MERVE YİĞİTCAN
Ticari kredilerde yabancı para cinsinden kredilerin payı yüzde 50’nin üzerinde seyrederken, bu durum olası kur şokuna karşı bilançoları kırılganlaştırıyor. İhracatçı sanayiciler de tablo böyle iken Eximbank kredilerinde yüksek teminat mektubu komisyonları ve TL reeskont kredilerinde uzayan sıraların döviz kredilerinin payını artırmaya devam edeceğini savunuyor. Zira Eximbank kredilerinde bankaların teminat mektubu komisyonlarını yüzde 1’in üzerine çıkardığını dile getiren iş dünyası temsilcileri, yer yer yüzde 3-4 istendiği durumlar olduğunu da ileri sürüyor. Yanı sıra Merkez Bankası kaynaklarından kullandırılan TL reeskont kredilerinde de günlük limitler artırılsa da, talebin arzdan çok daha fazla artması nedeniyle tahsis sürelerinin uzadığını dile getiren ihracatçılar, geçmişte ortalama 4 hafta olan bekleme sürelerinin şimdilerde 2 aya kadar çıktığını, hatta bazı başvurular için önümüzdeki yıla tarih verildiğini söylüyor.
BAHÇIVAN: KOMİSYON ORANINA TAVAN GETİRİLMELİ
Eximbank kredilerinde yaşanan sorunu İstanbul Sanayi Odası’nın eylül ayı meclis toplantısında gündeme getiren İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, bankaların ‘yerli-yersiz’ birtakım maliyet kalemlerini iş dünyasına dayattığını söylerken, bunlardan birinin de teminat mektubu komisyonları olduğunu vurguladı. Bahçıvan, “Sağladığı kredi imkanları ile Türk Eximbank, firmalarımızın ihracat performansının artmasına önemli katkıda bulunmakta. Bununla birlikte, son günlerde bankaların Eximbank kredileri için teminat mektuplarına uyguladıkları komisyon oranları giderek artmakta ve önemli bir maliyet unsuru haline gelmektedir. Bankaların teminat mektuplarına uyguladıkları komisyon oranlarına bir tavan getirilmesinin gerekli olduğunu değerlendiriyoruz. Yeri gelmişken, bankaların yerli-yersiz, örtülü birtakım maliyet kalemlerini de bizlere dayattığını burada ifade etmek istiyorum” ifadelerini kullandı.
ÖNDER: ARZ LİMİTLİ, TALEP YÜKSEK
Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Başkanı Burak Önder, son dönemde özellikle özel bankaların farklı başlıklar altında ilave maliyetler çıkardığını belirterek, “Bu nedenle faizlerdeki düşüşü tam olarak ticari kredilerde hissedemiyoruz. Özellikle üretici ihracatçıların bu dönemde finansmana çok ihtiyacı var. Bu ihtiyacı gören bankalar da çok fazla pazarlık payı bırakmıyor. İhtiyacı olan mecburen alacak, diyerek istediği masrafı yansıtıyor” dedi. Teminat mektubu komisyonlarının da bu masraflardan biri olduğunu dile getiren Önder, “BDDK’nın buraları da inceleyecek denetleme ve sınırlama getirmesi gerekiyor. Şu bir gerçek ki, dünyada ihracatı gelişmiş bütün ülkelerde çok iyi çalışan bir Eximbank sistemi görüyoruz” dedi. TL reeskont kredilerinde arzın çok üzerinde bir talep oluştuğuna işaret eden Önder, “Arz limitli, talep yüksek. Türkiye’nin ihracat ve üretimle büyümesi gerekiyor. Limitlerin artırılıp sürelerin hızlandırılması çok önem taşıyor” diye konuştu.
FAYAT: OLASI KUR ATAĞINA KARŞI SANAYİCİ SAVUNMASIZ
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclisi Başkanı Şeref Fayat, TL maliyet çok yüksek olduğu için şu dönemde bilançoların ortalama üçte ikisinin döviz cinsinden kredilerden oluştuğunu söylerken, şu anda sanayicilerin döviz pozisyonlarının tarihi zirvelere çıktığını dile getirdi. Olası bir kur atağında bilançoların allak bullak olma ihtimalinin yüksek olduğunu vurgulayan Fayat, “TL kredi maliyetleri çok yüksek olduğu için bu durum yaşanıyor. Hatta Eximbank kredilerinde de teminata ulaşmak zorlaştı, maliyet yükseldi. Geçmişte yüzde 1 iken, şimdilerde yüzde 2-3 hatta yüzde 4’e kadar çıkarıldığı durumları duyuyoruz. Bu nedenle ihracatçı kredisinden sağladığımız avantajı teminat mektubu kredibilitesi için harcamak durumunda kalıyorsunuz. Böyle de maliyet yeniden yükseliyor. Limitler o kadar dolu ki, teminat da kredi almak gibi limit oluşturuyor. Burada hem teminatı bir şekilde gevşetmek hem de ulaşılabilir kılmak lazım. Teminat mektubu komisyonunu maksimum yüzde 2 ile sınırlandırmak gerekiyor” ifadelerini kullandı. Yanı sıra Merkez Bankası kaynaklı TL reeskont kredisi kullanmak isteyenlerin de çok uzun süre sırada beklediğini anlatan Fayat, “Şu anda bankalar en erken aralık aylarını söylerken, Mart 2026’ya kadar dolu olduğunu söyleyen bankalar da var. Oysa önceden 4 hafta içinde alabildiğimiz kredilerdi bunlar. Merkez Bankası kaynaklarını kullanırsanız çok uzun süre bekliyorsunuz. Bu da sizin nakit akışınıza yardımcı olmuyor. Diğerinde de teminat mektubu komisyonları çok yüksek olunca mecburen rotatif Euro ya da dolar alıyorsunuz. Bu da sizin bilançonuzu riske sokuyor. Olası kur şokuna karşı sanayiyi savunmasız bırakıyor” değerlendirmelerinde bulundu.
TİCARİ KREDİLERDE YABANCI PARANIN PAYI YARIDAN FAZLA
Ticari kredilerde yabancı para kredilerinin payındaki gelişime bakıldığında, oranın 2022 yılında yüzde 50 ve üzerinde olduğu görülüyor. Ancak sonrasında uygulanan düşük faiz politikasıyla TL kredilerin payı artışa geçiyor, Nisan 2023’te döviz cinsi kredilerin payı yüzde 37,42’ye kadar geriliyor. Ancak döviz cinsi kredilerin payı 2024 ile birlikte yeniden artışa geçerek son yılların zirvesini haziranda yüzde 51’e dayanarak gördü. Şu anda da yüzde 50 seviyelerinde.
News
