Yapay zekayı merkeze aldı, geleceği çalışanlar 'YaZ'ıyor

Ece CEYHUN
ece.ceyhun@dunya.com

Zorlu Holding bugün önemli bir dönüşüm­den geçiyor. Yapay zeka­yı merkeze alan bu dönüşümün en önemli paydaşı ise çalışanları. Programın ismi ‘YaZ’. Yapay ze­kanın Y ve Z’sini kendisine örnek alan Zorlu, çalışanların kendi hi­kayesini ‘YaZ’masını istiyor. Bu­gün Zorlu’nun merkezinde yapay zeka olan dönüşümünde çalışan­ların projeleri geleceği yazıyor. Burak Aydın’ın verdiği bilgiye göre YaZ’ın 5 aşaması var. Birin­cisi farkındalık yaratmak. İkin­ci aşama eğitim. Üçüncü aşama proje geliştirme, hayata geçirilen projelerin takibi ve iyi örnekle­rin takdir edilmesi. Bugüne ka­dar çalışanlardan 400’den faz­la proje gelirken 100’den fazla­sı uygulamaya alınmış durumda. Grup içerisinde açılan yapay ze­ka eğitimlerine ise her seviyeden meraklı 3 bin 200 çalışan bilfiil katılmış.

Zorlu Holding Teknoloji ve Di­jital İş Geliştirme Grubu Başka­nı Burak Aydın, konuşmasında bugün küresel rekabet nedeniy­le sanayi ve imalat sektörlerinin dönüşüm ihtiyacına dikkat çek­ti. Aydın, “Bugünün buharı yapay zeka” diyerek teknolojiyi üretim süreçlerine entegre etmenin ar­tık bir zorunluluk olduğunu an­lattı. Aydın, Türkiye’nin ihracata dayalı üretim gücünü sürdürü­lebilir kılmak için yenilikçi tek­nolojileri kullanmanın önemine değinirken; yapay zeka destekli bakımın plansız duruşları yüzde 50 azalttığı, yapay zekayı erken benimseyen üreticilerin üretim maliyetlerinde yüzde 14 tasarruf sağladığını dile getirdi.

Dönüşümün dinamosu ‘yapay zeka’

Zorlu Holding Teknoloji ve Di­jital İş Geliştirme Grubu Başkanı Burak Aydın, Intel ve Amazon gi­bi yüksek teknoloji şirketlerinde çalışmasının ardından bundan yaklaşık 10 ay önce Zorlu Hol­ding’e geçti. Şimdi holding bün­yesinde dijital dönüşümü yöne­ten Aydın ile sohbetimize yapay zeka ile başladık sürdürülebilir­lik ile devam ettik. Burak Aydın değişimi şöyle anlattı:

Nasıl bir dönüşüm hikayesi yazıyorsunuz?

Müthiş hızlı bir değişim ve dö­nüşüm içerisindeyiz. Aslında bütün dünya bu dönüşümü ya­şıyor. Bu dönüşümün dinamo­su ise yapay zeka. Son 10 senedir yapay zeka gündemimizde olsa da aslında 1950’lerden beri bili­nen bir teori üzerine konuşuyo­ruz. Bugün, sadece Zorlu Grubu değil, dünyadaki bütün şirketler tekrar kendini tanımlama, yap­tığı işi tanımlama, yapay zeka ile yaptığı işi anlamlandırma döne­minden geçiyor. Ve bu hakikaten çok ciddi bir devinim yaratıyor. Özellikle ABD’de ‘yapay zeka’ in­ternetin çıkışıyla eş tutuluyor. Nesnelerin interneti, blockchain ya da web 3.0 için bu tanımlama gelmedi. Ama ‘İnternet hayatı­mıza nasıl etki yarattıysa, yapay zekada aynı güçlü etkiyi yarata­cak’ yorumları yapılıyordu ki; iş­te o zaman, bu zaman.

“Ekonomiler ciddi bir sınavdan geçiyor” Neden bu zaman?

Çünkü işlemci gücü müthiş arttı. GPU’ların neler yapabildi­ğini her gün görüyoruz ve bu hız­la değişiyor, artıyor. İkincisi, veri çoğaldı. Artık verilerimizi kulla­nabiliyoruz ve bu ikisi yan yana geldiğinde anlam çıkartabiliyo­ruz. Üretken yapay zeka temelin­de, özünde bu aslında. Biz de Zor­lu’da bu dönüşümün öncülerin­den biri olmak istiyoruz. Türkiye ekonomisinin yüzde 30’u sanayi­ye dayalı. İmalat sanayinin payı yüzde 20. Grubumuzdaki tekno­loji şirketimiz Vestel. Vestel’in yan sanayisiyle beraber, dönüşü­yor olmamız lazım ki yeni dünya düzenine ayak uyduralım. Dün­yada üretime dayalı ekonomi­ler şu anda Çin rekabetiyle ciddi bir sınavdan geçiyorlar. Buradan çıkmanın tek yolu daha fazla ye­nilik, daha fazla yenilikçi tekno­lojileri kullanmak ve verimi art­tırmak.

YaZ projesinin odağında çalışanlar var. Bu süreci nasıl yönetiyorsunuz?

Bugün Avrupa’da, Amerika’da birçok şirket artık mülakatların bir parçası olarak yapay zekayı nasıl kullandıklarını soruyor­lar. Bu bir geçiş dönemi sorusu. Yani 2-3 sene sonra kimse sor­mayacak. Ama bugün sorulma­sı gereken bir soru. Dünya bu­gün çalışanlarına şunu soruyor. Sen hayatında yapay zekayı nasıl kullanıyorsun? Pazarlamada ya da üretimde yapay zekanın han­gi parçalarını kullanıyorsun? Ne kadar iyi kullanıyorsun? Bize an­lat… Biz de bunu çok önemsiyo­ruz. Hem çalışanların dönüşümü hem şirketimizin dönüşümü için bu çok kritik. Biz ve bizim gibi şirketler, holdingler dönüşecek ki Türkiye bu anlamda bir sıçra­ma yapmaya devam edecek.

Programı nasıl kurguladınız?

Ciddi bir eğitim hamlesi baş­lattık kendi içerimizde. Yapay zeka ile ilgili hem online eğitim­ler hem offline eğitimler, sınıf içi eğitimlerini yapıyoruz. Far­kındalığı artan, eğitim alan ça­lışanlarımız proje geliştirmeye başladılar. Her departman iş sü­reçlerinin içine katıyor. Örne­ğin, üretim hattındaki bir maki­nenin titreşiminden veya çektiği enerjiden ne zaman arızalana­cağını tahmin eden projeler var. Veya kalite kontrol projeleri. Bir logo hafif eğimli basıldıysa biz bunu artık yapay zeka ile tespit ediyoruz.

Çalışanlara nasıl eğitim verdiniz?

Uzman yardımcısı giriş sevi­yesinden genel müdürlere kadar herkese eğitim verdik. Her sevi­yede farklı farklı eğitimler ver­dik. Genel müdürlere bu işi na­sıl yönetebileceklerini anlattık. Yapay zeka programlarını bir çalışan olarak nasıl kullanacak­larından AR-GE’de yapay zeka nasıl kullanılır? Konusuna ka­dar özelleştirilmiş pek çok bilgi­yi aktardık.

Projeleri nasıl takip ediyorsunuz?

“Ne zaman başladı? Nasıl iler­liyor? Problem var mı? Problem­leri nasıl çözebiliriz?” diye izle­diğimiz bir takip mekanizmamız var. Bu arada projeleri ikiye ayır­dık. Finansal etkisi olan proje­ler ve stratejik etkisi olan proje­ler. Operasyonel verimliliği art­tırmak bugünün dünyasında çok kritik. Eskiden bir müşterimiz bizden bir ürün istediğinde, ör­neğin bir televizyonda özel bir tasarımını istediğinde diyelim ki 3 ayda tasarımı tamamlıyorduk. Şimdi 3 haftada tasarlıyoruz. Do­layısıyla yenilikçilik kapasite­miz artıyor. Daha yeni elektro­mekanik veya tasarımsal şeyleri deneyebiliyoruz. Bunlar da stra­tejik etkiler. Direkt finansallara dokunmayan ama iş hayatımızı değiştiren etkiler. Birçok farklı projemiz var. Diğer grup şirket­leri de yararlanıyor. Mesela Ves­tel Pazarlama Ekibi’nin önerdiği bir projeyken tekstil grubu da ay­nı projeyi kullanabiliyor.

Bugünün çocukları yapay zeka çağına doğdular

‘Yapay zeka hangi işi elimizden alacak’ konusu çok popüler oldu. Bu süreci nasıl yönetiyorsunuz?

Yapay zeka ile ilgili bir eğitim açtığımızda 3200 kişinin katılması 3 saatlik eğitimlerden kopmaması müthiş bir rakam. Biz çalışanlarımızdan gelen 400 projeyi 3 sene içerisinde tamamlamak istiyoruz ve bunlardan ciddi verimlilik artışı bekliyoruz. Yapay zekayı bu kültürün bir parçası olarak yerinde kullanırsanız yaratıcılığınıza tavan yaptırıyor. MIT’nin bir araştırması var. Bugünün gençleri internet çağına doğdular. Bugünün çocukları ise yapay zeka çağına. Şimdi bu çocuklara yapay zeka kullanma diyemeyiz. Belirli bir kültür çerçevesinde kullanmaları lazım. Eğer yapay zekayı olduğu gibi kullanırsanız düşünmeyi unutturuyor.

Şimdi; Harvard Business Review’un çok güzel bir makalesi var. Makale özetle şu fikri savunuyor: Yapay zeka insanların işini elinden alacak mı? sorusunun cevabı ‘doğru kullanmayanların işini alacak, kullananların almayacak’. Dolayısıyla bizim iş hayatında yapay zekayı kullanarak yaptığımız işi daha keyifli, daha rahat yapmayı keşfetmemiz lazım. O yüzden bu ciddi anlamda kültür işi, kültür değişimi ve insana dokunan bir iş. Yani insanların, çalışanların hakikaten bunu benimsiyor olması lazım. Yani insanın rolü kaybolmuyor. Bu araçlarda insan hayatını kolaylaştırmak için var. Bize değer katmak için, yaptığımız işe değer katmak için var. Ve bunu böyle benimsemek lazım. Bu aynı telefon gibi bir araç. Tüm gün telefona bakarsan, çalışmanı engeller. Yani her işi yapay zekaya yaptırıp da her şeyi doğru yapacağını farz edersek olmaz. Bütün rollerimizi yapay zekaya, teknolojiye yükleyerek arkaya yaslanıp da gökyüzünü izleyemeyiz.