Ayakkabı sektörü Temu’ya karşı Külliye’ye çıktı: Siparişlerin yarısı kanserojen

Nagihan KALSIN

Yurtdışında yerleşik pazar yerlerinin Türkiye’nin kanunlarına tabi olma­dan ülkede faaliyet göstermesi başta vergi ve istihdam kaybı ol­mak üzere ciddi sağlık risklerini de beraberinde getiriyor. Türki­ye Türkiye Ayakkabı Sanayicile­ri Derneği (TASD) Berke İçten, Çinli Temu’dan dernek olarak ayakkabı siparişi verdiklerini ve gelen ayakkabıları laboratuvar­da analiz ettirmeleri sonucun­da yüzde 50’sinde kanserojen ve ağır metal tespit edildiğini belirt­ti.

İçten, analiz raporlarını Cum­hurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Ticaret Bakanı Ömer Bolat’a sunduklarını ifade etti. Türkiye’de yerleşik olmayan e-ti­caret pazaryerlerinin ülke eko­nomisine verdiği zarar giderek büyüyor. Bu firmalar Türkiye ya­salarına uymadıkları için yasada belirtilen vergi dahil fiyatın gös­terilmesi gibi yükümlülükleri de hiçe sayarak vatandaşın fiyat al­gısını manipüle ediyor.

Sahte ucuz platform algısı

Türkiye’ye gelen günlük 120- 150 bin e-ithalat paketinin bü­yük bir kısmını Temu paketleri oluştururken, şirketin ‘ucuz plat­form’ algısı oluşturmak için ver­gisiz fiyatını sitesinde gösterdi­ği anlaşıldı. Ardından ödeme aşa­masında ithalat gümrük vergisini Türk vatandaşlarına ödeten Te­mu, kendi ise Türkiye’ye yaptığı satışlar için herhangi bir gümrük ya da gelir vergisi ödemiyor.

Bu platformlar geçtiğimiz yıl Türki­ye’de yaklaşık 43 milyar TL’lik ci­ro yaparken bu rakamın bu yıl 83 milyar liraya ulaşması bekleniyor. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği’nin (ETİD) raporuna gö­re yabancı menşeili e-ticaret plat­formlarının bu yıl Türkiye’de 500 milyar liralık katma değer kaybı­na yol açacağı tahmin ediliyor. Bu sebeple başta Temu olmak üze­re bu firmaların gönderilerine yö­nelik denetimlerin artırılmasının planlandığı öğrenildi.

Gönderilere sıkı takip

Türkiye’de Temu’ya yaptırım uygulanmasının gündeme alın­dığı, firmaya ait kargo gönderile­rinin gümrüklerde daha sıkı de­netimlere tabi tutulacağı öğrenil­di. Ayrıca bu gibi platformlardan gelen ürünler Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) gibi ürün güvenlik sistemlerine tabi olmadığı için kanserojen ris­ki yüksek, insan sağlığına zararlı materyaller içerebiliyor.

 “Geçen yıl 8 milyon çift satış yapılmış”

Yurtdışından ithalat yapmak isteyen firmaların ürünleri konteyner bazlı ithal ettiğinde TAREKS denetimine tabi olduklarını kaydeden Berke İçten, “Temu’dan gelenler ise teste ya da TAREKS’e uğramadan tüketiciye ulaşıyor. Türkiye’de herhangi bir platformun mal satmasına karşı değiliz ama eşit şartlarda yarışma derdindeyiz. 2024 verilerine göre 8 milyon çift bu şekilde Temu’dan ayakkabı gelmiş durumda. Türkiye’de yıllık 72 milyon çift ithalat olduğu düşünüldüğünde yüzde 10’dan fazlası bu platformdan geliyor. Bu platform ülkede 200 orta ölçekli ayakkabı üretim firmasının kapanmasına sebep oldu. Ülkemize yıllık 200 milyon dolarlık ayakkabı satıyorlar” diye konuştu.

"Temu’dan ayakkabı aldık laboratuvara gönderdik"

 Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Berke İçten, yaptığı değerlendirmede, “Dernek olarak Temu’dan ayakkabı aldık. Bunları laboratuvara göndererek analizini yaptırdık. Yaklaşık yüzde 50’sinde çok yüksek oranlarda kanserojen ve alerjen maddeler, ağır metaller tespit edildi. Bunları Cumhurbaşkanı Yardımcımız ve Ticaret Bakanımıza raporları ile birlikte arz ettik. Tüketici üzerinde ciddi risk oluştuğunu anlattık. Bakan bey yakın zamanda konuya yeni bir düzenleme yapılacağını söyledi. Tedbirin eli kulağında diye düşünüyoruz” dedi.