Alzheimer beynin sınırlarından başlıyor

California’daki Gladstone Nörolojik Hastalıklar Enstitüsü’nden Andrew Yang ve ekibi, Alzheimer ve benzeri nörolojik hastalıklarla ilişkili genetik risklerin, doğrudan nöronlarla değil; beyni çevreleyen kan damarları ve bağışıklık hücreleriyle ilişkili olduğunu belirledi. Beyni koruyan bu kan-beyin bariyeri, vücutla beyin arasındaki sınırı oluşturuyor.

Araştırmacılar, "MultiVINE-seq" adlı yeni bir genetik analiz teknolojisi geliştirdi. Bu yöntemle, beyin dokusundan damar ve bağışıklık hücreleri izole edilerek gen aktivitesi ve DNA’ya erişilebilirlik ölçüldü. 30 otopsi örneği üzerinde yapılan analiz, Alzheimer’a neden olan birçok genetik varyantın, beynin sınırlarını koruyan hücrelerde aktif olduğunu ortaya koydu.

Elde edilen bulgular, Alzheimer’da görülen anormal protein birikimlerinin yalnızca sonuç olabileceğini, esas tetikleyicinin ise kan-beyin bariyerindeki bozulmalardan kaynaklanabileceğini öne sürüyor. Özellikle damar hücreleri ve bağışıklık sistemi T hücrelerinde bulunan genetik varyantların, hastalığın iltihaplanma yoluyla tetiklenmesinde rol oynayabileceği düşünülüyor.

Gladstone Enstitüsü’nden Madigan Reid, “Bu genetik varyantların hastalık riskini artırdığını biliyorduk. Ancak bu varyantların beyin sınırındaki damar ve bağışıklık hücrelerinde nasıl çalıştığı ilk kez bu çalışmayla ortaya kondu” dedi.

Çalışma ayrıca, farklı hastalıkların farklı genetik risk varyantlarıyla beyin sınırlarında farklı etkiler oluşturduğunu da ortaya koydu. Bu durum, Alzheimer gibi dejeneratif hastalıkların gelişiminde kişiye özgü mekanizmaların etkili olduğunu düşündürüyor.