ANKARA (EKONOMİ)
Lösemili Hastalar Derneği (LÖSEMA) Başkanı Fevzi Altuntaş, lösemili hastaların kök hücre tedavisi için uygun hücre bulunması amacıyla 2014’te oluşturulan TÜRKÖK veri tabanında 1 milyona aşkın bağışçı sayısına ulaşıldığını açıkladı. Altuntaş, kök hücre bağışının basit bir işlem olduğunu, uygun eşleşme olana kadar sadece veri tabanında kayıt tutulduğunu hatırlatarak, vatandaşları bağışçı olmaya çağırdı. TÜRKÖK veri tabanının faydalarının ve katkılarının şimdiden önemli seviyelere geldiğini vurgulayan Fevzi Altuntaş, akraba dışı nakillerde yüzde 90’ının artık TÜRKÖK veri tabanındaki bağışçılardan oluştuğunu, 30 bine yakın lösemi hastasına tedavi imkanı sunan uygun kök hücre eşleşmesine ulaşıldığını bildirdi.
Kök hücre nakli bazı kanserlerde hayat kurtarıyor
Prof. Dr. Fevzi Altuntaş, her yıl eylül ayının üçüncü cumartesi gününün Dünya Kemik İliği Bağışçıları Günü olarak kutlandığını hatırlatarak, dünya çapında bağışçı olan tüm insanlara teşekkür etmek, kök hücre farkındalığını artırmak için bu günün ilan edildiğini vurguladı. Yazılı bir değerlendirme yapan Altuntaş, etkinliği kanıtlanmış ve klinik kullanımda kemik iliği; periferik kan ve göbek kordon kanı olmak üzere üç kök hücre kaynağı olduğunu hatırlatarak, bunlar içinde periferik kanın en sık kullanılan kök hücre kaynağı olduğunu kaydetti.
Kök hücrenin çok sayıda kanserin tedavisinde kullanıldığını hatırlatan Altuntaş, “Lenf bezi kanserleri, kan kanserleri ve kemik iliği kanserleri, Akut miyeloblastik lösemi (AML) ve akut lenfoblastik lösemi (ALL) gibi kan kanserleri, Non-Hodgkin lenfoma (NHL) ve Hodgkin lenfoma gibi lenf bezi kanserleri, Multiple myeloma gibi kemik iliği kanserleri, Kronik myelositik lösemi (KML) ve kronik lenfositik lösemi (KLL) gibi kronik lösemiler, Myelodisplastik sendrom (MDS), aplastik anemi, paroksismal noktural hemoglobinüri (PNH) gibi kemik iliği yetmezlikleri, Talasemi, orak hücreli anemi gibi Hemoglobinopatiler, Kalıtsal immün yetmezlik hastalıkları ve Kalıtsal metabolik hastalıklar en sık kemik iliği nakline başvurulan hastalıklardır” bilgisini verdi.
İşlem kolay, bağışçıların TÜRKÖK’e kaydolma ve uygun eşleşme olduğunda kök hücre vermesi basit bir işlem, bağışın sağlığa hiçbir olumsuz etkisi yok
Prof. Dr. Altuntaş, 18-50 yaş aralığında sağlıklı kişilerin bağışçı olabileceğini, hem bağışçı, hem de kök hücre verme işleminin tamamen ücretsiz ve gönüllülük esasına göre yapıldığını anlattı. Bu yaş grubunda bağışçı olamayacak kişilerin kanser tanı ve tedavisi almamış, bulaşıcı hastalıklar ve enfeksiyon hastalıkları açısından özellikle Hepatit B, Hepatit C, HIV taşıyıcılığı olmayan ve Sifiliz hastalığı geçirmemiş olanlarla sınırlı olduğunu belirten Altuntaş, kök hücre verme işlemine yönelik şu bilgileri verdi:
“Kök hücre vericisi olmanın insan sağlığı üzerine olumsuz önemli hiçbir ciddi riski bulunmamaktadır. Kök hücre bağışçısı olmak için ilk aşamada bilgilendirme görüşmesi yapılır ve onam alınarak resmi olarak bağışçı olma süreci başlatılır. Gönüllü bağışçıdan ilk aşamada alınan 3 tüp kanın biri hastalar ile doku uyumunu belirleyecek olan doku tipleme testlerinin yapılacağı örnektir. Bağışçının bu sonucu Kemik İliği Bankası veri tabanına aktarılmaktadır. Sağlık Bakanlığı TÜRKÖK Birimi’ne yapılan hasta başvuruları sonucunda veri tabanı taranmaktadır. Bağışçıların sonuçları uygun hasta eşleşmesi bulunana kadar taramaya alınmaktadır.”
Bir hasta başvurduğunda, bağışçılardan oluşan TÜRKÖK veri tabanında arama yapıldığını ve uygun bir eşleşme olduğunda, Türk Kızılayı’nın temasa geçtiğini belirten Prof. Dr. Altuntaş, doku uyumunun yeniden incelendiğini ve doğrulanmasının ardından, bağışçının gerekli sağlık kontrollerinin yapıldığını anlatan Altuntaş, “Bu muayene ve testler sonucunda bağışçı olmaya engel bir durum yok ise kök hücre toplanması için uygun zaman tespit edilerek süreç devam eder. ..Kişi sadece bir süre, kan verir gibi, kolundan bir serum seti takılarak, istirahat pozisyonunda uzanır. Acı veya sıkıntı vermez, kolay bir işlemdir. İşlemden önce vericilere bir süre cilt altından dolaşan kandaki kök hücre sayısını arttırmak amacı ile bir aşı yapılır. Ameliyathane koşulları gerekmez. Kemik iliği Toplama İşlemi Aferez ünitesinde aferez cihazı adı verilen makineler ile tam otomatik yöntemle yapılır. İşlem Yaklaşık 3-4 saat sürer. İşlem sonrası verici birkaç saat gözlemlenir. Ondan sonra istirahat gerekmez. Aferez ile kök hücre toplama işlemi Yaklaşık 1–2 gün sürer. Narkoz, ameliyat gerektirmeden Hasta veya verici televizyon veya film seyrederken veya Yakını ile sohbet ederken yapılmaktadır.” bilgisini verdi.
Vatandaşları bağışçı olmaya çağıran Prof. Dr. Altuntaş, “İlik bekleyen binlerce hastaya nakil işlemi yapılmıştır. Akraba dışı nakillerin artık yüzde 90’ından fazlası kendi bankamızdan olmaktadır. Bağışta bulunmak isteyenler en yakın Kızılay Gönüllü Verici Merkezi ve Sabit Kan Alma Merkezlerine başvurabilirler. Burada kök hücre bağışı ile ilgili bilgilendirme alabilir ve kök hücre bağışında bulunabilirler” dedi.
News
