ŞEBNEM TURHAN

Borsa İstanbul endeksleri eylül ayını içerde yükselen siyasi tansiyonun da etkisiyle negatif kapatırken teknoloji endeksi pozitif ayrıştı. Teknoloji endeksindeki bu olumlu performans merkez bankalarının yoğun alımlarının öne çıktığı eylülde altın fiyatlarıyla yarışmasını hatta yatırımcısına daha çok kazandırmasını da sağladı. Eylülde gram altın fiyatları nominal yüzde 11,79 arttı, reel getirisi yüzde 9,06 oldu. Teknoloji endeksinde ise eylül ayı yükselişi yüzde 11,94 ile zirveye çıkarken reel getiri de yüzde 9,21 olarak hesaplandı. Teknoloji endeksinde bu pozitifliğin nedeni ise endeksin yüzde 69,65’ini oluşturan Aselsan’ın güçlü performansı oldu.

Piyasa beklentisi eylülde yüzde 2,5 enflasyon 

Bu haftanın son işlem günü eylül ayı enflasyon verisi gelecek. Piyasa beklentisi yüzde 2,5 seviyesinde. Bu beklentiye paralel yapılan hesaplamalarla yılın ilk 9 ayında enflasyonun yüzde 24,53, yıllık ise yüzde 32,34 seviyesinde oluşması muhtemel. EKONOMİ reel getirileri borsa endeksleri, altın performansı ve Bitcoin’in fiyat hareketlerini enflasyon beklentisine göre hesapladı. Bu hesaplamalarda eylül ayında teknoloji, aracı kurumlar ve halka arz endeksleri pozitif performansıyla öne çıkarken, spor, inşaat, gıda ve ulaştırma endeksleri ise negatif seyirleriyle dikkat çekti. Jeopolitik gerilimler ve küresel piyasalarda riskten kaçış eğilimi ve Fed’in hamleleriyle eylülde zirve üstüne zirve gören altın fiyatlarını da getiride geçebilen borsa endeksleri de teknoloji olmayı başardı.

Aselsan performansı teknolojiyi zirveye çıkardı 

Aylık yüzde 2,5 enflasyon beklentisi ile hesaplandığında teknoloji endeksi yüzde 9,21’lik reel getirisi ile zirvede yer aldı eylülde. Teknoloji endeksinin en büyük ağırlığını oluşturan Aselsan’da eylül ayında yüzde 18’i aşan yükseliş bu performansın nedeni oldu. Aselsan’ın bu yıl boyu güçlü performansı 9 aylık ve yıllık hesaplamalarda da teknoloji endeksinin öne çıkmasını sağladı. Teknoloji endeksini serbest piyasa gram altındaki yüzde 9,06 reel getiri ile yüzde 8,88 reel getirili gram altın izledi. Madencilik endeksi de yüzde 7,4 reel getiri ile dikkat çekerken, halka arz endeksinde de yüzde 2,54 reel getiri hesaplandı. Tekstil endeksi yatırımcısına reel olarak yüzde 1,78 kazanç sağlarken, kimya endeksi yüzde 1,35, GMYO endeksi de yüzde 1,08 reel getiri verdi. Bitcoin yatırımcısı ise eylülde yatay bir seyir izledi. 6 endeks dışında Borsa İstanbul’daki 27 endeks yatırımcısını eylül ayında reel olarak kaybettirdi. En büyük reel kayıp spor endeksinde yüzde 10,15 ile gözlenirken, inşaat endeksinde yüzde 7,5, gıdada yüzde 7,46, ulaştırmada yüzde 7,3 reel kayıplar yaşandı. Metal eşya yüzde 6,65, bankacılık endeksi ise yüzde 6,07 reel kayıplarıyla öne çıktı, taş toprak yüzde 5,18, hizmetler ise yüzde 4,74 reel olarak kaybettirdi yatırımcısına.

Destek Faktoring ve Tera Yatırım belirleyici oldu 

Bu yılın ilk 9 ayında ise altının reel getirisini geçebilen üç endeks öne çıktı. Yine teknoloji endeksi yüzde 68,82 reel getirisiyle zirveyi bırakmazken yüzde 51’ini oluşturan Tera Yatırım’ın performansı ile aracı kurumlar endeksi yüzde 61,77’lik reel getirisiyle dikkat çekti. Tera Yatırım hisseleri yılın ilk dokuz ayında yüzde 1865,8 yükselişiyle dudak uçuklattı. Halka arz endeksi de yüzde 46,46’lık reel getiri sağladı. Halka arz endeksinde bu performansın baş aktörü şubat başında halka arz edilen Destek Faktoring’in yüzde 1385’e varan yükselişi. Çünkü halka arz endeksinde en büyük ağırlık yüzde 23,27 ile Destek Faktoring’in. Gram altın yüzde 36,92 reel getirisiyle bu endeksleri takip ederken GMYO endeksi yüzde 22,75, turizm endeksi yüzde 20,7, BİSTÜMY yüzde 19,6 reel getirisiyle ilk dokuz ayda yatırımcısını mutlu etmeyi başardı. Yatırımcıyı reel olarak en çok üzen yine spor endeksi oldu bu yılın ilk dokuz ayında. Spor endeksini yüzde 28,11 reel kaybıyla sigorta, yüzde 26,84 ile gıda, yüzde 21,09 ile ticaret, yüzde 21,03 ile taş toprak endeksleri izledi.

Bankacılık endeksi en çok kaybettirenler arasında

Son bir yılda da aracı kurumlar, teknoloji ve halka arz endeksi zirvedeki yerlerini sürdürmeyi başardı. Aracı kurumlar endeksi yatırımcıları 1 yılda yüzde 97,76 reel kazanç sağlarken teknoloji endeksi yatırımcıları yüzde 67,4, halka arz endeksi yatırımcıları ise yüzde 53,91 kazandı. Gram altın da son 1 yıllık süreçte yatırımcısına reel olarak yüzde 31,83 kazandırmayı başardı. Bitcoin yıllık yüzde 28,38 reel getirisiyle ilk 10 arasında yer alabildi, GMYO ile inşaat endeksleri de yüzde 24’e varan reel getirileriyle dikkat çekti. Son bir yılda en çok kaybettiren yine spor endeksi olurken onu yüzde 25,36 ile gıda, yüzde 24,09 reel kaybıyla iletişim, yüzde 21,56 reel kaybıyla da ticaret endeksi takip etti. Son bir yılda bankacılık endeksi de yüzde 18,99’luk reel kayıp yaşatmasıyla dikkat çekti. BİST100 endeksi eylül ayında yüzde 3,23, yılın ilk dokuz ayında yüzde 8,54, son bir yılda ise yüzde 13,47 reel kayıp yaşattı yatırımcısına. BİST100 endeksinin performansındaki zayıflığa rağmen BİST100 endeksi hisselerinin yer almadığı BİSTÜMY endeksi sadece eylül ayında yatırımcısına reel kayıp yaşattı, ilk dokuz ayda ve son bir yılda reel olarak kazandırmayı başardı.