MEHMET KAYA/ANKARA
Hazine’nin, kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler ve özel kuruluşlardan Temmuz 2025 itibariyle toplam alacak stokunun 27.5 milyar TL, Ocak-Temmuz dönemindeki alacak tahsilatının da 7.9 milyar TL düzeyinde olduğu belirtildi. Coşkun Cangöz tarafından yapılan bir çalışmada, alacak stokuna yönelik kamu maliyesi hesaplarında görülen tutarlar dışında Türkiye Varlık Fonu’na ikrazen tahvil ihracıyla yapılan finansmanın, dolayısıyla Varlık Fonu’ndan alacak stokunun Temmuz 2025 itibariyle tutarının 216.7 milyar TL düzeyinde olduğu kaydedildi. Hazine’nin alacaklardan tahsilatta Varlık Fonu’ndan gelen tutarlar gösterilmesine karşılık, borç stoku tablosunda olmadığı hatırlatılan çalışmada, Ocak-Temmuz döneminde 8 milyar 53 milyon TL’lik tahsilatın, 4 milyar 869 milyon TL gibi yüksek bir kısmının Varlık Fonu’ndan yapılan tahsilatlardan olduğu belirtildi.
Piyasada güçlü kullanım
Hazine, her yıl bütçe ile sınırları belirlenen tutarda, özel devlet iç borçlanma senedi çıkarak bunları borç-kredi olarak verebiliyor. Bu tahviller de piyasada güçlü biçimde kullanılabiliyor. Bu tür tahviller, Hazine’nin borç-kredi vermesi için, de bazen de İşsizlik Sigortası Fonu gibi kaynaklardan borçlanmak için kullanılabiliyor. Coşkun Cangöz, sosyal medyadaki kişisel blog hesabından yayınladığı çalışmasında Hazine’nin aylık alacak ve tahsilat verilerinin yayınlandığını hatırlatarak, bunların içinde Türkiye Varlık Fonundan yapılan tahsilatların olduğunu ancak alacak stok verilerinde Varlık Fonuna daha önce Hazine’nin ikrazen tahvil yoluyla verdiği borçların yer almadığına işaret etti.
Aylık verilerde yer almıyor
Geçmişte Hazine’de borç yönetiminde ve Kamu Finansmanında üst düzey yöneticilik yapmış Cangöz, Hazine’nin, kamu kurum ve kuruluşlarına verilen garantiler, yurt dışı kaynaklı kredilerin içerde kullandırılması, Hazine’nin kanuni olarak üstlendiği her türlü ödemeler ile yine mevzuat kaynaklı olarak borç-kredi olarak verilen özel devlet iç borçlanma senetlerinden alacakları oluştuğunu; bunlar dışındaki alacakların aylık verilerde yer almadığını hatırlattı. Ağustos ayında yayımlanan Temmuz dönemi verilerinde, kapsama giren Hazine alacaklarının toplam tutarının 32 milyar 819 milyon TL olduğunu, Ocak-Temmuz döneminde yapılan tahsilatın 8 milyar 53 milyon TL düzeyinde oluştuğunu belirten Cangöz, bu tahsilatın yarısından fazlasının 4 milyar 869 milyon TL’lik kısmının Türkiye Varlık Fonu’ndan yapıldığını vurguladı.
Hazine’nin gizemli borçlusu
Cangöz, yazısında, borçta görünmeyen ancak tahsilatta görülen Varlık Fonu’nun borç-tahsilat durumuna yönelik olarak, “Tabloda ‘bankacılık dışı’ olarak sınıflandırılan ve 2024 yılı hariç neredeyse her yıl Hazine’ye ödeme yapan Türkiye Varlık Fonu (TVF), bu yıl da 4,8 milyar TL gibi yüksek bir tahsilatla öne çıkıyor. Bu durum, ilk bakışta Hazine için olumlu bir gelişme gibi görünebilir. Ancak burada kafaları karıştıran bir durum var: Ocak – temmuz döneminde yapılmış olan tahsilatın yüzde 60’ını gerçekleştirmiş olan TVF Hazinenin alacak stoku tablosunda yer almıyor. İşin aslı nedir? Hazine alacak tablolarında bulamadığımız sorunun cevabını iç borç stok verilerini incelediğimizde buluyoruz. Hazinenin kamu bankaları için TVF’ye ikrazen yani kredi olarak ihraç ettiği ve toplamı 216,7 milyar TL’ye ulaşan bir alacak stoku bulunuyor” değerlendirmesinde bulundu.
Mahalle bakkalı örneği
Coşkun Cangöz, tabloların şekillendirilmesinde şeffaflık ve veri tutarlılığını sağlama yönünden düzenleme gerektiğini vurguladığı çalışmasında, “Hazinenin alacak listesinde yer almayan bir kurumdan milyarlarca liralık bir tahsilat yapılması, alacak defterini özensiz bir şekilde tutan mahalle bakkalının unutulmuş bir borçludan beklenmedik bir para almasına benziyor. Komik bir senaryo gibi dursa da, konu Hazine hesapları olunca bu durumun Hazine alacak tablolarının kapsam ve güvenilirliğine gölge düşürdüğünü söylemek gerekiyor. Bu da ister istemez ‘Acaba bilmediğimiz başka borçlar da var mı?’ sorusunu akla getiriyor” eleştirisinde bulundu.
News
