Kathimerini: NATO Türkiye’nin SAFE Programına Katılımını Destekliyor | Atina Tek Şart Koştu
Türkiye’nin SAFE savunma fonuna katılım başvurusu Avrupa Komisyonu’nda değerlendirme aşamasında. Ancak Yunanistan, “casus belli kaldırılmalı” diyerek onay sürecini bloke ediyor. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, konuyu Miçotakis ile görüştü.
SAFE Programında Türkiye tartışma yarattı
Avrupa Birliği’nin 150 milyar euroya kadar savunma yatırımlarını finanse edecek yeni aracı SAFE (Security Action for Europe) programına Türkiye’nin katılımı, Avrupa’da diplomatik tartışma konusu oldu.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Kopenhag’daki Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi sırasında Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile bir araya gelerek Ankara’nın SAFE mekanizmasına dahil edilmesi konusunda temaslarda bulundu.
Ancak Miçotakis, Türkiye’nin programa katılabilmesi için Yunanistan’ın onayının yalnızca “casus belli”nin kaldırılması şartına bağlandığını belirtti.
Casus belli nedir?
Uluslararası ilişkilerde “casus belli”, bir ülkenin başka bir ülkeye karşı savaş ilan etme gerekçesi olarak gösterdiği resmi sebep anlamına gelir. Atina, Ankara’nın Ege’de karasularını 12 mile çıkarması durumunda bu kararı bir savaş nedeni olarak değerlendireceğini duyurmuştu.
AB Komisyonu acele etmiyor
AB kaynakları, Türkiye’nin Temmuz ayında SAFE programına katılım için resmi başvuru yaptığını belirtirken, Avrupa Komisyonu’nun dosyayı aceleye getirmediğini vurguluyor. Bunun nedeni, diğer teknik anlaşmaların önceliği ve Türkiye katılımının siyasi ve güvenlik boyutunda zorluk yaratması.
Komisyonun değerlendirmesini Kasım başına kadar Avrupa Konseyi’ne sunması, ardından Konsey’in müzakerelere başlaması için yetki vermesi bekleniyor. Ancak Türkiye’nin SAFE’ye katılımı, tüm üye devletlerin oybirliğiyle onayını gerektiriyor.
Güney Avrupa ülkeleri masada
AB içinde bazı ülkeler, Türkiye ile ortak savunma projeleri geliştirilmesi durumunda yol haritasının nasıl olacağını tartışıyor. Bu çerçevede, Komisyon SAFE tüzüğünün 16. maddesi uyarınca üçüncü ülkelerin AB güvenlik ve savunma çıkarlarına uygunluğunu değerlendirebilecek.
Kopenhag zirvesinde, AB’nin savunma öncelikleri büyük ölçüde Rusya tehdidine karşı doğu sınırlarına odaklandı. Öne çıkan projeler arasında Drone Wall (İHA karşıtı savunma duvarı) ve Eastern Flank Watch (Doğu Kanadı Gözetleme Ağı) yer alıyor.
Yunanistan, İtalya ve İspanya ise Güney Avrupa’nın dış sınırlarının da etkin şekilde korunması gerektiğini vurguladı.
SAFE Programının amacı ve özellikleri
SAFE (Synergy for Armed Forces Europe), Avrupa ülkelerinin savunma ve güvenlik alanında bilgi ve kaynak paylaşımını artırmayı hedefleyen bir işbirliği platformu olarak öne çıkıyor. Programın temel amaçları şunlar:
- Ortak hava ve füze savunması
- Siber güvenlik ve drone tehditlerine karşı savunma
- Ortak projelerde ülkelerin birlikte hareket etmesini sağlamak
Programın temel özellikleri:
- Toplam bütçe: 150 milyar euro
- Kredi şartları: Düşük faizli, uzun vadeli
- Kredi kaynağı: AB, kendi adına borçlanarak kredileri sağlıyor
- Kapsam: AB üye ülkeleri, Ukrayna ve Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) ülkeleri
- Kullanım alanları: Hava ve füze savunma sistemleri, topçu sistemleri, mühimmat, insansız hava araçları (drone) ve siber güvenlik
- Ortak alım şartı: Projelerin çoğunlukla en az iki ülke tarafından yürütülmesi gerekiyor
Yunanistan Türkiye’nin katılımını engelliyor
Yunanistan, Türkiye’nin SAFE programına katılımını Ege’deki egemenlik anlaşmazlıkları ve casus belli tartışmaları nedeniyle engelliyor. Ankara’nın programa katılma talebi mevcut olsa da, Atina ve bazı Avrupa kanadı başından beri Türkiye’nin katılımına olumsuz bakıyor.
Editör: Oğuzhan GÜRHAN