EVRİM KÜÇÜK
Avrupa Birliği (AB), Rusya ve Belarus’tan gelen üre, amonyum nitrat gibi azotlu gübrelere yüzde 50’ye varan ek tarifeler uygulamaya başlayınca tarım sektöründe sıkıntılar da beraberinde geldi. Bu hamle, çiftçiler halen ithalata bağımlı olduğundan yerli üreticinin maliyetlerini artırıp, ürün fiyatlarını yükseltti.
Arz tarafında daralma yaşanıyor
Küresel gübre fiyat endeksi 2025’te zaten yükselirken, Avrupa’daki koruma önlemleri bölgesel prim yaratıyor. Gübre fiyatlarında 50 euro/ton kadar artış, hektar başına en az 10–20 euro ek maliyet anlamına geliyor. Almanya’da CAN (Kalsiyum amonyum nitrat) fiyatı Temmuz 2024’te 265 dolar/ton CIF seviyesinden Temmuz 2025 sonunda 340 dolar/ton CIF seviyesine fırladı. İngiltere’de yem ve buğdayın çiftlikten teslim ürün fiyatları 7 Ağustos itibarıyla ton başına 167 sterlin seviyesindeyken, gübre maliyetleri ürünün toplam üretim maliyetinin yaklaşık yüzde 17-20’sini oluşturdu.
Ürün kalitesi düşüyor
Avrupa, Mısır ve Orta Doğu’daki alternatif kaynaklara yönelmeye başladı. Fakat Güney Avrupa limanlarında artan talep, lojistik darboğazlar yaratıyor. Bu arada Almanya’da sera üretiminde yüksek gübre kullanımı nedeniyle aksama yaşanıyor. Hollanda’da yoğun sera ve çiçekçilik sektörüyle, gübre maliyeti direkt ürün fiyatına yansıyor. Bazı işletmelerde, gübre kullanımı sınırlandığı için ürün kalitesi düşüyor. İspanya’da badem ve zeytin üreticileri gübre temininde gecikmeler yaşıyor; gübre bulunamayan tarlalarda verim beklentisi düşüyor.
Sentetik üründen organik gübreye geçiş
AB Komisyonu ve bazı ulusal hükümetler sübvansiyon destekli gübre kredileri veya “gübre tasarruf sertifikaları” gibi çözümler üzerinde çalışıyor. Fakat sektör uzmanlarına göre bu önlemlerin sahaya yansıması zaman alabilir. Bu geçiş sürecinde, özellikle küçük ölçekli çiftçilerin zorlanacağı uyarısı yapılıyor. Sonuç olarak sentetik gübreden organik gübreye yönelim artıyor. Sektör uzmanları, yüksek fiyatlı yapay gübrelerin finansal yükünü hafifletebilecek alternatif organik gübrenin önemli bir çözüm olarak ortaya çıktığını söylüyor.
News
