Dünyaya daha az iz bırakan ayakkabılar üretiyor

Başak Nur GÖKÇAM

Küresel ayakkabı en­düstrisi yılda yakla­şık 20 milyar çift üre­tim kapasitesine sahip ve bu bir yılda 1,4 milyar ton sera gazı salımına yol açıyor. Sek­törde kullanılan malzeme­lerin yüzde 70’inden fazlası plastik ve deri bazlı sentetik­lerden oluşurken, geri dönü­şüm oranı ise yüzde 5’in al­tında kalıyor.

Bu tablo, hem çevresel et­kilerin azaltılması hem de tüketici beklentilerine yanıt verilmesi için sektör tarafın­da dönüşümü ve sürdürüle­bilir üretim modellerine ge­çişi zorunlu kılıyor. Yapılan analizler, geri dönüştürül­müş malzeme kullanımı ve düşük karbon ayak izi hedef­leriyle, 2030 yılına kadar ka­dar ayakkabı endüstrisinin emisyonlarını yüzde 30 ora­nında azaltabileceğini göste­riyor.

Bu nedenle sektörün pay­daşlarına düşen rol de bura­daki endüstrinin dönüşümü için büyük önem taşıyor.

İspanya’nın Mallarco ada­sında 1975 yılında Lorenzo Fluxà tarafından kurulan ve kurulduğu günden bu yana çevre duyarlılığı yüksek olan Camper de, ayakkabı endüst­risindeki dönüşümün öncü­lerinden biri konumunda yer alıyor. “Bizim için en önemli konulardan biri sürdürü­lebilirlik ve çevre du­yarlılığı” diyerek sözlerine baş­layan Camper Türkiye Genel Müdürü Ulaş Divarcı, 2018- 2019 yılından beri bu anlayışı yapısal bir şekle nasıl büründü­rebiliriz düşün­cesiyle 5 yıllık iş planı çıkarttıklarını söyledi.

2030’da yüzde 56 azaltım hedefi

İş planlarında ilk hedefin sürdürülebilirlik denetlemele­rinin düzenli yapıldığı B-Corp şirketi haline gelmek olduğu­nun vurgusunu yapan Ulaş Di­varcı, “Biz, B-Corp şirketi olan ikinci perakende şirketiz. Bu yıl üçüncü denetim sürecimi­zi geçiriyoruz. Bu platform sa­yesinde üretimden yönetişime kadar her detay incelenerek, bir çerçeve çıkartılıyor. Ve biz 2019 yılından bu yana yaptıklarımız sayesinde son 5 yılda karbon salımımızı yüzde 45 azalttık. Hedefimiz ise 2030 yılına ka­dar karbon salımı azaltımımızı yüzde 56’ya ulaştırmak” dedi.

Yapılan analizler sonucun­da tüm karbon salımının yak­laşık yüzde 85’inin üründen kaynaklandığının ortaya çık­tığını belirten Divarcı, “Emis­yonumuzun yaklaşık yüzde 10- 12’si lojistikten, yüzde 3-4’ü de mağazalarda kullanılan elekt­riklerden, ofislerden filan kay­naklanıyor. Mağaza-ofis ta­rafında bir şeyler yapmak çok kolay. Hemen organize olup, değişime yöneliyorsunuz. Fa­kat tedarik tarafında yapıla­bilecekler daha kısıtlı, biz de elimizden geldiğinde havayo­lu kullanmadan, karayolunda elektrikli araçlarla buradaki emisyonumuzu da azaltmak için çabalıyoruz. Ama ürünün tasarım ve üretim kısmı tara­fında yapabileceklerimiz çok kapsamlı olduğu için bizim karbon ayak izi azaltım hedef­lerimiz de bu odakta ilerliyor” değerlendirmesinde bulundu.

Ürünlerin %85’i geri dönüştürülmüş malzemeli

Şu andaki koleksiyonun yüzde 60-65’inin plastiği ya­rı yarıya azaltılmış hafif ta­bandan oluştuğu bilgisini ve­ren Divarcı, “Tüm ürünlerin yaklaşık yüzde 85’i geri dönü­şüm malzemeler kullanıla­rak yapılıyor ve en az bir adet B-Corp’a uygun özellik taşı­yor. Bu kriterler ayakkabıları daha uzun ömürlü hale getiri­yor ve bizim de aslında temel­de istediğimiz bir müşterinin sürekli ayakkabı değiştirmesi yerine, bir ayakkabıyla yılları devirebilmesi” diye konuştu.

“Eski ayakkabıyı alıp, değerlendiriyoruz”

Camper olarak döngüselli­ğe önem verdiklerini belirten Ulaş Divarcı, “Bu nedenle de ürünü sattıktan sonra müşte­riyle olan ilişkiyi bitirmiyoruz. Eskiyen ayakkabıları da tekrar müşteriden alıp, yeniden ener­jiye çevirmeye, geri dönüştür­meye, malzemeleri tekrar kul­lanmaya yönelik bir üretime odaklanıyoruz. Avrupa’nın ta­mamındaki mağazalarda geri alım prosesimiz işliyor ve müş­teriye de ayakkabıyı nerede ne şekilde kullandığımıza dair bil­giyi veriyoruz. Orada tekstili, bağcığı, plastiği kısacası her şe­yi ayrışıyor ve tekrar kullanı­lıyor.

Veya müşteri kullanmak istemeye devam etmek istiyor­sa tabanını ya da eskiyen yeri­ni yenileyip, geri ürünü teslim ediyoruz. Fakat Türkiye’de bu­nu yapabileceğimiz bir ortam yok. Çünkü burada ayrıştırmak pek mümkün olmuyor. O ne­denle burada eskiyi alıp enerji elde eden şirketlerle görüşme halindeyiz” bilgisini verdi.

Camper olarak malzeme ta­sarrufu konusuna çok önem verdiklerini ekleyen Cam­per Türkiye Genel Müdürü Ulaş Divarcı, “Ayakkabı üre­timi esnasında çıkan parçala­rı tekrar fabrikaya gönderip, dönüştürerek plastik ip yapı­yoruz. Bu ipi ayakkabıdaki ör­gülerde kullanmış oluyoruz ve söz konusu malzeme bel­ki beş belki altıncı kez dön­müş oluyor. Bunun haricin­de bağcıklarımızın da yüzde 100’ünü geri dönüştürülmüş iplerden üretiyoruz” dedi.

“İnsan eline duyulan ihtiyaç bitmeyecek”

Yapay zekâyı hem üretimde hem de web sitesinde kullandıklarını aktaran Camper Türkiye Genel Müdürü Ulaş Divarcı, “Üretimde daha çok teknolojinin dahil olduğu, kumaş kesimi ve takip edilebilirlik konularında yapay zekânın kullanımı mümkün. Fakat ayakkabı endüstrisinde zanaata ve insan eline olan ihtiyacın ben sonlanacağını düşünmüyorum. Geçmiş yılların satış verileri, müşterilerin tercihleri gibi konularda yapay zekâdan faydalandığımızı söyleyebilirim” dedi.

Ayakkabı yolculuğu gardıroba taşınıyor

Yurt dışında sadece ayakkabı satışı olmadığını, tekstil ürünlerinin de olduğu bilgisini veren Ulaş Divarcı, “Türkiye’de de Beymen ile bir anlaşma yaptık. İstinye Park ve Zorlu Center’daki Beymen mağazalarında gelecek yaz Camper tekstil ürünlerini görmek mümkün olacak” bilgisini paylaştı.

5 yılda doğal kumaş koleksiyonu yüzde 25'e çıkacak

Üretimlerde doğal kumaşlara olan yönelimin arttığını belirten Camper Türkiye Genel Müdürü Ulaş Divarcı, “Koleksiyonumuzda tencel, bambu gibi kumaşların kullanımını artırıyoruz. Bu yılki koleksiyonumuzun yüzde 10-12’si bu tarz kumaşlardan oluşuyor. Hedefimiz 2030 yılına kadar bu oranı yüzde 20-25’lere çıkarmak” diye konuştu.