Nagihan KALSIN

Atık Yönetimi ve Atık­tan Enerji Üreticileri Derne­ği (TAYED) Başkanı Ali Rı­za Öner, bir grup gazeteciye yaptığı değerlendirmede, katı atık bertarafının ve bu atıklar­dan enerji üretiminin yalnız­ca atık yönetimi değil, çevre koruma, enerji güvenliği ve is­tihdam açısından da stratejik önemde olduğunu anlattı.

11 bin kişiye istihdam sağlıyor

Türkiye genelinde her gün 4 bin 500 çöp kamyonunun taşıyacağı büyüklükte 90 bin ton atık çöpün çıktığını ifa­de eden Öner, evsel çöpler ile hayvansal ve tarımsal atık­lardan oluşan bu çöplerin 269 biyokütle tesisinde enerjiye dönüştürüldüğünü belirtti. Açığa çıkan metan gazının iş­lenmesi ile çöpten enerji üre­ten bu tesislerin 11 bin kişiye istihdam sağladığını söyleyen Öner, yıllık olarak 1 milyon 277 bin 500 hanenin elektrik ihtiyacının da bu tesisler ara­cılığıyla üretildiğini kaydetti.

Atık bertaraf tesislerinin şehir sağlığı ve çevre güven­liğine önemli katkılar sundu­ğunu söyleyen Öner, “Berta­raf edilmeyen atıklar doğaya karıştığında halk sağlığı açı­sından geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açar. Fakat mev­cut yatırım ortamı yerli ve ya­bancı yatırımcıları sektörden uzaklaştırmakta. Son 5 yılda personel giderleri ve yedek parça maliyetleri artarken buna karşılık elektrik satış fi­yatı düşmüştür. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekle­me Mekanizması (YEKDEM) süresi sona eren projeler ta­mamen sürdürülemez ha­le gelmiştir. YEKDEM fiya­tı güncellenmezse yıl sonu 5 tesis kapanacağı gibi 2030’da ise sektör tamamen duracak vaziyete gelecektir. Tesislerin kapanması Türkiye’yi 20 yıl öncesinin çöp dağlarına, kötü kokulara, yeraltı sularına ka­rışan sızıntı sularına geri gö­türebilir” dedi.

6 milyar dolar yatırım gelir

Ali Rıza Öner, biyokütle te­sisleri için YEKDEM fiya­tının güncellenmesi halin­de nüfusu 750 binin üzerin­de olan şehirlerin atıklarını yakarak bertaraf edebilecek modern ve çevreci tesislerin kurulumunun önünü açılaca­ğını anlattı.

Öner, “Bu dönüşüm, en az 6 milyar dolar yatırım gerek­tirmektedir. Ancak bu saye­de Türkiye, ileri teknolojiye sahip, çevre dostu ve sürdü­rülebilir atık yönetim tesis­lerine kavuşarak hem ener­ji üretiminde dışa bağımlılı­ğı azaltacak hem de çevresel riskleri minimize edecektir. Yerli ve yabancı birçok grup YEKDEM’in güncellenme­sini beklemektedir, özellikle Çin firmaları konu ile yakın­dan ilgilenmektedir” diye ko­nuştu.