Küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 7’sinden sorumlu olan çelik sektörü, net sıfır hedefleri doğrultusunda dönüşüm sürecini hızlandırıyor. Avrupa ve Çin, emisyon ticaret sistemlerini çelik üretimini kapsayacak şekilde genişletirken, Türkiye de 2053 yılına kadar emisyonlarını yüzde 99’un üzerinde azaltmayı ve elektrik ark ocağı teknolojilerinin payını artırmayı hedefliyor. Yüksek hurda kullanım kapasitesi sayesinde avantajlı bir konumda bulunan Türk çelik sanayii, “dünyanın en temiz çeliklerinden birini üretme” iddiasıyla yeşil dönüşüm yolunda ilerliyor.
İstanbul Politikalar Merkezi tarafından yapılan açıklamaya göre, Türkiye’nin sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 10’undan sorumlu olan çelik sektörünün dönüşümü 2053 yılı net sıfır hedefine erişimde kritik öneme sahip. Bu nedenle 2022’den bu yana Türkiye’de çelik sektörünün dönüşümünü destekleyen çalışmalar yürüten İPM, son raporu ‘Türkiye Çelik Sektörünün Karbonsuzlaşması: Politika ve Aktör Analizi’ ile dönüşüm sürecini hızlandıracak politika ve kurumsal müdahale önerilerini tartışmaya açıyor.
Çelik üreticileri, kamu kurumları ve üretim zincirinde yer alan diğer aktörlerle yapılan görüşmelere dayanan rapor, katma değeri yüksek, düşük karbonlu, çevresel ve toplumsal etkileri gözeten bir üretim modeline geçişte sektörün temel sorunlarını irdelerken somut çözüm önerileri sunuyor. Rapor, seçilmiş alanlarda ham çelik üreticileri ve kamu idaresinin ilerleme performansına dair bir değerlendirme de içeriyor.
Dışsal faktörlerin sürece etkisi büyük
İPM raporuna göre, dönüşüm sürecini hızlandıracak üç temel unsur, ‘sektörel yeniden yapılanma ve modernizasyon planı, bağlayıcı azaltım hedefleri ve çok aktörlü bir sorumluluk çerçevesi, kamu desteklerinin sera gazı azaltım hedefleriyle ilişkilendirilmesi’ şeklinde sıralanıyor.
Türkiye’de sanayinin karbonsuzlaşma süreci kurumsallaşma aşamasında olduğu ifade edilen rapora göre, bu süreci belirleyen gelişmeler ise ulusal bir iklim ve sanayi politikasından ziyade, Avrupa Birliği düzenlemeleri ve dış ticarette rekabetçiliği koruma gibi dışsal faktörler. Buna rağmen sektörde çalışanlar ve temsilciler ile yapılan görüşmeler karbonsuzlaşmanın, uyum zorunluluğunun ötesinde, çevresel ve teknolojik gelişim fırsatı olabileceği şeklinde değerlendiriliyor.
“Modernizasyon planı daha fazla ertelenmemeli”
Konuyla ilgili açıklamada bulunan Proje Koordinatörü Dursun Baş, söz konusu gelişim fırsatının göz ardı edilmemesi gerektiğini belirterek “Çelik sektöründe karbonsuzlaşma yönünde güçlü bir motivasyon var. Ancak bugün en basit çevresel yatırımlardan dahi kaçınıldığını görüyoruz.
Bu durum, denetim ve düzenleme eksiklikleriyle birleşince, sektörün ‘yeşil çelik’ ya da ‘net sıfır’ hedeflerinin söylemde kalma riskini artırıyor. Gerçek bir dönüşüm için bağlayıcı düzenleyici çerçeveler, etkin denetim mekanizmaları ve güçlü bir kamusal irade şart. Türkiye’nin 40’tan fazla ham çelik tesisini kapsayan ulusal bir yeniden yapılandırma ve modernizasyon planını hayata geçirmesi daha fazla ertelenmemeli” ifadelerini kullandı.
Çelik sektöründeki dönüşümü hızlandıracak 10 politika önerisi
Türkiye Çelik Sektörünün Karbonsuzlaşması: Politika ve Aktör Analizi’ne göre, çelik sektöründeki dönüşümü hızlandıracak 10 politika önerisi şöyle:
1-Çelik sektöründe ulusal yeniden yapılandırma ve modernizasyon planı hazırlanmalı
2-Sektörde dönüşüm için çok aktörlü ve tedarik zinciri odaklı bir sorumluluk yapısı geliştirilmeli
3-Kamu kesiminde iklim politikası mimarisi ve kurumsal görev tanımları gözden geçirilmeli
4-Sanayi Karbonsuzlaşma Politikası ve Yol Haritası oluşturulmalı ve sanayi sektörünün karbon bütçesi tanımlanmalı
5-Kirletici endüstriyel emisyonlarının yönetimi için entegre çevre izin ve bilgi sistemi kurulmalı, mevcut en iyi tekniklerin acilen uygulanması yasal güvenceye kavuşturulmalı
6-Sanayide karbonsuzlaşmayı yönlendirecek çok paydaşlı bir platform kurulmalı, kamu destekleri azaltım taahhütleriyle ilişkilendirilmeli
7-Düşük karbonlu çeliğe yönelik ulusal tanım, ölçütler ve standardizasyon sistemi oluşturulmalı
8-Elektrik üretimi sera gazı emisyon faktörü değeri (kgCO2e/ kWh) için azaltım hedefi tanımlanmalı ve enerji dönüşümü ile sanayi sektörü iklim hedefleri uyumlu hale getirilmeli
9-Hurda yönetiminde çalışan sağlığı, çevre yönetimi, kalite, izlenebilirlik ve arz güvenliğini güçlendirmek üzere kapsamlı bir dönüşüm programı geliştirilmeli
10-Ham çelik üreticileri için sera gazı emisyonu azaltım hedefi zorunluluğu getirilmeli, ortak hesaplama metodolojisi tanımlanmalı ve kamunun erişimine açık sera gazı emisyonu bilgi sistemi kurulmalı
News
