Asya ÇOKKESER

Son günlerde sosyal medyada paylaşılan köpek balığı görüntü­leri, Akdeniz kıyılarında pa­niğe yol açtı. Özellikle Mersin Körfezi ve Taşucu açıkların­da kaydedilen videoların ar­dından kamuoyunda oluşan ‘köpek balığı istilası’ algısına ilişkin Mersin Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Deniz Ayas, DÜNYA’ Gazetesi’ne özel açıklamalar­da bulundu.

Kıyılarda görülen köpek ba­lıklarının yeni türler olmadı­ğını, uzun süredir bölgede ya­şayan kum köpek balıkları, mako ve mavi köpek balıkları gibi türler olduğunu belirten Deniz Ayas, Özellikle Mersin Körfezi’nde sıkça rastlanan kum köpek balıklarının, ürkek yapılı ve insanlardan uzak du­ran canlılar olduğunu vurgu­layarak, “Bu hayvanlar provo­ke edilmedikçe saldırganlık göstermezler.

Genellikle 20- 30 metre ve daha derin sular­da yaşarlar. İnsanların yoğun olarak denize girdiği kıyı ke­simleri yerine belli dönem­lerde kıyılara çoğunlukla bes­lenme veya yavrulama amacı ile yaklaşabilirler” dedi. Prof. Dr. Ayas, görüntülerin sosyal medyada sıkça paylaşılması­nın, bilimsel verilerle örtüş­meyen bir korku algısı oluş­turduğuna dikkat çekti. Köpek balıklarının iklim değişikli­ğiyle doğrudan ilişkili olarak kıyılara yaklaşmadığını söyle­yen Ayas, suların ısınmasıyla birlikte yalnızca avlandıkları türlerin göç desenlerinin de­ğiştiğini, bu durumun da do­laylı olarak bazı köpek balıkla­rını belirli bölgelere yönlendi­rebildiğini ifade etti.

Saldırı riski sıfıra yakın

Dünyada her yıl kayıtla­ra geçen köpek balığı saldı­rılarının sayısının sanıldı­ğından çok daha az olduğu­nu vurgulayan Prof. Dr. Deniz Ayas, 2023 yılı verilerine gö­re dünya genelinde yalnızca toplam 69 adet doğrulanmış kışkırtılmamış köpek balı­ğı saldırısının raporlandığı­nı belirtti. Bu saldırıların bü­yük çoğunluğunun Akdeniz dışında gerçekleştiğine dik­kat çeken Ayas, Türkiye kıyı­larında ise köpek balığı kay­naklı herhangi bir ciddi va­kanın şimdiye kadar kayda geçmediğini ifade etti. “İsta­tistiksel olarak Türkiye sa­hillerinde köpek balığı sal­dırısı sıfıra yakın düzeyde. Özellikle yaz aylarında yoğun olarak kullanılan turizm böl­gelerinde bugüne kadar cid­di hiçbir saldırı vakası yaşan­madı. Bu durumun turizme zarar vermemesi için kamu­oyunun doğru bilgilendiril­mesi büyük önem taşıyor” di­yen Ayas, buna rağmen sos­yal medyada artan görüntü paylaşımlarının halk arasın­da gereksiz bir korku ortamı oluşturduğunu söyledi.

Ayas, son dönemde köpek balığı sayısında artış olduğu yönündeki iddiaların da doğ­ru olmadığına dikkat çekerek, aksine, aşırı avlanma, kirlen­me, habitat kaybı, geç üreme ve düşük yavru sayısı gibi ne­denlerle son 50 yılda büyük köpek balığı türlerinin nüfu­sunun dramatik şekilde azal­dığını belirtti. Bunun başlıca nedeninin endüstriyel balık­çılık ve bilinçsiz avlanma ol­duğunu söyleyen Ayas, “Kö­pek balıkları, nesli tehlike al­tında olan canlılar arasında yer alıyor. Özellikle oltayla yakalananların hızla denize geri bırakılması çok önemli. Popülasyonları giderek aza­lıyor. Sosyal medyada birkaç görüntü paylaşılması onların çoğaldığını göstermez,” diye­rek deniz canlılarının korun­masının önemini vurguladı.

Dengeyi bozan biziz

 Köpek balıklarının insanlara yönelik bir tehdit oluşturmadığını söyleyen Ayas, sadece çok nadir olarak açık denizlerde, zıpkınla balık avlayan kişiler için minimal bir risk olabileceğini belirtti. Ancak bu riskin, trafikte karşılaşılan bir kaza olasılığından daha fazla olmadığını sözlerine ekledi. Ayrıca orfoz ve ahtapot gibi nesli tehlike altında olan türlerin zıpkın ile bilinçsizce avlandığına da dikkat çeken Mersin Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Deniz Ayas, “Denizdeki dengeyi bozan asıl tehdit biziz,” diyerek çevresel farkındalık çağrısı yaptı.