Fuat Tosyalı: "Önlem alınmazsa çelik sektöründe telafisi imkansız tahribat yaşanır"

Ece CEYHUN/MÜNİH
ece.ceyhun@dunya.com

Türkiye’nin çelik sektörün­de yaşanan gelişmelere çok daha stratejik ve makro bir bakış açısıyla ele alması gerektiği­ni vurgulayan Tosyalı Holding Yö­netim Kurulu Başkanı Fuat Tos­yalı, “Çinli üreticilerin dampingli çelik ihracatı gün geçtikçe artıyor” dedi. Fuat Tosyalı, Türkiye’nin çelik ithalatındaki artışa da dik­kat çekerek “Bu şartlarda iyileş­tirici yatırım mümkün olmadığı gibi, varılanın da korunması im­kansız hale geldi. Çelik sektö­rü her sene sadece mevcut olanı koruyabilmek için ciddi yatırım yapmak zorunda. Önlem alın­mazsa Türkiye çelik sektörü tela­fisi imkansız tahribatlar yaşaya­cak” diye konuştu.

Dünya Çelik Birliği’nin (World Steel Association) açıkladığı ve­rilere göre Tosyalı Holding, 9,12 milyon tonluk sıvı çelik üreti­miyle Türkiye’nin en büyük Av­rupa’nın 3’üncü büyük dünyanın ise 50 büyük çelik üreticisinden biri. Togg’un Almanya’nın Mü­nih kentinde yapılan lansmanın­da bir araya geldiğimiz Tosya­lı Holding, BMC ve Togg Yöne­tim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı ile hem çelik sektörünü hem de Togg ve BMC ile ilgili son geliş­meleri konuştuk.

Fuat Tosyalı, çelik sektörü­nün ülke ekonomileri açısından en stratejik sektörlerden biri ve ekonomilerin barometresi olarak görüldüğüne işaret ederek “De­mir-çelik üreten bir ülke için sek­törün kendi içinde güçlü olması, dışa bağımlılığı azaltır, stratejik ürünlerin üretiminde süreklili­ği sağlar. Sektördeki yerli üretim kapasitesi, ülkenin ithal mallara olan bağımlılığını düşürürken, stratejik sektörlerdeki dışa ba­ğımlılığı da önemli ölçüde azal­tır” ifadeleriyle sektörün önemi­ne işaret etti.

ABD Başkanı Trump’ın göreve gelmesi ile çıkan tarife savaşları ve ülkenin çelik sektörünü koru­mak için koyduğu gümrük vergi­lerinin yüksekliğine değinen Tos­yalı, sorular üzerine iç piyasada yaşanan gelişmeleri şöyle anlat­tı: “Çin ekonomisinde çok büyük bir hacme sahip olan inşaat sek­töründeki sorunlar demir-çelik sektörünü bu ülke özelinde zor­larken, dünyayı da endirekt ola­rak etkiliyor. Çünkü Çin hem en büyük demir-çelik üreticisi hem de en büyük tüketici. İç taleple­rindeki zayıflık sebebiyle Çin­li üreticilerin dampingli çelik ih­racatı gün geçtikçe artıyor. Bu da başta Avrupa olmak üzere tüm bölgeleri ve ülkeleri tehdit ediyor.”

Çin ile olan ticaret açığı 50 milyar doları aştı

“Amerika’ya mal satamayan dünyada çelik üretimi fazla olan ülkeler, başka pazar arayışları­na girdi. Bu arada en serbest pa­zar Türkiye” diyen Tosyalı Hol­ding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, “Türkiye’nin çelik it­halatı patladı ve Çin’le olan tica­ret açığı şu son 6-7 ayda 50 mil­yar doların üzerine çıktı. Bunun çok büyük oranı çelik ithalatı. Yani bir yanda Amerika, ‘çelik üretimi olmayan bir ülkenin bağımsızlı­ğından söz edilemez’ diyor. Avru­pa Birliği kotalar koydu, kendi çe­lik sektörünü koruyabilmek adına bu dönemde kotaları daha da sıkı­laştırdı. Çin Avrupa’ya da satamı­yor, Amerika’ya da satamıyor ama Türkiye’ye rahatlıkla satabiliyor. Bu da sektörde büyük baskı oluş­turuyor. İhtiyaç fazlası ürünlerini uluslararası piyasalara düşük fi­yatla yönlendirmesi, küresel fiyat dengesini bozuyor ve haksız reka­beti derinleştiriyor”

Hem Amerika’daki hem Avru­pa’daki çelik endüstrisinin teşvik­le buna karşılık Türk çelik endüst­risinin ise ‘sıfır’ teşvikle kuruldu­ğunu hatırlatan Tosyalı, “Avrupa Kömür Çelik Topluluğu AKÇT anlaşması uyarınca Türki­ye’de hiçbir dönemde hiçbir teşvik kararnamesinde çelik endüstrisine teşvik verilemez. Yani şunlara teşvik veriyo­ruz, bunlara teşvik ve­riyoruz, yeni bir teş­vik şeyi falan de­nir. En dipte çelik sektörü haric ya­zar. Yani Türk çelik üretici­si tamamen ken­di maharetiyle, öz kaynaklarıyla kur­duğu çelik endüstrisinin şu an kapasitesini de kullanamıyor ve zor durumda” diye konuştu.

Bu endüstri bittiği zaman geri kalkamaz

Tosyalı Holding’in İskende­run’da son çelik yatırımının 4 mil­yar dolardan fazla olduğunun da altını çizen Tosyalı, “Yatırım yapı­yorsunuz ama sizin üretim mali­yetinizden aşağı adam Çin’den ge­tirip önünüze yığıyor. Bir üretim varken, Çin’den dampingli ürünü getirip ülkeye sokmak hiçbir ma­tematiğe, hesaba uymuyor. Bu me­seleye bakarken de daha stratejik, makro bir yerden bakmalıyız. Me­sela diyelim ki çelik fiyatı 100 dolar artsın… Bunun bir buzdolabında­ki çelik maliyetine yansıması ner­den bakarsan bak 10 doları bulmaz. Çünkü kullanılan miktar yüksek değil. Ama çelik üreticisi milyon ton üretiyor, bir ölçek üretimi var ve her bir tondaki fark 100 milyon dolar yapar. O sermaye ile kendi­ni yenileyebilir. Yeni bir yatırıma geçer. Yeni bir teknolojiye geçer. Ama 100 dolar zararına satarsa da her sene o sermayesini o kadar kay­beder. Ve bu sektör, endüstri bitti­ği zaman da geri kalkamaz. Bugün artık Türkiye’de çelik gibi yatırım maliyeti yüksek ağır sanayi yatırı­mını yapabilen ne mutlu ki şirket­lerimiz var. Ve bu çelik sanayicile­ri hakikaten mucizeler yaratıyor. Türkiye’nin bütün gelişimine uy­gun yeni ürünlere yatırım yapıyo­ruz, yapılıyor. Ama bunlar olurken Çin’de pazar daralmasından kay­naklı üretim fazlasını getirip bura­ya boca ediyorlar. Şimdi bu endüst­riyi kaybedersek geri kalkamaz ki. Geri yerine ikame olacak yeni bir sanayici bulamayız. Şurada zem­bille para bulsanız, milyar dolar bulsanız, demir çelik gibi zor bir sektöre girmek kimin aklına gelir?”

Çin hazır pazara gelip konuyor

Türkiye pazarının önemini anla­tırken de Tosyalı, Afrika pazarına da değindi. Tosyalı şu değerlendir­meyi yaptı: “Amerika bütün dünya­ya vergileri arttırınca Çin’e pazar kalmadı. Şimdi Türkiye öyle ya da böyle, her şeye rağmen çok büyük bir pazar. Çünkü bir yandan alıyor, bir yandan işliyor, satıyor. Türki­ye çok dinamik bir pazar yani Afri­ka’da üç yüz milyon nüfusu var ama Türkiye’nin tükettiğinin dörtte bi­rini tüketmiyor. Türkiye endüstri­leşmiş, çok güzel sanayi kümelen­mesi olan bir ülke. Ve biz bütün bu sanayi kümelenmesine çelikte te­darik ediyoruz. Hazır bu pazara ge­lip konuyor. Yarın Çin devleti, ken­di sanayisine, yeter artık kardeşim sizi sübvanse etmeyeceğim ben çe­kiliyorum dese nasıl olacak? Bu en­düstri de batmış olursa yani bu sür­dürülebilirliği sağlamamız lazım.”

Togg, Türkiye için gerçekten tarihi bir kilometre taşı

Togg’un dünyanın en önemli fuarlarından biri olan Münih’teki mobilite fuarındaki lansmanına ilişkin haberlerimiz geçen hafta peş peşe yayınlandı. Fuarın en gözde stantlarından biri haline gelen Togg yeni renkleriyle de katılımcıların dikkatini çekti. Tosyalı Holding, Togg ve BMC’nin Yönetim Kurulu Bakanı Fuat Tosyalı ile Togg sohbetimizden bugüne işin girişim ve vizyon tarafı kaldı. Fuat Tosyalı, sözleriyle Togg’un 7 yıllık yolculuğunun izdüşümünü şöyle anlattı:

Herkes için gurur kaynağı olacağını biliyorduk: “50 yılı aşkın bir süredir bizzat sanayinin içinde yer almış biri olarak gönül rahatlığıyla söyleyebilirim ki Togg ülkemiz için gerçekten tarihi bir kilometre taşı. Bundan 7 yıl önce, Sayın Cumhurbaşkanımızın çağrısıyla bir yola çıkıldı. Bazıları buna inanmadı ama biz 60 yıllık yerli ve milli otomobil rüyamızı gerçeğe dönüştüreceğiz dedik ve çok şükür bu hedefi gerçekleştirdik. Bu işe baş koyanlar yolun ne kadar zor olduğunu en başından itibaren biliyordu. Türkiye’nin beş büyük grubu, böyle bir yolculuğun ne kadar meşakkatli olacağını bilecek kadar iş dünyasında tecrübe sahibiydi. Ama en başından itibaren bunun ülkemiz için bir ilk olacağını; elde edilecek başarının sadece taşın altına elini koyanlar için değil, uzun vadede herkes için bir gurur kaynağı olacağını biliyorduk. Çünkü bu bireysel ya da kurumsal bir başarıdan çok; ülke için yeni bir endüstrinin doğuşu, yeni bir soluk ve yeni bir heyecan demekti.”

Çözüm odaklı olduk, çok çalıştık: “Tarihimizde ilk defa, fikri mülkiyet haklarının tamamı ülkemize ait bir otomobil üretmek, ülkemiz sanayi tarihine baktığınızda başlı başına bir meydan okumaydı. Ve biz bunu başardık… Bunun da ötesinde, sadece otomobil üretmekle kalmayıp aynı zamanda elektrikli, akıllı ve bağlı teknolojilerle dönüşen bir mobilite ekosistemine de öncülük ettik. Çok şükür yılmadık, karşımıza sıkıntılar çıksa da her zaman çözüm odaklı olduk, çok çalıştık. 7 yıl boyunca planlarımız doğrultusunda ilerledik. TOGG’un bir misyonu vardı ve bunu hiçbir zaman unutmadık. Hedefimiz yalnızca bir otomobil üretmek değil, geleceğin endüstrisini şekillendirecek bir ekosistem kurmak ve bu dönüşüme öncülük etmekti. Dünyada bu kadar kısa sürede sıfırdan elektrikli araç üretimine geçebilmek herkesin yapabileceği bir şey değildi ve biz bunu başardık”

Bir ekosistem oluşturduk: “Memnuniyetle görüyoruz ki sanayideki fiziksel kümelenme modelinin ötesinde, yeni nesil ekonominin getirdiği teknolojik kümelenme modeli dinamikleriyle Togg etrafında adım adım bir elektrikli araç ekosistemi oluşmaya başladı. Önceliğimiz her zaman bu alanda başarılı olmuş yerli genç teknoloji firmaları ile çalışmak oldu. Sadece Togg için üretim yapmakla yetinmeyip iş birliği ve sinerjiyle ekosistemin gelişimine katkı sunmayı her zaman önceliğimiz haline getirdik. Bununla birlikte ileri teknolojiye sahip yabancı şirketlerle değer zincirinde katma değer yaratacak iş birlikleri yapma konusunda da tereddüt göstermedik. Bugün T10X’i ve T10F’i Almanya’da, Avrupalı kullanıcılarla buluşturuyorsak, bu sadece Togg’un değil aynı zamanda ülkemizin elektrikli araç ekosisteminin de büyük bir başarısıdır.”

7 yıllık yolculuğun tarihi dönüm noktasındayız: “Projemizin başından beri şunu söylüyorduk: “Önce ülkemizde başarılı olup, sonra Avrupa pazarlarına açılacağız. İşte bugün 7 yıllık yolculuğumuzda tarihi bir dönüm noktasındayız. Avrupa yolculuğumuzu Almanya ile başlatıyoruz. Bugünlere ulaşmak kolay olmadı, uzun soluklu ve özverili bir çalışmanın meyvesini topluyoruz. Başta da söylediğim gibi, biz sadece araç üretmedik; aracımızın etrafında bir mobilite ekosistemi de oluşturduk. Yatırımlarımız sadece fabrika kurmak ya da üretim yapmaktan ibaret olmadı. Şarj istasyonlarından batarya değer zincirine kadar uzanan, değer yaratan bir ekosistem oluşturduk.”

Yeni Altay Tankı kamuoyunun karşısına çıkmaya hazır

Ankara Uzay ve Havacılık İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nde üretim çalışmaları devam eden BMC ile ilgili sorularımıza da yanıt veren Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, yeni Altay tanklarının kamuoyunun karşısına çıkmaya hazır olduğunu söyledi. Tosyalı, “Önce, BMC’nin güç grubu dediğimiz Power’ı bitirdik. Power’da üretim başladı. Geçen sene Ramazan ayında da tank fabrikasının temelini attık. Hakikaten yaptığımız, bizim yatırımlarımız içerisinde en güzellerinden, en iyilerinden bir tanesi gerek altyapısı olarak gerek üst yapısı olarak. Buraya, dünyadaki bütün istekleri karşılayan muazzam bir pist yapıldı. Oraya araç çıkacak, manevrasını yapacak, dönecek. Bütün bu süspansiyon testlerinden tutun, atış test alanlarına kadar hepsi tamamlandı. Fabrikamızda üretim başladı. Şu an içeride, zırh çeliklerinden tutun inanılmaz bir stoğumuz var. Ve iki sene evvel test için verdiğimiz iki tane tankımız bütün testlerden başarıyla geçti. Tabii ki o testler sırasında yine güncel bütün dünyadan, sahalardan gelen isterlere göre o ayarlamalar, düzenlemeler de yapıldı. Bu işte Aselsan, Makine Kimya, Roketsan, Havelsan ana tedarikçilerimiz ama birçok tedarikçimiz var. Ama işte yazılımı silah sistemleri için ile çok yoğun toplantılar yaptık. Atış testlerinde hepsinden başarıyla geçti. Bütün testlerin tamamı tamamlandığı kalibrasyonları ve seri üretim iznini aldık. Ve bu seri üretim izni alır almaz da tanklarımızı çatıp üretmeye başladık” bilgisini verdi.

Tosyalı, resmi açılış için çalışmalarının tamam olduğunu kaydederken “2026 yılının ikinci yarısından itibaren de Yeni ALTAY’ın, BMC Power tarafından üretilen yerli ve milli güç grubu ile seri üretimine devam edeceğiz” dedi.

“Hayatta piyasaya borcum olmaz”

Fuat Tosyalı ile yatırımlarını konuşurken şirket yönetim prensipleriyle ilgili babasının bir öğüdünü paylaştı. Tosyalı, “Benim hayatta piyasaya borcum olmaz. Biz ne borç veririz ne borç alırız. Borca mal da vermem ben. Bizim rahmetli babamdan olmazsa olmaz kuraldır. Para bir yana mal bir yana. Satılmışsa bir mal, param var. Satılmamışsa malım var. Alacak diye bir kalem bizde yok. Nakit fiyatı bellidir malın. 40 günlük mü sattım, 40 günlük fiyatı vardır. Altında da teminatı vardır. Vadeli mal bile almayız. Peşin alıyoruz. Bir gram piyasa borcumuz yok. Bugün bir araç sattığımız zaman karımız ne kadar, nedir, ne değildir? Biliyoruz” dedi.