Son dönemde otomo­tivde yerlilik oranının düşmesi ve ithal araç pazarının artması cari açığı olumsuz etkiledi. Bunu önle­mek için sıfır araçta özel tüke­tim vergisi (ÖTV) sistemi sil baştan değişti. Özellikle içten yanmalı modellerde fiziksel olarak yer alan oranlar aslında fiilen ortadan kalkmıştı. Pa­zarda sunulan tüm modellerin ÖTV başlangıç seviyesi yüzde 80 seviyesindeydi. Yeni baş­langıç yüzde 70 oldu.

1.6 litre­lik başlangıç hacmi 1.4 litre­ye indirildi. 1.6 litrelik motor­ların ÖTV başlangıç seviyesi de yüzde 75 olarak gerçekleş­ti. Hibrit otomobillerde oran yüzde 45’ten yüzde 70’e yük­seldi. Asıl dikkat çeken detay ise yüzde 100 elektrikli oto­mobillerde ve şarj edilebilir iç­ten yanmalı yani plug-in hib­rit otomobillerde gerçekleş­ti. Elektrikli araçlarda yüzde 10 olan ÖTV başlangıcı yüzde 25’e, plug-in hibrit araçlarda yüzde 30 olan seviye de yüz­de 45’e çıktı.

Alınan bu karar­la birlikte ithal otomobillerle yerli otomobiller arasındaki fiyat makası biraz daha açıldı. Yerli üretim araçların matrah ve ÖTV oranıyla birlikte fiyat­lar geriledi. İthal modellerde de yukarı yönlü güncellendi. Pick-up araçların ÖTV’si yüz­de 4’ten yüzde 50’ye çıktı. Yerlilerin ÖTV oranı bu şart­larda 5-10 puan düştü. İthal araçlarda ise marka modele göre 10-20 puanlık artış ola­cak. Hazine ve Maliye Bakan­lığı, yapılan bu düzenlemenin amacını cari açığı azaltmak ve yerli üretimi korumak olduğu­nu açıkladı.

Yüzde 100’lük ÖTV literatüre girdi

ÖTV sisteminde daha ön­ce yüzde 100’lük bir dilim bu­lunmuyordu. Bu son değişimle birlikte, bazı modeller yüzde 80’lik ÖTV diliminden yüzde 100’lük ÖTV dilimine çıktı. Lüks sınıfın etkilendiği bu dü­zende fark 20 puan oldu. Uzun bir süredir yerli araçlarla ithal araçlar arasında fiyat makası­nın gittikçe kapandığı görülü­yordu. Türkiye’de üretilen bir modelle Avrupa’da üretilen lüks bir modelin vergi dilimi aynı seviyede (yüzde 80) sıkış­mış kalmıştı. Türkiye’de üreti­len bazı modellerin ÖTV oranı yüzde 70’e kadar düşerken, lükste bu seviye yüzde 100 oldu.

4.8 milyonluk lüks 5.3 milyona 1.1 milyonluk yerli 1 milyon oldu

Değişiklik öncesinde yerli ve lüks markalarda ÖTV dilimi kesişiyordu. 1.1 milyon liraya satılan yerli üretim model de yüzde 80 ile satılırken, 4.8 milyonluk lüksün de ÖTV oranı ay­nıydı. Şimdi fiyat farkı açıldı. Yerli modelin ÖTV’si yüzde 70’e düştü. 1.1 milyonluk etiket yaklaşık 1 milyon 40 bin lira seviyesine geriledi. 4.8 mil­yona satılan lüks modelin fiyatı ise yüzde 100 ÖTV ile 5.3 milyon liraya çıktı. Türkiye’de üretimi gerçekleşen Hyundai i10’un fiyatı 64 ila 73 bin lira, i20’de de 45 bin ila 77 bin lira arasında düşüş gerçekleşti. Hyundai Bayon’un fiyatı da donanımına göre 42 bin lira ile 77 bin liraya kadar düşüş yaşadı.

Elektrikli otomobilde en az 150 bin lira zam

Elektrikli otomobillerde de ÖTV artışı gerçekleşti. Uzun bir süredir elektrikli araçlara uygulanan yüz­de 10’luk ÖTV dilimi artık yüzde 25’e çıktı. Böylece ucuz elektrikli sevda­sının en ucuzunda hemen hemen 150 bin lira seviyesinde artış oldu. Yüz­de 40 diliminde yer alan modellerin ÖTV’si de bundan böyle yüzde 55 ola­rak uygulanacak. Hiç kuşkusuz bu dü­zenlemeden en başta TOGG etkilene­cek.

Aynı zamanda Türkiye pazarına özel olarak sunulan birçok markanın elektrikli modeli için de yeni dönem­de yüzde 25’lik vergi dilimi üzerinden hesaplama yapılacak. Türkiye’de satı­lan en ucuz elektrikli otomobilin fiya­tı hemen hemen 95 bin lira arttı. Yani 1 milyon 150 bin lira olan modelin fiyatı 1 milyon 240 bin liranın üzerine çıktı. Hyundai’nın kısa bir süre önce satışa sunduğu Inster modeli de bu artıştan nasiplendi. Otomobilin fiyatı 1 milyon 345 bin lira iken 1 milyon 527 bin lira­ya ulaştı. 1.9 milyon lira sınırında olan elektrikli araçların fiyatları da 2 mil­yon lira üzerine çıktı.

En ucuz şarj edilebilir hibrit fiyatı yüzde 11 arttı

 Yapılan düzenleme son dönemde trend haline gelmeye başlayan plug-in hibrit otomobilleri de etkiledi. Şarj edilebilir içten yanmalı modellerde ÖTV yüzde 30 seviyesinden yüzde 45’e çıktı. Burada da fiyatlar hafif de olsa değişti. Böylece gelmesi planlanan modeller üzerinde de yeni soru işaretleri oluştu. Bu tabloda Türkiye’de en çok satılan plug-in hibrit otomobilin fiyatı 2.1 milyon lira seviyesinden 2.4 milyon lira seviyesine yaklaşmış olacak. Böylece BYD Seal U DM-i fiyatı bu hesaplamada ortalama yüzde 11 seviyesinde artmış olacak. Böylece halihazırda yüzde 30, yüzde 60 ve yüzde 70 olarak uygulanan oranlar, yüzde 45, yüzde 75 ve yüzde 85 olarak yeniden belirlendi.

“Bu sadece geçici bir çözüm”

Yapılan değişiklikle ilgili açıklama yapan Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt, “Otomotiv sektörüne uygulanan ÖTV’nin hala motor hacmine dayalı bir sistemle belirlendiğini, vergi oranlarının artırıldığını ve yeni kademeler eklendiğini görüyoruz. Bu kapsamda, söz konusu oranları belirleyen matrahlar da artırılarak bir düzenleme yapılmış durumda. Daha önce olduğu gibi güncellemenin de kısa sürede etkisini kaybetmesi muhtemeldir. Bu nedenle, mevcut sistem yalnızca geçici bir çözüm sunmaktadır. Kalıcı ve uzun vadeli bir vergi sistemine geçilmesi gerektiğini bir kez daha vurguluyoruz” dedi.