürürlükte olan tebliğe göre dondurma tanımına uyan, dondurma üretiyoruz. Türkiye genelinde daha fazla noktada tüketiciyle buluşmanın yanı sıra yurt dışı taleplerine doğru zamanlama ve uygun bir altyapı kurarak yanıt vermeyi amaçlıyoruz” dedi.