Beyaz Saray bugün Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’i ağırlıyor. Bu kez tablo alışılmışın ötesinde: Zelenskiy’in yanında Avrupa liderleri bir “koroya” dönüşmüş durumda.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Almanya’dan Friedrich Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Zelenskiy’in sahnesini güçlendiren figürler.
Manzara adeta tiyatral: sahnede birleşmiş bir Avrupa, izleyici koltuğunda ise Donald Trump. Avrupa’nın stratejisi açık: basın üzerinden ön ısıtma, birlik mesajı, sayısal ve moral üstünlük oluşturma.
2022’de İstanbul’daki görüşmelerde kullanılan “silahların gölgesinde müzakere olmaz” söylemleri yeniden dolaşıma sokuluyor. O günlerde Kiev, Rus birliklerinin çekilmesini şart koşuyordu; bugünse yalnızca saldırıların durması bile önemli bir eşik sayılıyor. Avrupa liderlerinin her yorumu, Zelenskiy’nin elini güçlendiren küçük baskı araçlarına dönüşüyor.
Anchorage Zirvesi: Putin’in önerisi, Trump’ın yanıtı
Bu diplomatik atmosferde, ABD’li diplomatik kaynaklar, Alaska’nın Anchorage kentindeki Trump–Putin zirvesi dikkat çekici bir dönüm noktası olduğu görüşünde. Diplomatik kaynaklara göre, Putin zirvede Donbas’ın tamamının Rusya’ya devredilmesini ve mevcut cephe hattının fiilen dondurulmasını önerdi.
Sürpriz gelişme ise Trump’ın bu öneriyi reddetmek yerine destek vermesi oldu. Kaynaklara göre Trump, görüşmeler sırasında “Artık bu savaşı sonsuza kadar finanse etmeyeceğiz” mesajını yineledi. Bu tutum, Washington’un Ukrayna’ya verdiği koşulsuz desteğin sonlandığının işareti olarak değerlendirildi. Amerikan kamuoyuna “zafer” olarak sunulabilecek bu yaklaşım, Trump’ın “savaşı bitiren lider” pozisyonuna girmesini sağlayabilir. Ancak Kiev açısından büyük bir kayıp, Batı ittifakı içinse potansiyel bir kırılma anlamı taşıyor.
Barış planı…
Anchorage zirvesi sonrası, Trump’ın Avrupalı liderlere sunduğu iddia edilen barış planını ise şöle;
Donbas’ın tamamının Rusya’ya devri: Kiev, sadece işgal altındaki bölgeleri değil, halen kontrolündeki Donbas topraklarını da bırakacak.
Cephe hattının dondurulması: Rusya’nın elindeki alanlar mevcut haliyle fiili sınır kabul edilecek.
Ateşkes ve yeni statü: Ukrayna’nın bağımsızlığı nominal olarak sürecek ancak ülkenin askeri hareket alanı ciddi şekilde kısıtlanacak, Moskova’nın nüfuzu artacak.
Diplomatik kaynaklara göre, Avrupalı liderler bu plana karşı sessiz kaldı. Kamuoyunda Ukrayna’ya verilen desteğin hâlâ güçlü olması, resmi bir tepki verilmesini zorlaştırıyor.
Ancak Washington’un geri adım atması Avrupa’yı yalnız bırakma riski doğuruyor. Diplomatik kaynaklar, bu planı “Amerikan çıkış stratejisi” olarak tanımladı: ABD, Ukrayna’dan çekilirken bunu barış girişimi olarak sunmayı hedefliyor.
ABD medyasında yön değişimi
Amerikan medyasının Ukrayna’ya bakışında keskin bir dönüşüm gözleniyor. Daha kısa bir süre öncesine kadar Kiev’in 1991 sınırlarına dönmesi gerektiğini savunan yayınlar, artık Ukrayna’nın küçülmesini, parçalanmasını ve Rusya’ya bağımlı hale gelmesini gündeme getiriyor.
The Wall Street Journal’ın Ukrayna için kullandığı “remaining rump” (kalan artık, devlet artığı) ifadesi, bu değişimin en çarpıcı göstergelerinden biri olarak kayda geçti.
Avrupa’nın tutumu: “Çelik Kirpi” sözü ve güvenlik garantileri
Avrupa’dan gelen mesajlar ise farklı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Zelenskiy ile Brüksel’de yaptığı olağanüstü görüşmede Ukrayna’yı “çelikten bir kirpiye dönüştürme” vaadini yineledi. Von der Leyen ayrıca güvenlik garantilerinin yalnızca Ukrayna için değil, Avrupa için de gerekli olduğunu belirtti.
Bu açıklama Moskova’da tartışma yarattı. Rus kaynaklar ise, “Elinizde NATO varken 5. maddeyi unuttunuz mu, yoksa artık yeterli görmüyor musunuz?” sorusunu gündeme getirdi. Rus basınında, “Eğer Rusya sınırındaki ülkelere silah göndermezseniz, üsler kurmazsanız, nükleer silah ihtimalini öne çıkarmazsanız güvenliğiniz sağlam olur” değerlendirmeleri yapıldı.
Analistlere göre bu çıkış, ABD’nin ilgisinin azalabileceği ihtimaline karşı Avrupa’nın dosyayı sıcak tutma çabası. Ayrıca Brüksel’in, Ukrayna ordusunun üçüncü ülkelerle sınırsız işbirliği yapma hakkını savunması dikkat çekiyor. Bu yaklaşım, Avrupa savunma sanayisinin yeniden silahlandırma sürecinde rol alma isteğiyle ilişkilendirilirken, Moskova ise Ukrayna’ya hem tür hem de miktar bakımından silah sınırlaması getirme konusunda ısrarcı.
Batı ittifakında zor sınav
Gelinen noktada tablo netleşiyor: Washington, Ukrayna’dan çıkış için Moskova’nın şartlarına yaklaşarak “barış planı” kullanıyor. Avrupa ise kendi güvenliği adına Ukrayna’yı desteklemekte kararlı.
Bu çelişki, yalnızca Kiev’in geleceğini değil, Batı ittifakının bütünlüğünü de sınayacak. Bugün Beyaz Saray’da sahnelenecek buluşma, bu fay hattının ilk ciddi testi olacak. Trump’ın Avrupa’nın baskısına nasıl yanıt vereceği, yalnızca Rusya-Ukrayna Savaşı’nın değil, transatlantik ittifakın geleceğini de belirleyecek.
News
