Nurdoğan A. ERGÜN
Küresel ölçekte sadece satış değil tüketici davranışlarını da şekillendiren bir ekosisteme dönüşen e-ticaret, Türkiye’de de son yıllarda gösterdiği hızlı büyüme grafiğiyle dikkat çekiyor. Türkiye’de sektörün genel ticaret içindeki payı 2019’da yüzde 4.5 iken 2024’te yüzde 19.5’e yükseldi. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, internet üzerinden mal ve hizmet siparişi verenlerin oranı son beş yılda iki katından fazla artarak yüzde 55.7’ye ulaştı. Sektörün toplam hacmi 2024 itibarıyla yüzde 61.7’lik artışla 3 trilyon lirayı aştı. (2024 kuruyla yaklaşık 90 milyor dolar)Bu hacmin üçte ikisi ise, perakende e-ticaret faaliyetlerinden geldi.
E-ticareti şekillendiren önemli etkenlerden biri de ‘yapay zekâ’ teknolojisindeki devasa sıçrama oldu. Ticaret Bakanlığı’nın ev sahipliğinde İstanbul Ekonomik Araştırmalar Derneği (İEAD) tarafından düzenlenen “Yapay Zekâ Çağında E-Ticaretin Geleceği Zirvesi”, İstanbul’da gerçekleştirildi. TOBB Türkiye E-Ticaret Sektör Meclisi, Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) ve DEİK Dijital Teknolojiler İş Konseyi’nin destekleriyle gerçekleşen zirvede rekabet, regülasyon ve tüketici deneyimi odağında e-ticaretin geleceği masaya yatırıldı.
“E-ticaret de yapay zekâ dönüşümünden payını alacak”
İstanbul Ekonomik Araştırmalar Derneği (İEAD) Başkanı Prof. Dr. Mehmet Hüseyin Bilgin, teknolojideki hızlı ilerleme ve tüketim alışkanlıklarındaki değişimin e-ticaretin yükselişinde iki ana dinamik olduğunu söyledi. Bilgin, “1980’lerde başlayan ve 2000’lerde hızlanan teknolojik gelişmeler, yapay zekâ ile bambaşka bir aşamaya ulaştı. Yapay zekânın boyutunu, zamanını ve etkisini henüz öngöremesek de çalışma biçimlerinden eğitime kadar pek çok alanı derinden etkilemesi muhtemel. E-ticaret de bu dönüşümden payını alacak ve adeta bir devrim yaşayacak” dedi.
Aldatıcı reklamlara ‘yapay zekâ’ denetimi
Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü Avni Dilber, yapay zekâ destekli aldatıcı reklam ve haksız ticari uygulamalara karşı yeni düzenlemeler planladıklarını açıkladı. Yıllık 1 milyona yakın şikayet aldıklarını belirten Dilber, bu yoğunlukla başa çıkmak için denetim süreçlerinde yapay zekâ kullanımının kaçınılmaz olduğunu söyledi. Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü Adem Başar ise, dijitalleşmenin devletleri ticarete daha fazla müdahil olmaya ittiğini vurguladı. Başar, e-ticaret düzenlemesiyle ihracata odaklandıklarını ve 2025 hedefinin Türkiye’nin üretim gücünü dış pazarlara daha etkin şekilde taşımak olduğunu belirtti.
“İnsanlık tarihinin en büyük dönüştürücü gücü yapay zekâ”
Rekabet Kurumu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Hakan Bilir, yapay zekânın ekonomik dengeleri ve küresel rekabeti yeniden şekillendirdiğini belirtti. Bilir, yapay zekânın günümüzde hiçbir kurumun görmezden gelemeyeceği kadar önemli bir konu olduğuna dikkat çekerek ileri ekonomilerde kar-yatırım bağıntısının kopması gibi büyük sorunların temel nedenlerinin “finansallaşma” ve “tekelleşme” olduğuna, yapay zekânın bu tekelleşme eğilimini daha da derinleştirdiğine dikkat çekti.
Küçük ölçekli firmaların önü yapay zekâ ile açıldı
ETİD Başkanı ve PTT AVM CEO’su Hakan Çevikoğlu: Yapay zekâ ile işlerin artık daha hızlı ilerlediğini söyledi. Çevikoğlu, “Yapay zekâ datayı artık daha hızlı işliyor. Kişileştirilmiş alışveriş yapay zekâ ile artık daha hızlı ve odaklı yapılabiliyor. Yapay zekâ öncesine küçük ölçekli şirketlerde bu şekilde değildi. Anadolu’daki firmalarımız bir sürü yapay zekâ alternatifinden ücretli ya da ücretsiz olarak yararlanabiliyor. Bu firmalarımızın yurt dışına satışlarının yapay zekâyla çok hızlanacağını düşünüyoruz. Yapay zekâ sayesinde Anadolu’daki firmalarımızın yurt dışına satışlarının çok hızlanacağına inanıyorum” dedi.
Yapay zekâ e-ticaretin ayrılmaz parçası olacak
Trendyol Grubu CEO’su Erdem İnan: E-ticaretin zaman çizelgesinde yapay zekânın daima dönüştürücü bir rol oynadığını söyleyen Trendyol Grubu CEO’su Erdem İnan, “Büyük dil modellerinin gelişmesiyle bu etki daha görünür hale gelse de makine öğrenmesine dayalı çözümlerden aslında uzun zamandır faydalanıyoruz. Trendyol olarak bugün teknoloji ekibimizin geliştirdiği yapay zekâ destekli çözümlerle satıcılarımızın küresel pazarlardaki rekabet gücünü artırıyoruz” dedi. Türkiye’deki ilk yerli yapay zekâ dil modelini (LLM) geliştirdiklerini aktaran İnan, “Yapay zekânın giderek bir araçtan öte, e-ticaretin DNA’sının ayrılmaz bir parçası haline geleceğini öngörüyoruz” diye konuştu.
285 milyon ürün, yapay zekâ olmadan yönetilemez
Hepsiburada CEO’su Nilhan Onal Gökçetekin: Hepsiburada CEO’su Nilhan Onal Gökçetekin, yapay zekâ teknolojilerinin ticaretteki dönüştürücü gücüne dikkat çekerek, üretici ve perakendecilerin maliyetlerini düşürmesi, verimliliğini artırması ve küresel rekabet avantajı kazanması için yapay zekâ çözümlerinin önemini vurguladı. Gökçetekin, Hepsiburada’nın ticaretin doğası gereği yapay zekâya doğuştan ihtiyaç duyduğunu belirterek şunları söyledi: “Sabah dükkanımızı açtığımızda 285 milyon ürünümüz ve 100 bin satıcımız var. Bunları yapay zekâ olmadan yönetmemiz mümkün değil.”
Teknoloji şirketi olma dönüşümünü yaşıyoruz
Migros Ticaret AŞ CEO’su Özgür Tort: “Migros 71 yıllık bir şirket. Hep ön planda ve inovasyon tarafında yer aldık. Son yıllarda ise teknolojiyi uygulamaktan öte geliştirme tarafına yönelik ciddi bir strateji değişikliği yaptık” dedi. Özellikle e-ticaret ve finansal hizmetler alanında özgün çözümler geliştirdiklerini belirten Tort, “E-ticaret tarafında ya da bankacılık hizmetleriyle ilgili yaptığımız birçok gelişimin teknolojisini kendimiz geliştiriyoruz“ dedi. Migros’un vizyon değişimini vurgulayan Tort, “Perakendeci olmamıza rağmen teknoloji şirketi olma dönüşümünü yaşıyoruz. Bu alanda daha yapacak çok işimiz var” ifadelerini kullandı.
Bizim için yapay zekâ gelecek değil bugün
Getir CEO’su Batuhan Gültakan: Hızlı teslimat modeliyle Türkiye’nin veri odaklı en büyük teknoloji yatırımlarından birini hayata geçirdiklerini söyleyen Getir’in CEO’su Batuhan Gültakan, “Bizim için yapay zekâ geleceğin konusu değil, ilk günden beri adım adım geliştirdiğimiz ve bugünkü operasyonun yürümesini sağlayan bir konu. Getir modeli gibi dakikalar içinde gerçekleşen karmaşık bir süreci ölçeklenebilir ve sürdürülebilir kılmak için çok katmanlı yapay zekâ altyapıları kullanmak şart. Önümüzdeki dönemde müşteri hizmetleri, arama sistemleri ve içerik üretiminde yapay zekâyı daha da yoğun entegre edeceğiz” dedi.
Pandemi sonrası e-ticaret iki kat büyüdü
Teknosa CEO’su Sitare Sezgin: Pandemiyle birlikte e-ticaretin dünya genelinde ve Türkiye’de tarihi bir dönüşüm yaşadığını belirterek, tüketici beklentilerindeki kalıcı değişimlere dikkat çekti. Sezgin, küresel perakendecilikte e-ticaretin pandemi sonrası iki kat büyüdüğünü vurgulayarak, “Tüketici elektroniği pazarında ise büyüme daha da hızlı gerçekleşti” dedi. Pandemi sonrası alışkanlıkların kalıcı hale geldiğini ifade eden Sezgin, “Pürüzsüz, bütünsel bir deneyim beklentisi artık vazgeçilmez hale geldi. Bu sürece ayak uyduramayan perakende şirketleri rekabette geride kalıyor” diye konuştu.
Operasyon ve talep tahminini otomatikleştiriyoruz
WIDECT CEO’su Enes Yılmaz: Şirketin yapay zekâ altyapısı üzerinde önemli çalışmalar yürüttüğünü açıkladı. Yılmaz, “Tedarikçi seçimiyle ilgili hangi göndericinin hangi yükünü hangi tedarikçiye dağıtması gerektiğini otomatik yapacak bir yapay zekâ üzerine çalışıyoruz. Henüz canlı değil, ama bu bizim önceliğimiz” dedi. E-ticarette talep tahmininin kritik bir konu olduğunu vurgulayan Yılmaz, “Peak of peak dönemlerinde talep farkı dört beş kata kadar çıkabiliyor” dedi.
Karmaşık süreçler paralel şekilde yönetilebiliyor
N11 CEO’su Nihal Dindar Akın: Agentic yapay zekâyı temel platform fonksiyonlarına entegre ettiklerini belirten N11 CEO’su Nihal Dindar Akın, “Bazı iş geliştirme fonksiyonlarını insan eli değmeden uçtan uca yürütüyoruz. Örneğin ürün yorumu fotoğraflarının ayıklanması tamamen otomatik gerçekleşiyor” dedi. Akın, sistemin iş ihtiyaçlarını anlayıp parçalara ayırarak uygulanabilir hâle getirdiğini ve karmaşık süreçleri paralel biçimde yönetebildiğini vurguladı.
Yapay zekâyı stratejik bir unsur olarak görüyoruz
Boyner Büyük Mağazacılık CEO’su Eren Çamurdan: “Önceliklendirdiğimiz stratejilerimizden biri olan ve yaklaşık üç yıldır Boyner’in odağında yer alan yapay zekâ bizim için yalnızca bir teknoloji yatırımı değil, Boyner’i geleceğe taşıyan en kritik adımlardan biri. Yapay zekâyı operasyon verimlilik sağlayan bir araç olmasının yanı sıra müşterilerimizle kurduğumuz bağı derinleştiren, iş süreçlerimizi dönüştüren ve çalışanlarımızın potansiyelini daha etkili bir şekilde ortaya koymalarını sağlayan stratejik bir unsur olarak görüyoruz” diye konuştu.
Yapay zekâ çok hızlı gelişiyor insanı korkutuyor
obilet.com CEO’su Yiğit Gürocak: Yapay zekânın sunduğu fırsatlar kadar risklerine de dikkat çekti. “Bugün çok heyecan verici uygulamalardan bahsediyoruz ama bir yıl sonra dönüp baktığımızda bunlar demode olabilir. O kadar hızlı gelişiyor ki insanı bir taraftan da korkutuyor” diyen Gürocak, yapay zekâ uygulamalarının büyüme hızını “ChatGPT’nin beş günde 1 milyon kullanıcıya, iki ayda 100 milyona ulaşması” örneğiyle anlattı. Kişiselleştirilmiş pazarlamanın önemine de vurgu yapan Gürocak, “Artık her müşteri mikro segment. Yapay zekâ ile kişi bazında reklamları öne çıkarabiliyoruz” dedi.
Kendi ekibimizle yapay zekâ çözümleri ürettik
sahibinden.com CEO’su Burak Ertaş: Yapay zekâya 2018’in ikinci yarısından bu yana yatırım yaptıklarını söyledi. Ertaş, “Bugün 20’nin üzerinde ürünümüzde bu teknolojiyi hem kullanıcılarımızın deneyimini kolaylaştırmak hem de şirketimizin iç süreçlerini daha verimli hale getirmek için kullanıyoruz. Sahideko gibi çözümlerimizle kullanıcılarımızın ilan girişini kolaylaştırıyor ve hızlandırıyoruz. Önümüzdeki dönemde de yapay zekâyı sadece bir trend olarak değil, somut değer yaratan, ölçülebilir çıktılar sağlayan bir teknoloji olarak konumlandırmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
News
