Zengezur ile Türkiye lojistikte yeni bir döneme geçiyor

Hayati ARIGAN

Azerbaycan ve Erme­nistan liderleri, Beyaz Saray'da Trump'ın ev sahipliğinde barış deklaras­yonuna imza attı. Anlaşma ile kurulacak Zengezur Ko­ridoru'nun işletmesi 99 yıllı­ğına ABD'ye devredildi. Zen­gezur Koridoru’nun açılması, Orta Koridor’u kısaltarak Tür­kiye’nin transit yük hacmini ve demiryolu payını artıracak. Bu da Türkiye’yi, Asya ve Avrupa arasındaki ticarette daha stra­tejik bir konuma taşıyacak.

Türkiye’nin Avrupa-Asya arası transit merkezi olma hedefi

Türkiye için sağlanan somut faydalar arasında transit süre­lerin ve maliyetlerin azalma­sı bulunuyor. Orta Koridor’un bazı kısımlarının Zengezur ile kısalması, lojistik süreçleri hızlandıracak ve Türkiye’nin Avrupa-Asya arası transit merkezi olma hedefini pekiş­tirecek. Ayrıca, Zengezur sa­yesinde Türkiye’nin Rusya gü­zergahına olan bağımlılığı da azalacak.

Türk lojistik şirketlerine fırsatlar doğacak

Zengezur ile Türk lojistik şirketlerine artan transit hac­mi, demir-kara terminal yatı­rımı ve hızlı gümrük entegras­yonu, sigorta, güvenlik, jeopo­litik risk primleri ve alternatif rota ürünleri gibi doğrudan et­kiler ve fırsatları doğacak.

Sürat Lojistik Genel Mü­dürü Tarkan Türkel, Zenge­zur Koridoru’nun açılması­nın ekonomik katma değer açısından Türkiye’ye önemli avantajlar sağlayacağını söy­ledi. Türkî Cumhuriyetlerle ticaret hacmi artarken taşı­ma maliyetlerinin düşece­ğini belirten Türkel, “Enerji kaynaklarının (doğalgaz, pet­rol) Türkiye üzerinden taşın­ma potansiyeli doğacak. Yer­li lojistik ve taşımacılık şir­ketleri için büyük fırsatlar ortaya çıkacak. Türkiye, İran ve Rusya’yı bypass eden bir koridorla bölgesel rekabette öne geçecek. İran’ın transit üstünlüğü azalacak, Türkiye bu rolü üstlenebilecek” dedi.

Çin–Avrupa taşıma süresi yaklaşık iki hafta kısalabilir

Ülkelerin avantajlarını Tür­kel şöyle değerlendirdi:

“Türk Cumhuriyetleri, Rus­ya veya İran üzerinden geç­meden Avrupa pazarına Tür­kiye üzerinden direkt ulaşma imkânı kazanacak. Çin açı­sından ise bu hat, Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında güveni­lir ve hızlı bir alternatif oluş­turacak, Çin–Avrupa arasın­daki taşıma süresini yaklaşık iki hafta kısaltabilecek. Avru­pa’nın özellikle doğu kanadın­daki ülkeler için Orta Asya ti­careti fırsatı doğacak. Hazar havzasından gelen doğalgaz ve petrolün Türkiye’ye ve Av­rupa’ya daha kısa, güvenli bir yoldan ulaşması da enerji gü­venliğine katkı sağlayacak.”

Uluslararası Nakliyeciler Derneği ise Zengezur kori­dorunun açılmasının DÜN­YA’ya değerlendirdi.

Türkiye’nin Azerbaycan ve oradan Orta Asya’ya doğrudan kara yolu bağlantısını sağla­masıyla Türk lojistik sektörü­nün rekabet gücünün önemli ölçüde artacağının belirtildiği değerlendirmede, başlıca kat­kılar şöyle sıralandı:

l Gürcistan ve İran’a ba­ğımlılığın azalması, böyle­ce mevcut siyasi ve güvenlik risklerinden kaçınılması.

l Taşımacılık maliyetle­rinde düşüş ve teslimat süre­lerinde kısalma.

l Orta Asya, Kafkasya ve Çin ile ticarette Orta Kori­dor’un cazibesinin artması ve “Türk Koridoru” olarak ko­numlanması.

-Türkiye’nin ihracat ro­talarının çeşitlenmesi, özel­likle Güney ve Doğu Anadolu bölgelerinden Türki Cumhu­riyetlerine erişimin kolaylaş­ması.

Dilucu Sınır Kapısı büyük projeksiyona hazır mı?

Zengezur Koridoru’nun gi­riş noktası olacak Dilucu Sınır Kapısı’nın, beklenen yüksek trafik hacmini karşılayama­yacağının yer aldığı değerlen­dirmede, kısa vadede fiziki ka­pasitenin artırılması, modern gümrük teknolojilerinin en­tegrasyonu ve süreç analizine dayalı geçiş modeli geliştiril­mesinin zorunlu olduğu vur­gulandı.

Siyasi ve ekonomik ilişkiler pekişecek

Türkiye’nin, Orta Asya ve Türk devletleriyle kara bağlantısı kurularak siyasi ve ekonomik ilişkiler pekiştirileceğini ifade eden Sürat Lojistik Genel Müdürü Tarkan Türkel,, Türk Devletleri Teşkilatı gibi oluşumların bu sayede daha güçlü hale geleceğine dikkat çekti. Türkiye ile Türk dünyası arasında karayolu ve demiryolu bağlantısının kurulacağını belirten Türkel şunları dedi:

“Türkiye’den Orta Asya’ya ve Çin’e kadar kesintisiz ticaret ve taşımacılık mümkün olacak. Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu ile entegre şekilde çalışması halinde Orta Koridor’un gücü artacak ve Çin’den Avrupa’ya alternatif bir rota ortaya çıkacak. Bu sayede Türkiye, ekonomik kazancın yanında stratejik transit merkez olma konumunu da güçlendirecek; Azerbaycan ise Nahçıvan üzerinden Türkiye’ye bağlanarak jeopolitik önemini artıracak.”

Türk lojistik firmalarının 6 önceliği

Intermodal terminallere ve antrepo ağlarına yatırım planı hazırlanması (Kars, Mersin, Marmara hattı).

Bakü-Tiflis-Kars ve Azerbaycan/ Georgia operatörleriyle stratejik ortaklık / slot anlaşmaları kurulması.

Dijital gümrük/evrak akışı çözümlerine yatırım - sınır gecikmelerini azaltmak için tek pencere entegrasyonları. Değişen güzergâhlara uygun vagon/teknik çözümler değerlendirilmesi.

Risk yönetimi: Politik/operasyonel risk sigortaları, alternatif rota planları.

Fiyatlandırma stratejisi: Deniz (Süveyş) vs kara/rail (Orta Koridor) maliyetlerini düzenli karşılaştırarak müşteriye zaman-fiyat esnekliği sunulması.

Zengezur koridorunun açılması en çok hangi ülkeye yarayacak?

En büyük faydayı Türkiye ve Azerbaycan görecektir:

-Türkiye: Orta Asya’ya doğrudan kara yolu bağlantısı ile ihracat ve transit ticarette yeni fırsatlar yakalayacaktır. Barış süreci ile Türkiye ve Ermenistan arasındaki sınır kapısının da açılmasıyla Ermenistan’da elbetteki kazanan ülkelerden biri olacak, Türkiye üzerinden AB ülkelerine daha kolay ulaşım imkanı sağlanacak.

-Azerbaycan: Nahçıvan ile ana kara arasındaki kesintisiz ulaşım sağlanacak, Türkiye üzerinden Avrupa pazarına erişim kolaylaşacak.

Hangi ülkelerin dış politikalarını etkileyecek?

-Azerbaycan: Kara bağlantısı güçlenerek bölgesel etkisi artacak.

-Ermenistan: Koridorun kendi topraklarından geçmesi dış politikasında yeni stratejik dengeler yaratacak.

-Rusya: Güney Kafkasya’daki denge politikalarını yeniden gözden geçirmek zorunda kalabilir.

-Çin ve AB ülkeleri: Orta Asya–Avrupa ticareti için daha güvenli ve kısa bir hat kazanacak.