Santim santim zirveye tırmanıyor

Alp ULAGAY

2020’nin soğuk bir şu­bat günü. Tüm dünyayı kasıp kavuracak Covid krizinin birkaç hafta öncesi… İskoçya’nın en büyük kenti Glasgow’daki Emirates Are­na’da salon atletizm yarışları­nı izliyorum. Birçok heyecan verici yarış ve atlet var ama aslında gözüm cumartesi ak­şamı sahaya çıkacak 20 yaşın­daki çiçeği burnunda bir dün­ya rekortmeninin üzerinde.

İs­veçli Armand Duplantis ya da çok bilinen lakabıyla ‘Mondo’ sırıkla atlamada önceki hafta kariyerinin ilk dünya rekoru­nu kırmış Polonya’da. Şimdi yeni bir dünya rekoru için ko­şu pistinin başında. Bize göre uzak tarafta kalsa da basın tribününde nefesimizi tutup bekliyoruz. Mondo ilk hakkın­da 6,18 metrelik barın üstünde kolayca geçiyor. Bir haftada ikinci dünya rekoru bu!

Yarış sonrası diğer gazete­cilerle beraber atletizmin bu yükselen yıldızının sorulara verdiği akıllı yanıtlara kulak kesiliyorum. Yeni dünya reko­ru karşılığında alacağı 30 bin dolarla ne yapacağı soruluyor. Yeni bir otomobil? “Bakaca­ğız” diyor. Bu gencin ne büyük bir yetenek olduğunu hepimiz biliyoruz ama beş yıl sonrasını tahmin etmek güç…

Tokyo’da yine rekor kırdı

Bandı ileri sarıyorum ve 2025’e atlıyorum. Aradan ge­çen beş buçuk yılda Mondo Duplantis atletizmin belki de bir numaralı yıldızına dö­nüştü. Onu bir rekor ve para makinesi olarak nitelendir­mek mümkün. Japonya’nın başkenti Tokyo’da geçen pa­zar sona eren Dünya Atletizm Şampiyonası’na da damgasını vurdu. 2020’den bu yana un­vanları arasına ikişer Olimpi­yat ve dünya şampiyonluğu eklemişti. Son dört yılda kır­dığı 11 dünya rekoru daha kır­mıştı. Bunlardan birine geçen yıl Paris Olimpiyatları sırasın­da şahit olan şanslı gazeteci­lerden biriydim… Mondo, Tok­yo’da çok zorlanmadan bir kez daha dünya şampiyonluğuna ulaştı. Rekor mu? Şüpheniz var mıydı? 6,30 metreyi üçüncü hakkında geçti ve kariyerinin 14’üncü dünya rekorunu kırdı.

Bu kadar çok başarı elde edince bunu paraya tahvil et­mek daha kolay profesyonel sporda. Ama sırıkla atlamada bir püf noktası var: Birer san­tim geliştirerek her rekor için ayrı para ödülü almak müm­kün. Mesela Mondo, Tokyo’da­ki altın madalyası için 70 bin dolar ve dünya rekoru için ila­ve 100 bin dolar para ödülüne hak kazandı. Rekor kırmaya devam ederse devamı da ge­lecek… Hatta dünya atletizm federasyonu World Athleti­cs’in başkanı Seb Coe “bu ço­cuk bize pahalıya mal olmaya başladı” diye esprili bir dille yorumladı durumu.

Gerçekten de öyle neredeyse her büyük yarışmada rekor kırı­yor. Bunun maddi kar­şılığını da alıyor. İspanyol Mar­ca gazetesine göre sıradan bir sezonda Mondo’nın bir yıllık para ödülü 500 bin ila 750 bin dolar. Ama bununla sınırlı de­ğil kazançları. Mondo aynı za­manda birçok sponsorla uzun yıllardır işbirliği yapıyor. Me­sela 2018’de ilk Avrupa şampi­yonluğunu kazandıktan sonra spor markası Puma’yla uzun süreli bir sözleşme imzaladı. İngiliz The Mirror gazetesi­ne göre buradan yıllık 1 mil­yon dolar kazanıyor. Bir diğer önemli sponsoru da Redbull. Geçen yıllarda iki ayrı belgesel çektiği RedBull’dan da yılda 500 bin dolar kazandığı tah­min ediliyor.

Son dönemde yıldızı parla­yınca bu ikisinde yeni marka­lar da eklendi. Mesela İsveç lüks markası Eton Shirts’le 2023’te sözleşme yaptı. Bu marka elçiliği de ona muhte­melen yılda 200 bin dolar da­ha kazandırıyor. FirstSportz’a göre Omega Watches, Aqua Dental, Tom­my Hilfiger ve Max gibi marka­ların reklamlarında yer aldığı için 300 bin ila 500 bin dolar ilave gelir elde etmesi kuvvet­le muhtemel.

Hepsini toplayınca Mon­do’nun yıllık geliri 3 milyon dolar civarına çıkıyor. Futbol, basketbol, F1 gibi spor dalla­rındaki dev gelirlerle kıyas­landığında düşük görünebilir ama son 25 yılda geri plana düşen atletizmde halen en çok kazanan sporculardan bir olduğu kesin…

Tam bir proje çocuk

 Aslında Mondo Duplantis (25) tam bir proje çocuk. Eski sırıkla atlamacı Amerikalı bir babayla eski voleybolcu ve heptatlet İsveçli bir annenin oğlu olan Mondo, ABD’de Lousiana eyaletinin Lafayette şehrinde büyüdü. 2022 yapımı ‘Born to Fly’ belgeselinde de izlediğimiz gibi evlerinin arka bahçesinde babasının monte ettiği sırıkla atlama parkurunda henüz dört yaşında atlayış yapıyordu. Yedi yaşında kendi kategorisinin dünya rekortmeniydi. 15 yaşındayken hayranlarına imza dağıtıyordu. Sırıkla atlamayı hep çok ciddiye aldı.

Olimpiyat şampiyonu olmak hedefini çok küçük yaşta belirlemişti. 17 yaşında dünya gençler rekorunu kırdı. ABD’de yetişmiş olmasına karşın 2018’den itibaren annesinin ülkesi İsveç adına yarışmaya karar verdi ve o yıl ilk kez Avrupa şampiyonu oldu. Bunu 2021’de ilk Olimpiyat ve 2022’de ilk dünya şampiyonluğu takip etti. İlk günden beri teknik koçluğunu babası, fizik kondisyon antrenörlüğünü ve diyetisyenliği ni annesi üstleniyor. 14 dünya rekoru ve 6,30 metreden sonra nihai hedef neresi? Herhalde babasının söylediği gibi 6,40 metre…

Kendi ekonomisini yaratmış bir küresel yıldız

 Şevket Furkan ERBAY (Spor yazarı ve Eurosport Atletizm Yorumcusu)

 “Şu anda Duplantis’in atletizmi şu anda taşıyan 2-3 yıldızdan bi­ri olduğu görüşüne katılıyorum. Sidney McLaughlin ile birlikte son dönemin gerçekten en büyük yıl­dızı konumundalar. İkisinin de en önemli özelliği şu: Öngörülebilir olmaları. Onları bir yarışa davet et­tiğinizde, bir şampiyonaya getirdi­ğinizde hiçbir zaman sizi boş geç­miyorlar. Mesela Duplantis’in dün­ya rekoru kıracağı yarıştan önceki gün belli. Dolayısıyla bu anlamda bir cevher. Tokyo’da 6.30 atladı­ğında da 6.38-6.40’a kadar 8-10 dünya rekorunun daha sırada ol­duğunu biliyoruz hepimiz.

Önemli olan bunun hangi yarışlara dağı­lacağı. Bir de iletişimi çok iyi. Dün­yanın çok farklı kültürlerinden insanlarla iletişim kurabiliyor. Bu zaten küresel bir yıldız olmanın en önemli özelliklerinden biri ol­sa gerek. Anglosakson kültürün­den geldiği için pazarlama açısın­dan da çok doğru bir tercih. Zaten çocukluğundan beri süper yıldız statüsünde buralara gelmesi için bir proje olarak yetiştirilmiş bir ka­rakter. Bunların hepsi bir araya ge­lince ortaya kendi ekonomisini ya­ratmış bir yıldız ortaya çıkıyor.”