TİAD sektörün durumunu ortaya koyan raporu açıkladı: Takım tezgâhları sanayiinde yatırımlar alarm veriyor

Bu­na göre 2020’den beri büyüme trendinde olan sektör, 2024 yı­lında yüzde 14.2’lik küçülme ya­şadı. Üretim ve ihracatta düşüş 2025 yılında da devam etti. Yılın ilk 5 ayında takım tezgahların­da yurtiçi satışlar geçen yılın ay­nı dönemine göre yüzde 9 azaldı. TİAD raporu aynı dönemde, üre­timdeki düşüşün yüzde 14.7 ol­duğunu ortaya koydu. 2025’in ilk 5 ayında sektörün ihracatı yüzde 6.1, ithalatı yüzde 4.8 azaldı.

TİAD Başkanı Murat Akyüz, raporla ilgili yaptığı açıklama­da, imalat sanayisinin vazgeçil­mez üretim araçları olan takım tezgahlarının; takımlar, bağla­ma sistemleri, metroloji ve kali­te kontrol ekipmanları, üretim teknolojileri yazılımları, robot­lar, otomasyon sistemleri, ek­lemeli imalat teknolojileri gibi birçok tamamlayıcı unsurla birlikte, ülkemizin katma değerli üretim ve ihracat gücünü belirleyen temel etmenlerden biri olduğu­nu vurguladı.

Akyüz, sek­törde gelinen noktada üre­ticiler için ortak soru­nun yerli tedarik yetersizli­ği olduğu­nu söyle­di. Belir­lenen nitelikli üretim hedefinde sadece ithalatı zorlaştırmanın yerli üretimi destek noktasın­dan uzaklaşabildiğini vurgula­yan Akyüz, “Nitelikli ürün itha­latı ile sektör güçlendirilirken, yerli katma değerli üretim ve ih­racat için gerekli altyapı oluştu­rulması halinde, takım tezgah­ları üretiminde de savun­ma sanayiimiz gibi yerli üreticiler ortaya çıka­caktır” dedi.

28 milyar dolarlık ihracat katkısı

TİAD Başkanı Ak­yüz şu ifade­leri kullan­dı: “Sektörü­müz yalnızca üretimi desteklemekle kalmamakta, ay­nı zamanda Türkiye üretim eko­nomisine güçlü bir çarpan etki­siyle katkı sunmaktadır. Takım tezgahlarının yoğun olarak kul­lanıldığı otomotiv, savunma, ha­vacılık, medikal, beyaz eşya, ge­mi inşa, demiryolu, makine-teç­hizat, kalıpçılık ve metal eşya gibi stratejik sektörlerin toplam ihracat değeri 2024 yılında 85 milyar ABD doları olarak ger­çekleşti. Bu sektörlerde doğru­dan takım tezgahlarının katkı­sıyla yaratılan ihracat değeri ise 28 milyar ABD Doları oldu.

Baş­ka bir ifadeyle, 2024 yılında sa­nayimize kazandırılan her bir takım tezgahı, yıllık bazda orta­lama kendi değerinin 15.6 katı kadar ihracat potansiyeli yarat­tı. Bu çarpan etkisi, takım tez­gahları sektörünün ülkemiz açı­sından stratejik önemini açıkça ortaya koymaktadır. Yerli üre­tim kabiliyetlerimizin gelişti­rilmesi, teknoloji transferiyle yüksek katma değerli üretim ya­pısının güçlendirilmesi ve ulus­lararası pazarlarda rekabet gü­cümüzün artırılması için sektö­rümüzün desteklenmesi hayati önem taşımaktadır.”

Takım tezgahları üretim değeri 1 milyar doların altına geriledi

Rapora göre, takım tezgahla­rı sektörü 2024 yılında, yatırım­cılara ek maliyet yaratan İlave Gümrük Vergisi, yatırım teşvikli yatırımlarda bazı makina türle­rinin Gümrük Vergisi desteğin­den mahrum kalması, ABD-Çin ticaret savaşları nedeniyle ya­şanan zorluklar, Rusya-Ukray­na savaşı nedeniyle uygulanan yaptırımlar, döviz kurlarının ih­racatçı firmaları küresel rekabet ortamında zorlaması, yatırım ve işletme amaçlı kredi maliyetle­rinin yüksekliği, enflasyonist or­tam gibi birçok zorlayıcı etkiye rağmen imalat sanayinin itici gü­cü olmaya devam etti.

Ancak geçen yıl sektör son 4 yıldır yakaladığı kesintisiz büyü­me trendini kaybetti. 2024’te ta­kım tezgahlarında değer bazın­da üretim önceki yıla göre yüzde 23.2 düşüşle 849 milyon dolar ol­du. Rapora göre sektörde ihracat yüzde 17.5 düşüşle 710,6 milyon dolar, ithalat yüzde 10.4 düşüşle 1,66 milyar dolar ve yurt içi sa­tış (kullanım) yüzde 14.2 düşüşle 1,79 milyar dolar oldu.