Yeni liderlik dili: ‘Sessiz’ beceriler

Yapay Zeka ve Teknoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Ergi ŞENER 

Yapay zekâ çağında teknik bilgiler hızla güncelleniyor, hatta otomasyonla ikame edi­lebiliyor. Fakat kriz yönetmek, farklı kültürlerle köprü kurmak, güven tahsis etmek ya da bir viz­yonu somutlaştırmak hiçbir al­goritmanın kolayca kopyala­yamayacağı beceriler. Dünya Ekonomik Forumu’nun ‘İşlerin Geleceği’ raporu, dayanıklılık, empati ve kültürel zekâyı gele­ceğin ilk 10 kritik yetkinliği ara­sında listeliyor. CEO’ların büyük çoğunluğu ise empatiyi iş başa­rısının en temel unsuru olarak görüyor.

Bugünün iş dünyasında lider­lik yalnızca strateji belirlemek ya da rakamları tutturmak değil; in­sanları anlamak, onlara yön gös­termek ve ilham vermek ile de doğru orantılı ve işte bu noktada sessiz beceriler öne çıkıyor.

Kriz yönetimi: Fırtınada gemiyi yüzdürmek

Sürekli değişim ve belirsizlik ortamında kriz yönetimi beceri­si, liderler için vazgeçilmez hale geldi. Etkili kriz liderliği, soğuk­kanlı kalmayı, şeffaf iletişim kur­mayı ve ekibine moral aşılamayı gerekli kılıyor. Kriz yönetimi, ar­tık bir yan beceri değil, liderliğin en temel sınavı.

Şirketler bu kası geliştirmek için kriz simülasyonları, ‘war ro­om’ (acil durum odası) tatbikat­ları ve geçmiş vaka analizlerini kullanıyor. Kriz anında önem­li olan yalnızca doğru karar de­ğil; aynı zamanda duygusal zekâ­yı koruyabilmek ve ekibi güven duygusuyla ayakta tutabilmek. Kriz yönetimi, deneyim ve öğ­renme ile güçlendirilebilen bir kas ve bu kası güçlü olan liderler, beklenmedik fırtınalarda sakin kalarak gemiyi sağ salim limana ulaştırabiliyor.

Kültürel zekâ: Globalleşmenin sessiz pusulası

Küresel pazarlarda başarılı ol­mak için yalnızca iyi ürün yetmi­yor. Farklı kültürlere uyum sağ­layabilen liderler, sürtüşmeleri azaltıyor, kapsayıcı bir iş ortamı oluşturarak, sınır ötesi inovas­yonu tetikliyor.

Farklı kültürleri anlama, uyum sağlama ve etkili etkileşim kur­ma yeteneği olarak tanımlanan kültürel zekâ (CQ) ölçülebilir ve geliştirilebilir bir kas. CQ testle­ri, uluslararası görev rotasyonla­rı, çeşitlilik odaklı ekipler bu be­ceriyi güçlendiriyor.

Dayanıklılık: Kurumsal bağışıklık sistemi

Kariyer yolculuğu her zaman düz bir çizgi izlemiyor; inişler, çı­kışlar ve beklenmedik engeller olabiliyor. Dayanıklılık (resilien­ce), işte bu zorlu patikalarda yo­lumuza devam etmemizi sağla­yan içsel bir güç. Bir aksilik veya başarısızlık sonrasında hızla to­parlanabilme, strese karşı mu­kavemet gösterebilme ve deği­şime uyum sağlayabilme olarak ifade edilen bu beceri de doğuş­tan gelmiyor. Mindfulness (far­kındalık) çalışmaları, mentörlük ve 360 derece geri bildirimlerle ‘direnç kası’ güçlendirilebiliyor. Sonuç, zorluklardan güçlenerek çıkan ekipler oluyor.

Dayanıklılığı artırmak için bi­reylerin duygusal dayanıklılık­larını, öğrenme isteklerini ve ge­rektiğinde kariyer rotasında es­neklik gösterebilme yetilerini güçlendirmeleri gerekiyor. İş ye­rinde hata yapmak kaçınılmaz; önemli olan hatalardan ders çı­karıp ilerleyebilmek. Kariyerin­de sessiz ama kalıcı bir güç ya­kalamak isteyen herkes, düş­mekten korkmayıp, düştüğünde kalkıp yola devam etmeyi öğren­mek durumunda.

Empati: Liderliğin görünmez harcı

Empati, belki de sessiz bece­riler içinde en ‘sessiz’ ama en güçlü etkiye sahip olanı. En ba­sit tanımı ile empati, başkaları­nın duygularını ve perspektifini anlamak, onların hislerine ortak olabilmek. Empati, yalnızca bi­reysel bir erdem değil, doğrudan şirket performansına yansıyan stratejik bir yetkinlik.

Aktif dinleme ve farkındalık eğitimleri, açık uçlu sorular sor­ma ve düzenli empati kurma pra­tikleri de bu yetkinliği geliştir­mek için etkili yollar. Empatinin sessiz gücü, bir organizasyonun kültürünü de dönüştürebilir; so­nuçta empati bulaşıcıdır, lider­den ekip üyelerine yayılarak da­ha anlayışlı, destekleyici bir ça­lışma ortamı yaratır.

Hikaye anlatıcılığı: Stratejiye ruh katmak

Steve Jobs’un iPod lansmanın­daki “cebinizde bin şarkı” dediği an, teknoloji tarihine geçti. Çünkü veri değil, hikâye insanları ikna et­ti. Hikâye anlatıcılığı, bir vizyonu rakamlardan çıkarıp anlamlı bir yolculuğa dönüştürmenin sanatı ve modern liderin araç setindeki belki de en yaratıcı sessiz beceri.

McKinsey’nin araştırmasına göre hikâye anlatabilen liderler, ekiplerini daha iyi hizalıyor ve ye­tenekleri kendine çekiyor. Bugün birçok şirket, üst düzey yönetici­lerine TED konuşmacısı gibi koç­luk veriyor. Çünkü iyi bir hikâye, rakamların söyleyemediği ‘neden’ duygusunu ortaya çıkarıyor.

Unutulmamalıdır ki, hikâyeler olgulara anlam katar. Bir çalışan, şirket hedeflerini, Excel tabloları­nı unutur; ama CEO’nun o hedefle ilgili anlattığı etkileyici anekdot aklında kalır. Sizi iyi bir yönetici­den ilham verici bir lidere dönüş­türen sıçrama, çoğu zaman anlat­tığınız hikâyelerin gücünde yatar.

Sessiz beceri nasıl geliştirilir?

-Ölçün: Performans değer­lendirmelere empati, dayanıklı­lık, kültürel zeka gibi kriterler ek­leyin.

-Eğitin: Kriz simülasyonları, empati atölyeleri, hikâye anlatıcı­lığı eğitimleri düzenleyin.

-Bireysel pratik: Her gün kendinize sorun: “Bugün fark­lı bakış açılarını anlamak için ne yaptım? Doğru mentörler seçip, onların deneyimlerinden fayda­lanmaya çalışın.

Ekonomi sayfalarında manşet olan büyük yatırımlar, teknoloji devrimleri ya da yeni yapay zekâ araçları elbette önemli. Ama iş dünyasının en sessiz devrimi, li­derlerin görünmez kaslarında yaşanıyor. Kriz yönetimi, empa­ti, kültürel zekâ, dayanıklılık ve hikâye anlatıcılığı artık ‘soft’ de­ğil; geleceğin liderlik dili.

Unutmayalım: Sessiz becerile­rin sesi yüksek çıkar. Onu duyma­yı bilenler, yalnızca şirketlerini değil, bir bütün olarak geleceği de şekillendirecek.