Özlem SARSIN
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından başlatılan Yerel Kalkınma Hamlesi Teşvik Programı kapsamındaki enerji yatırımlarına sağlanacak teşvikleri değerlendiren Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, İzmir’de teşvik edilecek enerji yatırımlarının kısıtlandığına dikkat çekti.
Rüzgâr enerjisi özelinde görüşlerini dile getiren Kalaycı, İzmir’in ana ve yan sanayi yatırımlarında sadece Türkiye’nin değil, dünyanın da önde gelen kümelenme merkezlerinden biri olduğunu belirterek, kentin sadece yüzer denizüstü rüzgâr enerjisi (offshore) platformu üretimi alanında teşvik edilmesinin yetersizliğine vurgu yaptı.
“Temiz Enerjinin Başkenti” unvanını hak eden İzmir’in, Türkiye’deki dört rüzgâr türbin kanadı fabrikasının tamamına, 7 kule fabrikasının 4’üne ve sektöre yönelik üretim yapan yüzlerce irili ufaklı firmaya ev sahipliği yaptığını ve 25 yıla yaklaşan bir üretim altyapısı olduğunu anımsatan Alper Kalaycı, şu değerlendirmeyi yaptı: “Teşvik programı kapsamında denizüstü ve karasal rüzgâr enerjisine yönelik teşviklere baktığımızda, sadece Bursa ve İzmir’de yapılacak üretimlere teşvik verildiğini görüyoruz.
İzmir’e denizüstü platform, Bursa’ya ise karasal santrallerin türbin üretim teşviki verildi. Buna karşılık 13 bin Megavat (MW) seviyesine ulaşan rüzgâr enerjisi kurulu gücünün en önemli kümelenme alanı İzmir ve teşvik uygulaması yok. Aralarında yabancı sermayeli şirketlerin de olduğu pek çok firma ilimizde türbin, kule ve yan sanayi alanında yatırımlar yaptı.
Ancak sadece denizüstü rüzgâr türbin platform üretimi teşviki verilmesini doğru bulmuyorum.” Karasal RES yatırımlarında İzmir’e de teşvik verilmesi gerektiğini kaydeden Kalaycı, “Çünkü İzmir’in bu alanda teknoloji birikimi, alt yapısı ve yetişmiş iş gücü var. Mevcut illerin dışında mesela karasal türbin üretiminde Bursa’ya verilen teşvik, İzmir için de verilmesi gerekirken; denizüstü RES’ler için İzmir’e verilen teşviğin Çanakkale, Balıkesir ve Yalova’ya da verilmesi gerekiyordu. Böylelikle hem Marmara Denizi’ne hem Ege Denizi’ne hitap edilebilir” dedi.
“İzmir’de üretilen platformlar Marmara’ya taşınacak”
2035 yılına kadar ülkemizde denizüstü türbinlerin 5000 MW kurulu güce ulaşması gerektiğini kaydeden Alper Kalaycı, “Belirlenen YEKA alanlarının tümü de Marmara Denizi’nde. Yani büyük ihtimalle ilk denizüstü rüzgâr projeleri Marmara Denizi’nde yer alacak.
Açıklanan teşvik programına bakarsak, denizüstü platformlar İzmir’de üretilip denize indirilecek ve buradan Çanakkale Boğazı’nı geçerek Marmara Denizi’ne ulaştırılacak. Bu da bir çelişki yaratıyor. Büyük bir maliyet ortaya çıkacak. O yüzden proje sahasına yakın lokasyonlarda üretime teşvik verilmeli. Enerji alanındaki desteklerin birer ille sınırlandırılmasnın eksik olduğunu düşünüyorum. Teşvik programının dönem içerisinde taleplere göre güncellenmesi gerekiyor” diye konuştu.
“İzmir, denizüstü RES için hazırlanmalı”
İzmir’in denizüstü rüzgâr enerjisi santrallerinin üretimi için uygun alanlara sahip olduğunu da dile getiren Kalaycı, temeli 2011 yılında atılmasına rağmen akıbeti belirsizliğini koruyan Çandarlı Limanı’nın stratejik konumu ve hedef pazarlara yakınlığı düşünüldüğünde kritik önem taşıdığını söyledi. Denizüstü RES türbinlerinin gerek üretimi gerekse montaj alanlarına naklinin zorlu bir süreç olduğunu kaydeden Alper Kalaycı, sözlerini şöyle sürdürdü: “İzmir karasal rüzgâr enerjisinde gerek kurulu güç gerekse ana ve yan sanayi üretiminde lider.
Ama var olan tesislerimizde maalesef denizüstü rüzgâr türbini üretilemiyor. 110-120 metre kanatlara sahip bu türbinlerin İzmir’de üretilmesi için deniz kıyısında çok büyük tesislerin inşa edilmesi lazım. Bu üretim alt yapısı şimdilik yok İzmir’de. Ancak bunun için gerekli yatırımlarda Çandarlı Limanı kullanılabilir. ENSİA olarak İzmir’de denizüstü rüzgâr enerjisi yatırımlarının olmasını elbette destekliyoruz. Ancak teşvik, sadece platform üretimine değil kanat ve kule üretimine de verilmeliydi.”
“İzmir’e yeşil hidrojen teşviki verilmeliydi”
Yeşil Hidrojen alanındaki teşviklerin Balıkesir’e verilmesini de değerlendiren ENSİA Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, bu üretime en fazla gereksinim duyan sektörlerin İzmir’de olması nedeniyle, teşviğin İzmir’e verilmesinin doğru olacağını belirtti. Türkiye’deki demir çelik üretiminin üçte birinin, rafineri üretim kapasitesinin yarısının, petrokimya üretiminin tamamının İzmir’de gerçekleştiğini anımsatan Kalaycı, 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’ndan en fazla etkilenecek üç sektörün de bunlar olduğunu vurguladı.
Yeşil hidrojen teşviğinin, o enerjiyi tüketecek sektörlerin yanında olmasının daha doğru olacağına işaret eden Kalaycı, “İzmir’de üretim yapan bu sektörlerimiz hidrojeni doğalgazla üretiliyor. Yani üretilen hidrojen teknik anlamıyla kahverengi hidrojen. Rekabetçi olabilmek için hidrojeni yeşil olarak sudan üretmek zorundalar. İzmir’in yeşil hidrojen teşviğinde Balıkesir ile birlikte düşünülmesi gerekiyordu” dedi.
“Rüzgâr enerjisi endüstrisinde üretim kapasiteleri yarıya indi”
Rüzgâr enerjisi alanında üretim yapan tesislerin bugün itibarıyla yüzde 50 seviyesinde kapasite ile çalıştığını, yüksek işçilik ve girdi maliyetleri nedeniyle rekabetçi yapının kaybedildiğine de dikkat çeken Alper Kalaycı, “Mevcut maliyetler çok yüksek. Sonuçta üreticilerimiz global pazardan sipariş alıyor. Türkiye burada maliyet anlamında rekabetçi olamıyor.
Bu durumda iş Portekizli, Polonyalı üreticilere gidiyor. Türkiye’deki işçilik maliyetleri Portekiz ve Polonya’dan yüksek kaldı. İtalya’ya yaklaştık. Portekiz ve Polonya türbin üretiminde çok büyük yatırımlara sahip. Deniz kıyısında çok büyük yatırımlar kurulmuş. Bu şartlarda ülkemize yeni yatırımcı gelmesi çok kolay olacağını düşünmüyoruz” diye konuştu.
News
