10 milyar dolarlık transfer pazarı
Dünya futbolunda bir transfer dönemi daha sona erdi. Şimdi “Türkiye’de henüz sona ermedi, bu akşama kadar vakit var. Suudi liginde 23 Eylül’e kadar sürüyor” diyeceksiniz ama istisnalar kaideyi bozmaz. FIFA üyesi ülkelerin hemen hemen tamamında yaz transfer dönemi 2 Eylül Salı günü sona erdi. FIFA da birkaç gün sonra bu transfer dönemine ait ön raporunu ve bulgularını açıkladı.
Buna göre 2025 yazında yeni rekorlar kırıldı: Tüm dünyada 11.970 adet oyuncu transferi yapıldı. Ve kulüpler bu transferler için 9 milyar 760 milyon dolar (8.3 milyar euro) para harcadı. 23 Eylül’e kadar rakam 10 milyar barajına biraz daha yaklaşabilir. Bu rakam çok büyük gözükse de analistler aslında son 15 yıldaki eğilimin devam ettiğini söylüyor. Football Benchmark’ın tespitine göre özellikle Avrupa transfer piyasasında en çok göze çarpan değişiklik kulüplerin spekülatif ve dengesiz anlaşmalardan uzaklaşılarak daha disiplinli ve gelir odaklı yatırımlara yönelmesi. Avrupa’nın büyük kulüpleri gelirleriyle orantılı transfer harcaması yapıyor ve bunun bir kısmını yine oyuncu satarak karşılıyor.
Yaş ortalaması 23’ün altına indi
Artık, 2017’de Paris St. Germain’in Brezilyalı Neymar’ın transfer için ödediği 222 milyon euroya benzer anormal rakamlar söz konusu değil. Kulüpler mali kapasiteleri kadar uzun vadeli planlamalarına uygun şekilde oyuncu transferi yapıyor. Veri analizi bu süreçlerde çok daha fazla kullanılıyor. 10 yıl boyunca Liverpool kulübünün bilim departmanının yöneten Ian Graham geçen yıl yayınlanan ‘How to Win The Premier League’ (Premier Lig Nasıl Kazanılır?) adlı kitabında bu süreci çok iyi özetliyordu: “Liverpool’da veri, oyuncu izleme (scouting) ve teknik direktörün fikir birliği yapmadığı transfer gerçekleşmez.” Yani kulüpler artık veriye daha çok önem veriyor. Bunun etkisiyle olsa gerek tüm Avrupa’da genç oyunculara duyulan ilgi giderek artıyor. The Athletic’in araştırmasına göre PL’e transfer edilen futbolcuların yaş ortalaması 23’ün altına inmiş durumda.
İngiliz kulüplerinin maddi gücü
Bununla beraber transfer piyasasında göze çarpan bir diğer önemli trend de Premier League kulüplerinin karşı konulmaz harcama gücü. İngiliz kulüpleri tüm Avrupa’da benzersiz bir maddi güce sahip. Böylece diğer liglerle farkı giderek açıyorlar. Bu sayede bu yaz transfer döneminde toplam 3,1 milyar sterlin harcama yaptılar. Bu rakam, Serie A (1 milyar sterlin), Bundesliga (750 milyon sterlin), La Liga (600 milyon sterlin) ve Ligue 1 (560 milyon sterlin) kulüplerin toplam transfer harcamasından daha fazla. Bu dört ligdeki kulüplerin toplam harcaması 2,9 milyar sterlindi. Bu yaz yaptıkları 3 milyarla beraber PL’in son dört sezondaki toplam transfer harcaması 9,6 milyar sterline ulaştı.
PL öyle büyük bir mali güce sahip ki, ligdeki dokuz takım 150 milyonluk harcama barajını geçti. Bundan önceki üç sezon harcama rekortmeni Chelsea’ydi. Batı Londra kulübü önceki üç sezonda toplam 1,5 milyar sterlinden fazla harcama yapmıştı transfer pazarında. Chelsea bu transfer döneminde de 331 milyon harcadı ama 2025 yaz döneminin lideri Liverpool oldu. Geçen sezon neredeyse hiç transfersiz PL şampiyonluğuna ulaşan Liverpool, bu sezon tam 393 milyonluk harcama yaptı.
Ama iş bununla bitmiyor. Swiss Gamble’ın hesabına göre bunun üstüne yüzde 10’luk temsilci/menajer ücretlerini (300 milyon), yetiştirici kulüplere ödenecek dayanışma ödemelerini (91 milyon) ve PL vergisini (122 milyon) ekleyince toplam maliyet 3 milyar 589 milyon sterline çıkıyor. Mesela Liverpool ağustosun son günlerinde Newcastle’dan İsveçli forvet Alexander Isak’ı 125 milyon sterline alarak PL’in transfer rekorunu kırdı. Ancak, ilave ödemelerle bu transferin Liverpool’a maliyeti 150 milyona yaklaşacak.
Bu durumda Avrupa’nın diğer ligleri de oyuncu almaktan ziyade satma peşindeler. Spor yazarı Andy Brasell’a göre PL’e oyuncu satmak için uğraşıyorlar. Âdeta nasıl PL’e uygun futbolcu yetiştiririz diye uğraşıyorlar. Örneğin Hollanda ligi sırf bu yüzden daha fiziksel bir lige dönüştü. Bunun ana sebebi de Avrupa’nın diğer liglerinden mali belirsizlikler ve yayın hakların pazarındaki daralma eğilimi.
Süper Lig’in zararı 140 milyon euroyu buldu
Türkiye Süper Ligi transfer piyasasında bir anomali olmayı sürdürüyor. Süper Lig’deki özellikle dört kulüp satıcı olmak yerinde iştahlı bir şekilde alıcı rolüne bürünüyor.
Geçen sezonlarda bilhassa Fenerbahçe’nin istikrarlı oyuncu satışları sonrası toplam zarar biraz azalmıştı. Ancak son iki sezonda bu iştah tekrar depreşti. Hele bu yaz Türk kulüpleri
bol para saçtılar transfer piyasasında. Galatasaray tek başına 160 milyonluk harcama yaptı. Diğer takımları da dahil edince toplam brüt harcama 300 milyon euroyu aşıyor. Satışlar sonrası net harcama ise 140 milyon Euro. Bu rakamlarla Süper Lig, Premier League ve Suudi Pro League’in ardından dünyada en fazla transfer zararı eden lig…
source