Nurdoğan A. ERGÜN

Hammadde tedarik sı­kıntısı, üretimi teh­dit ediyor. Başta mut­fak gereçleri olmak üzere bir­çok sektör, paslanmaz çeliğin ardından şimdi de yassı çelik (sac) bulmakta zorlanıyor.

Şu­bat ayından itibaren özellikle mutfak ürünleri sektöründe emayelik sac tedarikinde yaşa­nan sıkıntıların, üretimi dur­ma noktasına getirdiği, hatta bazı küçük üreticilerin üretim hattını durdurduğu belirtili­yor. Acil çözüm çağrısı yapan üreticiler, hammadde bulu­namaması halinde ihraç tesli­matlarının yapılamayacağını ve sözleşme şartları gereği ceza ödemek durumunda kalacakla­rına vurgu yapıyorlar.

Avşar Emaye Murat Tabak: Üretimi askıya almak üzereyiz

Konuya ilk dikkat çeken isimlerden Avşar Emaye’nin Genel Müdürü Murat Tabak, emayelik sac tedarik zincirin­de yaşanan aksaklıklar nede­niyle birçok firmanın üretimi geçici olarak durdurma nokta­sına geldiğini belirtti. Tabak, “Son zamanlarda sac üreticile­ri piyasaya düzenli olarak mal­zeme veremiyor. Özellikle ana hammadde olan 7512 ve 6112 sac ürünlerini aylardır düzenli şekilde tedarik edemiyoruz.

Bu nedenle birçok firma gibi biz de üretimimizi askıya almak zo­runda kalabiliriz. Şubat ayında başlayan bu sıkıntı, üretimi ta­mamen durma noktasına getir­di” diye konuştu. Üretim süre­cinin şu anda büyük zorluklar­la sürdürüldüğünü ifade eden Tabak, stokların tükendiğini ve sürecin sonuna gelindiğini söy­ledi. “Süreci 3-4 aydır zar zor götürüyoruz” diyen Tabak, üre­time daha fazla devam edeme­yecekleri uyarısını yaptı.

“Tedarik zinciri koparsa sanayi toparlanamaz”

Ana üreticinin piyasaya ne zaman mal vermeye başlaya­cağının bilinmediğini söyleyen Tabak, sac tedarikinde yaşanan aksaklığın geniş çaplı etkileri olduğuna dikkat çekerek, duru­mun sadece belirli bir sektör­le sınırlı olmadığını belirtti. Ta­bak, “Sadece mutfak eşyası üre­ticileri değil birçok sektör bu sıkıntıdan etkileniyor. Sac tüc­carlarının mal temin edeme­mesi, yaşanan sıkıntının siste­matik olduğunu gösteriyor.

Za­ten yüksek faiz, daralan talep ve kur baskısıyla mücadele eden sanayi sektörü, şimdi de teda­rik zincirinin kopmasıyla karşı karşıya” dedi. Sanayiciler ola­rak çözüm arayışında oldukla­rını ifade eden Tabak, sac üreti­cilerine çağrıda bulunarak şun­ları söyledi: “Bu sadece birkaç fabrikanın veya sektörün de­ğil, Türkiye’nin üretim gücü ve ihracat kapasitesinin mesele­si. Üretim zinciri kırılır ve ihra­cat müşterilerimize zamanın­da ürün tedariki yapamazsak, toparlanması yıllar alır. Bu yüz­den sac üreticimizin bize des­tek olmasını rica ediyoruz.”

“Alternatif arayışı kaliteyi düşürüyor”

İç pazarda sac üretimi yapan tek firmanın Erdemir oldu­ğunu söyleyen Tabak, normal şartlarda Erdemir’in üretimi­nin iç talebe yettiğini belirtti. Tabak, sektör olarak Çin’de­ki üreticilerden de sac tedarik edebildiklerini ancak termin sürelerinin çok uzun olduğunu ve emaye kalitesinin Erdemir gibi olmadığını ifade etti. Fir­ma olarak yıllık tüketimlerini 4 bin ton olarak açıklayan Tabak, sektör ihtiyacının ise en az 20 bin ton olduğunu kaydetti. Şu anda stokları bittiği için ema­yelik sac dışında başka saclar deneyerek üretim yapmaya ça­lıştıklarını aktaran Tabak, an­cak bu durumun kaliteyi dü­şürdüğü ve üretim verimliliği­ni azalttığı yorumunu yaptı.

Üretim düşüşünün getirdiği en büyük sorunu “Sipariş tes­lim terminlerine uyamıyoruz” şeklinde açıklayan Tabak, “Bu da ihracat müşterimizin kar­şısında zorlanmamıza neden oluyor ve imajımızı zedeliyor. Çünkü müşterilerimiz genelde zincir marketler ile anlaşma­lar yapıyor ve biz de buna isti­naden termin veriyoruz. Ürü­nü gönderemediğimizden ce­zai işlem uygulanıyor. Ayrıca karşımızda bizden maliyetleri düşük ve çok iyi fiyata ürün ve­rebilen Çin var. Onlarla savaş­maya çalışıyoruz, bu savaş sı­rasında hammadde ile uğraşı­yoruz. Zaten ülkemizde dolar kuru çok düşük, ayrıca yüksek faiz oranlarıyla zar zor müca­dele edip müşteri bulmaya ça­lışıyoruz” dedi.

Afyon Emaye Ertuğrul Tabak: Stoklar tükendi, üretim ve ihracat tehlikeye giriyor

Emayelik sac tedarikinde yaşanan sıkıntıya dikkat çeken isimlerden biri de Afyon Ema­ye’nin sahibi Ertuğrul Tabak. Stokların tamamen tükendi­ğini ve üretimin durma nokta­sına geldiğini söyleyen Tabak, yaşanan sürecin sanayi üreti­mini tehdit ettiğini ve ihracat­ta büyük kayıplar yaşanabile­ceğine işaret etti. Firma olarak yaklaşık 4 aydır yeni sac temin edemediklerini dile getiren Tabak, üretime daha önceki stoklarla devam ettiklerini an­cak artık elde hiçbir malzeme kalmadığını ifade etti. Tabak, “Mart, nisan, mayısta yazıldı­ğımız sac kontenjanlarını ala­madık

 Şubattan beri piyasada sac yok. Mevcut stoklarımız­la üretime devam ettik ama şu anda elimizde hiçbir şey kal­madı” dedi. Firma olarak yıllık bin-bin 200 ton sac kullandık­larını açıklayan Ertuğrul Ta­bak, bu ihtiyacın karşılanama­ması halinde hem ihracat sipa­rişlerini kaybedeceklerini hem de üretim durduğu için işçi çı­karmak zorunda kalacaklarını belirtti. Tabak, şunları söyledi: “İhracat yapıyoruz. Avrupa’ya ürün gönderiyoruz. Ama bu sı­kıntı devam ederse siparişleri zamanında teslim edemeyece­ğiz. Yeni sipariş bile alamaya­biliriz. Ne diyeceğiz insanlara? Sipariş verin ama üretemeyiz mi?”

“Tüccarların da elinde mal kalmadı”

Sac tedarikinin büyük ölçü­de Erdemir’e bağlı olduğunu, ancak şubattan bu yana teda­rikte sıkıntı oluştuğunu söy­leyen Tabak, “Aracılar ve tüc­carların elindeki malzeme de tükenmiş durumda. Tüccar satmıyor değil, çünkü ellerinde mal yok. Zaten bu ürünler dolar bazlı. Fiyatı artacak diye elle­rinde tutmaları gibi bir durum söz konusu değil” ifadelerini kullandı. İthalat yoluyla ham­madde tedarikinin de çözüm olmadığını dile getiren Tabak, geçmişte Ukrayna’nın Zaporo­je bölgesinden tedarik edilen sac ürünlerinin savaş nedeniy­le artık gelmediğine değindi.

Sorun başka sektörlerde de derinleşebilir

Emayelik sac tedarikinde yaşanan sıkıntının sadece mutfak eşyası üreticilerini değil, beyaz eşya, otomotiv, mobilya ve daha birçok sektörü etkileyebileceğine dikkat çekiliyor. Tedarik zincirinin bu şekilde sekteye uğramasının, Türkiye’nin üretim ve ihracat kapasitesine ciddi zararlar verebileceğine dikkat çeken sanayiciler, acil çözüm çağrısında bulunarak sac üreticilerinin iç piyasaya öncelik vermesi gerektiğini vurguluyor. Aksi takdirde, bu sıkıntının etkilerinin uzun yıllar hissedileceği belirtiliyor.

Hammadde sıkıntısının olası sonuçları

 -Üretim durabilir, birçok firma üretimini askıya alabilir

-Alternatif hammadde arayışı kalite sorunu yaratabilir

-İhracat zarar görebilir, zamanında teslimat yapılmaması cezai yaptırım getirebilir

-Toparlanma süreci uzayabilir, tedarik zincirinin kırılmasıyla yeniden yapılanma yıllar alabilir

-Sadece mutfak eşyası üreticileri değil birçok sektörü olumsuz etkileyebilir

-Üretimin askıya alınması istihdam tarafında ciddi kayıplara neden olabilir

Yassı mamul ithalatı %23,5 arttı

 Emayelik sac hammaddesinin iç pazarda sadece Erdemir’den tedarik edildiğini söyleyen üreticiler, ithal edilenlerde aynı kalitenin yakalanamadığını vurguluyorlar. Öte yandan bu yılın ocak-şubat döneminde Türkiye’nin yassı mamul ithalatı önceki yılın aynı dönemine kıyasla miktar bakımından yüzde 23,5 artışla 1.28 milyon tona, değer bakımından yüzde 9,4 artışla 924 milyon dolara ulaştı. Söz konusu dönemde sıcak sac ithalatı yüzde 7,1 artışla 609 bin tona, kaplanmış sac ithalatı yüzde 10,9 artışla 165 bin tona, alaşımlı sac ithalatı da yüzde 243.1 gibi yüksek oranda bir artışla 296 bin tona ulaşırken, soğuk sac ithalatı yüzde 15.3 düşüşle 108 bin tona geriledi.