Recep ERÇİN
Akdeniz kuşağı kurak bir yaz geçiriyor. İklim krizinin de etkileri ile yazın büyük kısmı orman yangınları mücadelesi ile geçti. Kuraklığın etkisi ile göller ve barajlardaki su seviyeleri kritik eşiğe geldi. Hemen her gün ajansların geçtiği haberlerde “Şu kentin şu kadar günlük suyu kaldı” uyarıları dikkat çekiyor. Buna karşın Türkiye’nin su ihracatı hız kesmiyor. Yılın ilk 6 ayında 189,4 milyon litre su ihraç edildi. Geçen yıl bu miktar 148,9 milyon litreydi. Artış yüzde 27,5 oldu. İlk 6 ayda litresi 60 sente denk gelen su ihracatından yaklaşık 114,9 milyon dolar gelir elde edildi.
Yıllara sari incelendiğinde 2024’te 297,5 milyon litre, 2023’te 274,7 milyon litre, 2022’de 329,9 milyon litre ve 2021’de 295,4 milyon litre su ihraç edildi. 2021- 2024 döneminde ihraç edilen su miktarı 1,2 milyar litreyi aştı. 2025’in ilk 6 ayı da eklendiğinde 1,4 milyar litreye dayandı. Karşılığında 900 milyon dolar civarında gelir elde edildi.
İhraç edilen suyun içeriğine bakıldığında, “Tabii mineral sular; karbonatlandırılmamış (ilave şeker, tatlandırıcı katılmamış, lezzetlendirilmemiş), Tabii mineral sular; karbonatlandırılmış (ilave şeker, tatlandırıcı katılmamış, lezzetlendirilmemiş), Diğer mineral ve gazlı sular (ilave şeker, tatlandırıcı katılmamış, lezzetlendirilmemiş), Diğer tabii ve suni mineral sular (ilave şeker, tatlandırıcı katılmamış, lezzetlendirilmemiş), buz ve kar, Diğer tabii ve mineral sular (ilave şeker veya tatlandırıcı katılmış veya aromalandırılmış)” şeklinde sınıflandırıldı.
Yılın ilk 6 ayında dışarıya satılan suyun litresi 0,60 dolarken, geçen yılın tamamında litre başına ihracat tutarı 0,64 dolar, 2023’te 0,66 dolar, 2022’de 0,70 dolar ve 2021’de 0,62 dolar olarak hesaplandı. 2025’in ilk 6 ayı itibarıyla bakıldığında Türkiye’nin en çok düz su ihraç ettiği ülke Birleşik Krallık.
Verilere bakıldığında ise bu yılın ilk altı ayında İngiltere’ye “Tabii mineral sular; karbonatlandırılmamış (ilave şeker, tatlandırıcı katılmamış, lezzetlendirilmemiş” ihracat miktarı 17 milyon litre oldu. Bakkallarda 500 ml. pet şise su 10-15 liraya satılırken, İngiltere’ye litresi 0,12 cent yani 5 liradan ihraç edildi. Su zengini Almanya’ya bu kalemde 4,9 milyon litreden fazla su ihraç edildiği görüldü.
ABD, Panama ve Küba gibi uzak ülkelere de milyon litreyi bulan miktarda su ihraç edilmesi dikkat çekti. ABD’ye satılan aromalı suyun litresi ise 1,48 dolar oldu.
İhracat ithalat dengesine bakıldığında 2025’in ilk altı ayında sudan elde edilen ihracat geliri 114,9 milyon dolarken, su ithalatına 93,2 milyon dolar ödendi. İthalatın litre fiyatı 1,81 dolar olarak hesaplandı. 2024 yılında ihracat ve ithalat dengesinde açık verilmesi dikkat çekti. Söz konusu yılda su ihracatı 191,5 milyon dolarken, ithalatı 194,9 milyon dolar oldu. En çok ithalat 63,8 milyon dolarla Avusturya ve 26,2 milyon dolarla İsviçre’den yapıldı.