Mehmet H. GÜLEL
mehmet.gulel@dunya.com
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2025- 2027 döneminde bitkisel üretimden organik tarıma, üretim teşviklerinden genç ve kadın çiftçilere kadar, sağladığı destekler önceki gün Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu yıl tarımda zirai don, kuraklık ve diğer afetler hem üretimi hem de çiftçiyi oldukça zorladı. Tüm bunların üzerine üretici enflasyonu yıllık yüzde 40’ın üzerinde. Dün TÜİK tarafından açıklanan Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE), Ağustos’ta aylık bazda yüzde 3,45 gerilerken, yıllık bazda yüzde 41,55 arttı. Bitkisel üretimde yapılan değişiklik ile 2026 üretim yılı için destek katsayı değerinin yüzde 27 artış ile 244 liradan, 310 liraya çıkarılması çiftçileri memnun etmedi. Destekleri değerlendiren çiftçi temsilcileri, yapılan artışın en az enflasyon kadar olmasını talep ettiklerini, hatta üretim maliyetlerinin yüksek olması sebebiyle yüzde 50’lik artışın daha doğru olacağını aktardılar.
“Destek enflasyonun altında olursa çiftçi eziliyor”
Bitkisel üretimde ürüne göre destek kat sayısında yüzde 27’lik artışın, enflasyon oranının altında kaldığını kaydeden Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, artışın en az yüzde 50 olması gerektiği vurguladı. “Açıklanan artış oranı yüzde 27 komik rakam” diyen Doğan, “Her şeyin fiyatı bir anda iki katına çıkıyor. Destek miktarının en az tarım enflasyonu ve girdi maliyetleri kadar artırılmasını talep ediyoruz. Temel destek daha geçen yıldan bu yıla bir düzene girdi. Eskiden bir miktar açıklanırdı ve 10 yıl o miktardan verilirdi. Bu yeni destek modeli çok iyi ama artış oranı az. Eskiden destekler sabit kalıyordu. Söz konusu oranın enflasyon kadar artmasını bekliyoruz. Enflasyon ne kadar artmış ise o kadar artsın. Biz fazla da istemiyoruz ama enflasyon oranının altında olursa çiftçi eziliyor” dedi.
Desteklerin yeterli olmadığını ifade eden Diyarbakır Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Mehmet Cevat Delil, “Geçen yıl açıklanan destekler azaldı, destekler yükselmedi. Daha önce destek prim olarak veriliyordu. Şimdi dönüm başına çevrildi. Bu da desteklerin azalmasına neden oldu. Açıklanan destek oranı düşük. Maliyetleri göz önünde bulundurduğumuzda bizim talebimiz daha yüksekti. Destekte yapılan yüzde 27’lik artışı yeterli bulmuyoruz. Bu destek artışı en az enflasyon kadar artmalı ve mümkün ise enflasyonun üstünde de artış yapılmalı. Bugün enerji ve girdi maliyetleri açıklanan destek oranından çok yüksek seviyede bulunuyor” açıklamasında bulundu.
“Üreticiye enflasyondan 14 puan aşağı destek veriliyor”
Açıklanan hayvancılık desteklerine bakınca bazılarında yüzde 100’ün üzerinde artış yapıldığını belirten Niğde Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar, bitkisel desteklerde ise yüzde 27 artış yapıldığını ve üretici enflasyonunun çok altında kaldığını söyledi. Ağustos ayı üretici enflasyonunun yıllık bazda yüzde 41.55 olarak açıklandığına dikkat çeken Kenar, “Bize göre bu oran yüzde 50’nin üzerinde. Çiftçiye desteğin, enflasyonun çok altında kaldığını görüyoruz. Sonuçta açıklanan artış oranıyla, çiftçiye enflasyondan yaklaşık 14 puan aşağı verilmiş oluyor. Bugünkü enflasyon oranına göre düzenlenmiş olsaydı en az yüzde 45-50 artış olması gerekirdi. Hayvancılık desteklerinde ise nispeten biraz daha iyi artış görülüyor” dedi.
Destek miktarındaki artışın düşük olduğunu belirten Konya Önder Çiftçi Derneği Başkanı Hüseyin Doğançukuru, destek artışının enflasyon üzerinde olması gerektiğini vurguladı. Hazine’nin ekonomiye yönelik aldığı kararların ortada olduğunu ifade eden Doğançukuru, “Çiftçinin üretimle ilgili problemleri ve başka sıkıntılar var. Açıklanan desteklerin heyecanı yok. Çiftçinin üretiminde kayda değer bir değişikliğe sebebiyet vermeyeceği için pek dikkate alınmıyor” ifadelerini kullandı.
“Kuraklıktan etkilenen üreticilere de destek bekliyoruz”
Destek artışı girdiler oranında olsaydı olumlu karşılanacağını belirten Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar, açıklanan oranın çok memnuniyet verici bir miktar olmadığını kaydetti. Bu yıl çiftçinin çok sıkıntı yaşadığına değinen İpar, “Çiftçi bir taraftan zirai don, bir taraftan kuraklık, bir taraftan da girdi maliyetleri ile mücadele ediyor. Temel girdiler almış başını gidiyor, destek miktarları ise gıdım gıdım artıyor. Desteğin daha yüksek olması ve banka borçları ertelenmeli. Yine aynı şekilde kuraklıktan etkilenen üreticilere de destek bekliyoruz. Bölgemizde %80 civarında bir kuraklık yaşandı” dedi.
“Sektöre katma değer sağlayacak”
Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, hayvancılık destekleri kapsamında kuzu/oğlak desteklerinin yüzde 50 oranında artırılmasını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, “Destek artışları, sektörün sürdürülebilirliği açısından katma değer sağlayacak” dedi. Sektörün, bu artışı memnuniyetle karşıladığını dile getiren Çelik, “Temel ve ilave desteklerin yüzde 50, çoban desteğinin ise yüzde 125 oranında artırılması, hayvancılık sektörü açısından oldukça değerli” ifadelerini kullandı
News
